Οι ερευνητές το αναζητούσαν εδώ και ένα χρόνο και η ανακάλυψή τους αλλάζει τα δεδομένα
Εδώ και περίπου έναν χρόνο ένα μυστηριώδες σήμα που έφτανε στη Γη κάθε δύο ώρες από το διάστημα προκαλούσε… πονοκέφαλο στους αστρονόμους, οι οποίοι προσπαθούν να ανακαλύψουν την πηγή του.
Τώρα όμως οι αστρονόμοι έλυσαν το μυστήριο του επαναλαμβανόμενου ραδιοσήματος αποκάλυψαν στην έρευνα που δημοσιεύθηκε στο περιοδικό Nature Astronomy. Σύμφωνα με τους ερευνητές οι επαναλαμβανόμενες ραδιοεκρήξεις φαίνεται να εκπέμπονται από ένα ζευγάρι νεκρών άστρων.
Η ομάδα ακολούθησε το σήμα και εντόπισε την πηγή του σε ένα παράξενο δυαδικό σύστημα που περιείχε ένα νεκρό αστέρι -γνωστό και ως «λευκό νάνο»- και έναν αστρικό σύντροφό του, έναν κόκκινο νάνο. Ο ραδιοπαλμός επαναλαμβάνεται κάθε 2 ώρες και ανιχνεύτηκε για πρώτη φορά πριν από μια δεκαετία, ενώ προέρχεται από την κατεύθυνση της Μεγάλης Άρκτου.
Αυτή η νέα έρευνα δείχνει ότι η αιτία αυτού του επαναλαμβανόμενου ραδιοσήματος είναι τα μαγνητικά πεδία του λευκού νάνου και του αστρικού συνοδού του, ενός ερυθρού νάνου, οι οποίοι κινούνται σε αυτό το στενό δυαδικό σύστημα, που ονομάστηκε ILTJ1101.
Οι επιστήμονες πιστεύουν ότι τα δύο άστρα - o ερυθρός και o λευκός νάνος - βρίσκονται σε τόσο κοντινή τροχιά το ένα γύρω από το άλλο που τα μαγνητικά τους πεδία αλληλεπιδρούν μεταξύ τους. Όταν «συγκρούονται» μεταξύ τους, κάθε δύο ώρες, εκπέμπουν αυτά τα σήματα.
Η σημασία της ανακάλυψης αυτής για τα ραδιοσήματα
Προηγουμένως, ραδιοεκρήξεις μακράς περιόδου όπως αυτή, είχαν εντοπιστεί μόνο σε αστέρες νετρονίων, πράγμα που σημαίνει ότι η αποκάλυψη αυτή δίνει μια εντελώς νέα τροπή στην προέλευσή τους. Ουσιαστικά δείχνει ότι μπορούν να προέρχονται και από την κίνηση άστρων που είναι «κουμπωμένα» μεταξύ τους σε ένα δυαδικό σύστημα.
«Υπάρχουν αρκετοί αστέρες νετρονίων με υψηλή μαγνητική ισχύ που είναι γνωστό ότι παρουσιάζουν ραδιοπαλμούς με συχνότητα μερικών δευτερολέπτων», δήλωσε το μέλος της ομάδας και αστροφυσικός του Northwestern, Τσαρλς Κιλπάτρικ σε δήλωσή του. «Ορισμένοι αστροφυσικοί έχουν επίσης υποστηρίξει ότι οι πηγές μπορεί να εκπέμπουν παλμούς σε τακτά χρονικά διαστήματα επειδή περιστρέφονται, οπότε βλέπουμε τη ραδιοεκπομπή μόνο όταν η πηγή περιστρέφεται προς εμάς», πρόσθεσε.
«Τώρα, γνωρίζουμε ότι τουλάχιστον ορισμένα ραδιοσήματα μακράς περιόδου προέρχονται από δυαδικά συστήματα. Ελπίζουμε ότι αυτό θα ωθήσει τους αστρονόμους να εντοπίσουν νέες κατηγορίες πηγών».
Η επικεφαλής της ομάδας Άιρις ντε Ρούιτερ από το Πανεπιστήμιο του Σίδνεϊ στην Αυστραλία ανακάλυψε για πρώτη φορά το σήμα το 2024 όταν έψαχνε σε αρχειακά δεδομένα που είχε συλλέξει η Συστοιχία Χαμηλής Συχνότητας (LOFAR). Το LOFAR είναι το μεγαλύτερο ραδιοτηλεσκόπιο που λειτουργεί στις χαμηλότερες συχνότητες που μπορεί να ανιχνευθεί από τη Γη.
Ο παλμός είχε καταγραφεί για πρώτη φορά στα δεδομένα LOFAR το 2015. Η ντε Ρούιτερ και αφού βρήκε την πρώτη του εμφάνιση, ανακάλυψε έξι ακόμη παλμούς από την ίδια πηγή.
Τα συγκεκριμένα ραδιοκύματα μπορούν να διαρκέσουν οπουδήποτε από μερικά δευτερόλεπτα έως λίγα λεπτά. Παρά τη διαφορά στη διάρκεια τους, οι παλμοί επαναλαμβάνονται τακτικά, μία φορά κάθε δύο ώρες.
Αυτοί οι παλμοί είναι σύντομα ραδιοσήματα που μπορούν να διαρκέσουν από δευτερόλεπτα έως μερικά λεπτά. Είναι συγγενείς - αλλά ελαφρώς διαφορετικοί από - τις γρήγορες ραδιοεκρήξεις, ένα παρόμοιο φαινόμενο που συναρπάζει τους αστρονόμους και παραμένει μυστηριώδες.