Νέα δεδομένα για την κατανόηση της παρουσίας του ανθρώπου στον πλανήτη μας
Μια πολύ σημαντική ανακάλυψη σχετικά με την παρουσία των
προγόνων του ανθρώπου στη δυτική Ευρώπη έρχεται τώρα στο φως. Σύμφωνα με έρευνα
που δημοσιεύθηκε στο περιοδικό Nature, εντοπίστηκαν τα παλαιότερα γνωστά οστά
ανθρώπινου προσώπου στη δυτική Ευρώπη. Τα απολιθωμένα οστά του προσώπου προέρχονται
από έναν ανθρωπίνο (hominin) και εντοπίστηκαν στην τοποθεσία Σίμα ντε Ελεφάντε
στη βόρεια Ισπανία.
Τα οστά ανακαλύφθηκαν το 2022 και αποτελούνται από τμήμα της
άνω γνάθου και του ζυγωματικού οστού από την αριστερή μεριά ενός ενήλικου
ατόμου. Οι ερευνητές χρησιμοποίησαν παραδοσιακές τεχνικές συντήρησης και
αποκατάστασης, μαζί με προηγμένα εργαλεία τρισδιάστατης ανάλυσης για να ανακατασκευάσουν
τα απολιθωμένα θραύσματα. Εκτίμησαν την ηλικία τους μεταξύ 1,1 και 1,4
εκατομμυρίων ετών.
«Αυτή η εργασία εισάγει έναν νέο παράγοντα στην ιστορία της ανθρώπινης εξέλιξης στην Ευρώπη», δήλωσε η Δρ Ρόζα Ουγκέτ του Πανεπιστημίου Ροβίρα ι Βιρτζίλι στη νότια Καταλονία, η οποία συνέβαλε στην αποκάλυψη των απολιθωμάτων.
Οι ερευνητές έδωσαν στο απολίθωμα το παρατσούκλι «Pink» εμπνευσμένοι από τους Pink Floyd, των οποίων το άλμπουμ The Dark Side of the Moon μεταφράζεται ως «La cara oculta de la luna», όπου «cara oculta» σημαίνει «κρυμμένο πρόσωπο».
Το 2007 είχε βρεθεί στην ίδια τοποθεσία ένα σαγόνι ανθρωπίνου ηλικίας 1,1-1,2 εκατομμυρίων ετών. Τα νέα απολιθώματα βρέθηκαν δύο μέτρα βαθύτερα από το σαγόνι, γεγονός που οδήγησε τους ερευνητές στην υπόθεση ότι είναι παλαιότερα σε ηλικία.
Η ανεύρεση πρόσθετων αρχαιολογικών λειψάνων (λίθινα εργαλεία
και οστά ζώων με σημάδια κοπής που υποδεικνύουν τη χρήση λιθοτεχνίας για την
επεξεργασία των ζώων) και στοιχείων του περιβάλλοντος, προσφέρουν πληροφορίες
για το περιβάλλον στο οποίο ζούσαν αυτοί οι ανθρωπίνοι και τον τρόπο ζωής τους.
Οι ερευνητές στην μελέτη τους επισημαίνουν ότι τα οστά αυτά
δεν εμφανίζουν τα «σύγχρονα» χαρακτηριστικά του προσώπου που απαντώνται στα
απολιθώματα του Homo Antecessor (Άνθρωπος ο πρόδρομος), τα οποία είχαν βρεθεί
σε ισπανική τοποθεσία και χρονολογούνται πριν από περίπου 850.000 χρόνια.
Επιπλέον, αν και τα λείψανα παρουσιάζουν κάποια ομοιότητα με
τη γενεαλογική γραμμή του Homo Erectus, οι επιστήμονες δεν είναι ακόμα σε θέση
να τα κατατάξουν οριστικά, ούτε σε αυτή την ομάδα. Γι' αυτό κατέταξαν προσωρινά
τα απολιθώματα ως «Ηomo affinis (συγγενικός) erectus» υποδεικνύοντας μια
συγγένεια με τον Homo Erectus, εν αναμονή περαιτέρω στοιχείων.
Η Δρ Μαρία Μαρτινόν-Τόρρες, διευθύντρια του Εθνικού Κέντρου Έρευνας για την Ανθρώπινη Εξέλιξη στο Μπούργκος, δήλωσε ότι μεταξύ των χαρακτηριστικών του, το Pink είχε πιο επίπεδη ρινική δομή από τον Homo antecessor, ο οποίος μοιράζεται το πιο σύγχρονο πρόσωπο και τα προεξέχοντα ρινικά οστά του Homo sapiens.
Ο Homo Antecessor είχε «ένα πολύ μοντέρνο πρόσωπο, πολύ παρόμοιο με το πρόσωπο που έχει το είδος μας, ο Homo sapiens, το οποίο είναι κάθετο και επίπεδο. Ωστόσο, αυτός ο νέος ανθρωπίνος είναι διαφορετικός», είπε. «Έχει μια πολύ πιο προεξέχουσα μπροστινή όψη… που το κάνει παρόμοιο με άλλα είδη Homo erectus», πρόσθεσε.
Ο Κρις Στρίνγκερ, επικεφαλής έρευνας για την
ανθρώπινη εξέλιξη στο Μουσείο Φυσικής Ιστορίας στο Λονδίνο, ο οποίος δεν συμμετείχε στην εν λόγω μελέτη. δήλωσε ότι το
απολίθωμα είναι «ένα πολύ σημαντικό εύρημα».
«Το σχήμα του προσώπου διαφέρει από αυτό του antecessor (και του H. sapiens) σε ορισμένα χαρακτηριστικά όπως ότι έχει λιγότερο προεξέχουσα μύτη και λιγότερο λεπτά ζυγωματικά, και έτσι μοιάζει περισσότερο με κάποια απολιθώματα του Homo Erectus», είπε ο Stringer στο CNN.
Ωστόσο, έχοντας στη διάθεσή τους τόσο μικρά μέρη του προσώπου, ήταν αδύνατο να αναγνωριστεί οριστικά το είδος του ανθρωπίνου. Η ανακάλυψη αυτή θα μπορούσε να υποδηλώνει ότι η δυτική Ευρώπη κατοικούνταν από τουλάχιστον δύο είδη Homo κατά την περίοδο του πρώιμου Πλειστόκαινου (1,5-1 εκατομμύριο χρόνια πριν): τον Homo Affinis Erectus και αργότερα τον Homo Entecessor.
«Πρέπει ακόμη να ανασκάψουμε πιο βαθιά στην περιοχή Σίμα ντελ Ελεφάντε. Ποιος ξέρει λοιπόν; Μπορεί να έχουμε περισσότερες εκπλήξεις», είπε η Μαρτινόν-Τόρες.
«Νομίζω ότι το βασικό ζήτημα εδώ είναι ότι τεκμηριώνουμε για
πρώτη φορά έναν πληθυσμό ανθρωπίνων που δεν γνωρίζαμε ότι είχαμε στην Ευρώπη».
Η Ευρασία κατοικήθηκε για πρώτη φορά από ανθρωπίνους,
τουλάχιστον πριν από 1,8 εκατομμύρια χρόνια. Οι αποδείξεις όμως για τις πρώιμες
εγκαταστάσεις, έχουν περιοριστεί σε εξαιρετικά κατακερματισμένα δείγματα
απολιθωμάτων από την Ιβηρική Χερσόνησο. Τα δεδομένα που έχουν βρεθεί στη
συγκεκριμένη τοποθεσία υποδηλώνουν ότι το τοπίο κατά το πρώιμο Πλειστόκαινο,
είχε ένα μείγμα δασικών εκτάσεων, υγρών βοσκοτόπων και εποχικών πηγών νερού,
δημιουργώντας ένα πλούσιο σε πόρους τοπίο γι' αυτούς τους πρώιμους ανθρώπινους
πληθυσμούς.