Πώς ζευγάρωναν οι δεινόσαυροι; Πώς προσέλκυαν συντρόφους; Μάχονταν για τον εκλεκτό τους; Οι επιστήμονες αναζητούν απαντήσεις
Για
περισσότερο από έναν αιώνα, οι παλαιοντολόγοι αναρωτιούνται για το πώς ζευγάρωναν
οι δεινόσαυροι. Εικάζουν ότι είχαν μοναδικές σεξουαλικές συμπεριφορές όμως η μελέτη της σεξουαλικής ζωής των ζώων που
έχουν εξαφανιστεί για περισσότερα από 66 εκατομμύρια χρόνια αποτελεί τεράστια πρόκληση.
Μέχρι
σήμερα, κανείς δεν έχει ανακαλύψει έναν εξαιρετικά διατηρημένο δεινόσαυρο με
άθικτα τα αναπαραγωγικά του όργανα. Το πιο κοντινό που καταφέραμε να φτάσουμε
είναι ένας μικρός κερασφόρος δεινόσαυρος με διατηρημένο το σημείο που βρισκόταν
το ουροποιητικό, το απεκκριτικό και το αναπαραγωγικό σύστημα του. Οι συγκρίσεις
με ζωντανά πουλιά και κροκόδειλους υποδηλώνει ότι κάποιοι δεινόσαυροι είχαν
συνήθως φαλλό ή κλειτορίδα, αν και δεν έχουν ακόμη αποκαλυφθεί αδιάσειστα
στοιχεία. Μέχρι να βρεθούν, όχι μόνο για ένα είδος αλλά για πολλά, θα είναι
δύσκολο να παρουσιάσουμε με ακρίβεια τη μηχανική του πώς έκαναν σεξ οι
δεινόσαυροι.
Φυσικά, η
σεξουαλική ζωή των δεινοσαύρων δεν αφορούσε απλώς την ανατομία. Όπως τα πουλιά
και οι κροκόδειλοι, οι δεινόσαυροι πρέπει να φλέρταραν ο ένας τον άλλον και να είχαν
μια σειρά διαφορετικών συστημάτων ζευγαρώματος κατά τη διάρκεια των πολλών
εκατομμυρίων ετών που έζησαν στον πλανήτη μας. Πολλές από αυτές τις περιόδους
του Μεσοζωικού χάνονται στο χρόνο. Το 2016 όμως οι παλαιοντολόγοι ανακοίνωσαν ότι βρήκαν
στοιχεία για περιοχές ζευγαρώματος. Μεγάλοι σαρκοφάγοι δεινόσαυροι, παρόμοιοι
με τον Ακροκανθόσαυρο, συγκεντρώνονταν εκεί για να χαράξουν στο έδαφος , όπως
κάνουν σήμερα κάποια είδη πουλιών που φωλιάζουν στο έδαφος. Συγκεκριμένα στο
προϊστορικό Κολοράντο δεινόσαυροι διάλεξαν ένα σημείο και το καθάρισμα, είτε
για να προσελκύσουν πιθανούς συντρόφους είτε για να εκφοβίσουν άλλους δεινόσαυρους κατά τη διάρκεια της περιόδου ζευγαρώματος. Έκτοτε, παρόμοιες
γρατσουνιές έχουν βρεθεί στον Καναδά και μικρές γρατζουνιές έχουν εμφανιστεί
στη Νότια Κορέα, υποδηλώνοντας ότι η μέθοδος ήταν συνηθισμένη.
Εμφύλιες διαμάχες για έναν σύντροφο
Η πολύ
διαφορετική ανατομία των κερασφόρων δεινοσαύρων όπως ο Τρικεράτοπος και ο
Στυρακόσαυρος υποδηλώνει ότι οι δεινόσαυροι φρόντιζαν να διαλέγουν τους συντρόφους τους. Στην πρώιμη παλαιοντολογία,
τα κέρατα και οι αιχμές θεωρούνταν αμυντικά όπλα ενάντια στα μεγάλα σαρκοφάγα.
Εάν συνέβαινε αυτό, ωστόσο, οι παλαιοντολόγοι θα έβρισκαν κερασφόρους
δεινόσαυρους με σχετικά παρόμοιες διατάξεις κέρατων που θα φαινόταν
βελτιστοποιημένοι για την άμυνα ενάντια στους τυραννόσαυρους. Οι ειδικοί όμως πλέον
τονίζουν ότι σε πολλά είδη η μορφή και η διάταξη των κεράτων δεν προσφέρεται
για αμυντική χρήση. Είναι πολύ πιθανό λοιπόν τα κέρατα και οι αιχμές να
χρησιμοποιούνταν σε «εμφύλιες» διαμάχες για την επιλογή συντρόφου.
Μελέτες των
κρανίων των Τρίκερατωψ δείχνουν ότι τα κερασφόρα ερπετά πρέπει συχνά να μάχονταν
μεταξύ τους είτε για να διεκδικήσουν μια περιοχή, είτε σε… διαγωνισμούς
ζευγαρώματος. Άλλα είδη δεινοσαύρων έχουν αφήσει το σημάδι τους το ένα πάνω στο
άλλο. Έχουν αποκαλυφθεί πολλά απολιθώματα τυραννόσαυρων με σημάδια δαγκώματος
στο ρύγχος τους ή πληγές από «ενδοοικογενειακούς» καυγάδες. Τουλάχιστον ένας
κατεστραμμένος σκελετός αγκυλοσαύρων δείχνει ότι οι «θωρακισμένοι» αυτοί
δεινόσαυροι χτυπήθηκαν μεταξύ τους με τις ουρές που έμοιαζαν με ρόπαλο. Ενώ
ορισμένοι από αυτούς τους τραυματισμούς μπορεί να είναι σημάδια άλλων σκληρών
συναντήσεων (για περιοχές ή τροφή) είναι πιθανό ότι πολλά χαρακτηριστικά
δεινοσαύρων διαμορφώθηκαν από τις συγκρούσεις για την επιλογή ερωτικού συντρόφου
και γενικότερα την ερωτική ζωή τους.
Τα…
ερωτικά φτερά
Ακόμη και το
φτέρωμα και το χρώμα των δεινοσαύρων πιθανότατα επηρεάστηκαν από τη σεξουαλική ζωή
των πλασμάτων. Τα φτερά των δεινοσαύρων περιείχαν μικροσκοπικές δομές που
ονομάζονταν μελανοσώματα, μερικά από τα οποία έχουν διατηρηθεί με μικροσκοπική
λεπτομέρεια σε απολιθώματα. Αυτές οι δομές φαίνονται επίσης στο φτέρωμα των
ζωντανών πτηνών και είναι υπεύθυνες για χρώματα που κυμαίνονται από μαύρο έως
γκρι έως καφέ έως κόκκινο. Εφόσον ένα δείγμα δεινοσαύρου έχει καλά διατηρημένα
φτερά, μπορούμε να συγκρίνουμε τη διάταξη των μελανοσωμάτων με εκείνες των
ζωντανών πτηνών για να προσδιορίσουμε την παλέτα του φτερού. Μια μελέτη που
δημοσιεύτηκε το 2010 το έκανε αυτό για τον μικρό, φτερωτό δεινόσαυρο Anchiornis . Έμοιαζε με σύγχρονο δρυοκολάπτη,
έδειξε η ανάλυση: κυρίως μαύρο με λευκά κρόσσια κατά μήκος των φτερών και ένα
πιτσίλισμα κόκκινου στο κεφάλι.
Μέχρι
στιγμής μόνο ένα δείγμα του Anchiornis έχει αποκατασταθεί σε πλήρες χρώμα, αλλά
έχουν βρεθεί τόσα πολλά επιπλέον δείγματα που οι παλαιοντολόγοι θα μπορέσουν
τελικά να προσδιορίσουν την ποικιλία στο χρώμα μέσα στο είδος, αναζητώντας
συγκεκριμένα αν υπήρχε διαφορά μεταξύ αρσενικών και θηλυκών ή αν το φανταχτερό
κόκκινο χρώμα μπορεί να είναι φτέρωμα ζευγαρώματος. Μέσα από την ανακάλυψη του
χρώματος των δεινοσαύρων, ίσως μπορέσουμε να καταλάβουμε τι ήταν τελικά σέξι
για έναν Anchiornis .
Μια
ανακάλυψη σχετικά με έναν δεινόσαυρο πτηνό που έζησε περίπου 125 εκατομμύρια
χρόνια πριν τονίζει την πιθανότητα οι δεινόσαυροι να ήταν φανταχτερά ζώα με
περίτεχνες δομές και χρώματα που προορίζονταν να εντυπωσιάσουν τους πιθανούς
συντρόφους. Οι παλαιοντολόγοι έχουν βρει πολλά απολιθώματα του πρώιμου πουλιού
Confuciusornis sanctus με φτερά. Μερικά από τα δείγματα έχουν μακριά φτερά που
βγαίνουν από την ουρά, κάποια άλλα όχι. Μια μελέτη του 2013 διαπίστωσε ότι ένα
δείγμα που δεν είχε τα μακριά φτερά της ουράς είχε μυελικό οστό, πράγμα που
σημαίνει ότι πιθανότατα ήταν θηλυκό. Αυτό δείχνει ότι τα μακριά φτερά της ουράς
ήταν πιθανώς χαρακτηριστικό του αρσενικού Confuciusornis. Χρησιμοποιούσε τα
φτερά του για να εντυπωσιάσει και να προσελκύσει τα θηλυκά κάτι που κάνουν και
σήμερα πολλά είδη πουλιών.
Οι παλαιοντολόγοι σίγουρα θα προχωρήσουν σε νέες ανακαλύψεις για τη σεξουαλική ζωή των δεινοσαύρων. Ίσως κάποια στιγμή ανακαλύψουν δύο δεινόσαυρους που πέθαναν κατά το ζευγάρωμα. Οι ειδικοί ανακάλυψαν προϊστορικές χελώνες που πέθαναν ενώ ζευγαρώνονταν. Είναι λοιπόν πιθανό να βρεθούν κάποτε δεινόσαυροι που ζευγαρώνουν. Επίσης το φλερτ και η συνεύρεση δεινοσαύρων θα μπορούσαν να έχουν αφήσει τα χαρακτηριστικά τους ίχνη σε μια αρχαία επιφάνεια. Έτσι θα μάθουμε πώς κινούνταν και τοποθετούνταν ο ένας σε σχέση με τον άλλο. Καθώς πολλά μυστήρια, σχετικά με το σεξ των δεινοσαύρων, παραμένουν άλυτα τα απολιθώματα επιφυλάσσουν πολλές εκπλήξεις.