Για πρώτη φορά αποκαλύπτεται πώς έμοιαζε μια γυναίκα που έζησε πριν από 3.500 χρόνια στις βασιλικές Μυκήνες.
Μια πραγματική όψη απέκτησε για πρώτη φορά μια γυναίκα
βασιλικής οικογένειας που έζησε πριν από 3.500 χρόνια στην Μυκηναϊκή Ελλάδα – μερικούς
αιώνες πριν τον Τρωικό Πόλεμο και την εποχή του Ομήρου.
Η γυναίκα αυτή, η οποία υπολογίζεται ότι ήταν περίπου 35
ετών κατά τον θάνατό της, θάφτηκε σε βασιλικό νεκροταφείο της Μυκηναϊκής
περιόδου, το οποίο ήρθε στο φως τη δεκαετία του 1950 στις ανασκαφές στις
Μυκήνες, το μυθικό βασίλειο του Αγαμέμνονα.
Η ιστορικός δρ Έμιλι Χάουζερ, που ανέθεσε στους ειδικούς να
προχωρήσουν στην ψηφιακή ανακατασκευή του προσώπου, περιέγραψε το αποτέλεσμα ως
«απρόσμενα σύγχρονο»: «Μου έκοψε την ανάσα. Για πρώτη φορά, βλέπουμε το πρόσωπο
μιας γυναίκας από ένα βασίλειο συνδεδεμένο με την Ελένη της Τροίας και την
Κλυταιμνήστρα -μια μορφή που θα μπορούσε να είναι αδελφή τους. Προέρχεται από τις
Μυκήνες από εκεί που ο Όμηρος φαντάστηκε ότι οι Έλληνες ξεκίνησαν για τον
πόλεμο της Τροίας. Τέτοιες αναπαραστήσεις μας πείθουν ότι οι άνθρωποι αυτοί
ήταν αληθινοί όπως και εμείς», δήλωσε στον Observer.
Η αναπαράσταση βασίστηκε σε πήλινο εκμαγείο της δεκαετίας
του 1980, που είχε δημιουργηθεί από επιστήμονες του Πανεπιστημίου του
Μάντσεστερ με βάση το κρανίο της γυναίκας, και αποδόθηκε με ψηφιακά μέσα από τον καλλιτέχνη Χουάνχο Ορτέγκα Τζ.
Η Χάουζερ, ανώτερη λέκτορας στο Πανεπιστήμιο του Έξετερ, αναφέρει:
«Είναι απίστευτα συναρπαστικό να σκεφτόμαστε ότι, για πρώτη
φορά από τότε που θάφτηκε πριν από 3.500 χρόνια, μπορούμε να δούμε το
πραγματικό πρόσωπο μιας βασιλικής γυναίκας της εποχής του Χαλκού – και είναι
πραγματικά ένα πρόσωπο για το οποίο αξίζει να ξεκινήσεις με χίλια πλοία για
πόλεμο! Αυτή η γυναίκα πέθανε γύρω στις αρχές της ύστερης Εποχής του Χαλκού,
αρκετές εκατοντάδες χρόνια πριν από την υποτιθέμενη ημερομηνία του Τρωικού
πολέμου».
Παράλληλα, τονίζει ότι η τεχνολογία -από την ιατροδικαστική
και τη γενετική ανάλυση μέχρι την 3D εκτύπωση έχει οδηγήσει σε συγκλονιστικές
εξελίξεις στο πώς μπορούμε να αναπαραστήσουμε
τον αρχαίο κόσμο: «Μας επιτρέπει πλέον να κοιτάμε στα μάτια το παρελθόν».
Αναθεώρηση του ρόλου των γυναικών στην προϊστορική Ελλάδα
Εξίσου εντυπωσιακά ήταν τα αντικείμενα που συνόδευαν την
ταφή της γυναίκας. Ανάμεσά τους ήταν μια προσωπίδα από ήλεκτρο και τρία ξίφη,
τα οποία εθεωρείτο ότι ανήκαν στον άνδρα που είχε ταφεί δίπλα της, ωστόσο οι
ερευνητές τώρα θεωρούν ότι μπορεί να ανήκαν στην ίδια.
«Η παραδοσιακή θεωρία είναι ότι, αν έχεις μια γυναίκα θαμμένη
δίπλα σε έναν άντρα, αυτή ήταν η σύζυγός του». Προηγουμένως είχαν ήδη σημειωθεί
ότι υπήρχαν ομοιότητες προσώπου ανάμεσά τους, αλλά το DNA επιβεβαίωσε ότι τελικά
οι δυο τους ήταν αδέρφια και όχι σύζυγοι.
«Αυτή η γυναίκα είχε ταφεί στον βασιλικό τάφο εξαιτίας της
καταγωγής της, όχι λόγω του γάμου της. Αυτό μας λέει μια διαφορετική ιστορία
για το πόσο σημαντική ήταν η ίδια», τονίζει η Χάουζερ.
«Νέα δεδομένα δείχνουν ότι σε τάφους της Ύστερης Εποχής του
Χαλκού, περισσότερα όπλα που τοποθετούνταν στους τάφους εντοπίζονται δίπλα σε
γυναίκες παρά σε άντρες - προκαλώντας ριζική αναθεώρηση των απόψεων για τη
σχέση των γυναικών με τον πόλεμο εκείνης της περιόδου», εξηγεί περαιτέρω.
Πρόσθεσε ότι τα αρχαιολογικά στοιχεία και η ανάλυση DNA επιτρέπουν
πλέον «στις πραγματικές γυναίκες της αρχαίας ιστορίας να βγουν από τη σκιά».
Η κατάσταση στην οποία βρισκόταν ο σκελετός της υποδηλώνει ότι
έπασχε από αρθρίτιδα στη σπονδυλική στήλη και τα χέρια, το οποίο πιθανώς ήταν αποτέλεσμα
εντατικής υφαντικής δραστηριότητας. «Είναι μια υπενθύμιση της σωματικής
καταπόνησης των γυναικών εκείνης της εποχής από τις εργασίες, όπως περιγράφεται
και η Ελένη στην Ιλιάδα να υφαίνει», σημειώνει η Χάουζερ.
Η εικόνα που αναδύεται από την ανακατασκευή είναι αυτή μιας
αξιοπρεπούς, δυναμικής και ισχυρής γυναικείας παρουσίας. Όπως παρατηρεί η
Χάουζερ, «πρόκειται για ένα πρόσωπο που θα μπορούσε να έχει εμπνεύσει θρύλους –
μια γυναίκα που αξίζει να θυμόμαστε, όχι ως σκιά των ανδρών της εποχής, αλλά ως
πρωταγωνίστρια της δικής της ιστορίας».
«Λοιπόν, αυτός είναι ένας υπέροχος τρόπος για να συνδέσετε
τις πραγματικές εμπειρίες των γυναικών με τους αρχαίους μύθους και ιστορίες».
Ο Χάουζερ αναμένεται να κυκλοφορήσει το νέο της βιβλίο, «Mythica:
A New History of Homer’s World, Through the Women Written Out of It», στο οποίο
σκοπό έχει να αναδείξει τις ξεχασμένες φωνές των γυναικών του αρχαίου κόσμου με
αποδείξεις από την επιστήμη.