Σοκαριστικά ευρήματα από την Βρετανία μαρτυρούν μια άνευ προηγουμένου σφαγή μιας ολόκληρης κοινότητας στην προϊστορία
Μια αιματηρή σφαγή ακόμα και μικρών παιδιών που κατέληξε σε έναν άγριο κανιβαλισμό αποκαλύφθηκε με καθυστέρηση τεσσάρων χιλιάδων ετών. Ένα φυσικό πηγάδι στο Σόμερσετ της Βρετανίας έκρυβε επί τέσσερις χιλιετίες τη φρικιαστική υπόθεση μιας από τις πιο αιματηρές σφαγές στην προϊστορία της Βρετανίας και συγκεκριμένα από την Εποχή του Χαλκού.
Τη δεκαετία του ’70 σε ένα φυσικό πηγάδι κοντά στο φαράγγι
του Τσένταρ, το Charterhouse Warren, ανακαλύφθηκαν τα οστά τουλάχιστον 37
ανδρών, γυναικών και παιδιών, οι οποίοι έζησαν και πέθαναν μεταξύ 2200 π.Χ. και
2000 π.Χ. Τα οστά είχαν ανακαλυφθεί τότε από σπηλαιολόγους στη βάση της χαράδρας
ύψους 15 μέτρων. Είχαν αποθηκευτεί αλλά ουσιαστικά μέχρι σήμερα κανείς δεν τα
είχε μελετήσει.
Τώρα πραγματοποιήθηκε η πρώτη ολοκληρωμένη επιστημονική
μελέτη γύρω από τα ευρήματα και όπως αναφέρει ο Guardian αποκαλύφθηκε ο
βίαιος θάνατος που βρήκαν οι άνθρωποι αυτοί.
Σύμφωνα με τους αρχαιολόγους, τα θύματα σφαγιάστηκαν, διαμελίστηκαν,
ενώ ορισμένα μέρη από τα σώματά τους φαγώθηκαν.
Τα κρανία πολλών θυμάτων ήταν θρυμματισμένα από τα χτυπήματα
που προκάλεσαν τον θάνατό τους. Τα οστά των χεριών και των ποδιών τους είχαν
κοπεί μετά τον θάνατο για την εξαγωγή του μυελού. Μάλιστα, ορισμένα οστά από τα
χέρια και τα πόδια τους φέρουν ίχνη από ανθρώπινα δόντια, κάτι που αποδεικνύει
ξεκάθαρα ότι τα σώματά τους κανιβαλίστηκαν.
Μέχρι σήμερα δεν έχει ανακαλυφθεί ποτέ και πουθενά κανένα
άλλο εύρημα που να υποδεικνύει κάποιο περιστατικό ανάλογου επιπέδου βίας από
την πρώιμη Εποχή του Χαλκού ή από οποιαδήποτε άλλη περίοδο της βρετανικής
προϊστορίας, όπως τονίζει ο Ρικ Σούλτινγκ, καθηγητής προϊστορικής αρχαιολογίας
στο Πανεπιστήμιο της Οξφόρδης και επικεφαλής της μελέτης. Αυτό σημαίνει ότι
πιθανότατα το μακελειό αυτό ήταν πρωτοφανές ακόμα και για την εποχή του.
«Για την πρώιμη Εποχή του Χαλκού στη Βρετανία, υπάρχουν
ελάχιστα ευρήματα που υποδηλώνουν ότι σημειώθηκαν βίαια γεγονότα. Τα ευρήματά μας
αφορούν κυρίως το εμπόριο, την κεραμική, τη γεωργία και τους τρόπους ταφής.
Σπάνια συζητάμε για πολέμους ή εκτεταμένη βία από εκείνη την περίοδο, κυρίως
λόγω έλλειψης ευρημάτων», σημειώνει. Η εποχή του Χαλκού θεωρείται από τους αρχαιολόγους
ως μια αρκετά ειρηνική περίοδος.
Παράλληλα, τονίζει ότι ο κανιβαλισμός σε αυτήν την κλίμακα
ήταν κάτι επίσης εξαιρετικά ασυνήθιστο για εκείνη την εποχή. «Αν αυτό ήταν έστω
και κατά κάποιο τρόπο ‘φυσιολογικό’ (με τη έννοια του συνηθισμένου) θα περίμενε
κανείς να βρει κι άλλα παρόμοια ευρήματα σε άλλα σημεία. Έχουμε εκατοντάδες
σκελετούς ανθρώπους από την ίδια περίοδο και κανένα δεν φέρει τέτοια σημάδια»,
τονίζει. Όπως μάλιστα προσθέτει, απ’ όλους τους σκελετούς που έχουν βρεθεί μόνο
δέκα φαίνεται να είχαν βίαιο θάνατο και σίγουρα δεν έφεραν σημάδια κανιβαλισμού.
Οι επιστήμονες δεν πιστεύουν ότι οι επιτιθέμενοι έφαγαν κομμάτια
από τις σορούς εξαιτίας πείνας, επειδή τα θραύσματα βρέθηκαν δίπλα σε οστά
ζώων, κάτι που δείχνει ότι υπήρχε επαρκής τροφή. Εξάλλου υπάρχουν περιορισμένες
ενδείξεις από την εποχή του Χαλκού που να δείχνουν ότι σημειώνονταν μάχες για
τους πόρους. Αυτό οδήγησε τους ειδικούς να υποψιαστούν ότι αυτή η βία
προκλήθηκε εξαιτίας κάποιας τρομερής κατάρρευσης των σχέσεων των ανθρώπων.
Ο Σούλτινγκ αναφέρει ότι όταν αυτός και οι συνάδερφοί του
άρχισαν να εξετάζουν τα οστά αντιλήφθηκαν σύντομα ότι η υπόθεση ήταν πολύ πιο
ξεχωριστή απ’ ό,τι πίστευαν.
Εντύπωση μάλιστα προκαλεί ότι περίπου τα μισά από τα οστά ανήκουν σε παιδιά, γεγονός που υποδηλώνει ότι η σφαγή πιθανότατα εξόντωσε μια ολόκληρη κοινότητα σε ένα και μόνο εξαιρετικά βάναυσο γεγονός. Την εποχή εκείνη τα περισσότερα χωριά αποτελούνταν από 50 με 100 κατοίκους οπότε τα οστά από 37 τουλάχιστον άτομα που βρέθηκαν θα μπορούσαν να ανήκουν στα μέλη μιας μικρής κοινότητας. Μάλιστα δεν βρέθηκαν αμυντικά σημάδια στα θύματα κάτι που υποδεικνύει ότι πιάστηκαν προ εκπλήξεως από την επίθεση.
Αν και όπως τονίζουν οι ερευνητές τα πραγματικά αίτια και οι
συνθήκες γύρω από τις οποίες σημειώθηκε κάτι τέτοιο δεν μπορούν να
επιβεβαιωθούν, είναι πιθανό με βάση τα ευρήματα ότι η σφαγή έγινε επίτηδες με
σκοπό να εκδικηθούν τους συγκεκριμένους ανθρώπους και να εκφοβίσουν τις γύρω κοινότητες.
Ο διαμελισμός και ο κανιβαλισμός των θυμάτων πιθανότατα δημιούργησαν ένα
καθεστώς τρόμου που κράτησε για γενιές στη περιοχή. Όπως λέει ο Σούλτινγκ, η σφαγή
και όσα ακολούθησαν πιθανόν να έγινε με έναν τελετουργικό τρόπο ώστε να «απανθρωποιήσουν
τα θύματα» και να στείλουν ένα μήνυμα δείχνοντας «προσβολή στις σορούς».
«Όποιος το έκανε αυτό θα ήταν πλέον ο φόβος και ο τρόμος
στην περιοχή. Αυτό νομίζω θα συνεχίστηκε μέσα στο χρόνο και στο χώρο στη
συγκεκριμένη περιοχή, πιθανώς για γενιές, και θα μεταδιδόταν ως κάτι φρικτό που
συνέβη». Μπορεί να ήταν αντίποινα για μια προηγούμενη μαζική δολοφονία ή να
προκάλεσε μεταγενέστερες πράξεις εκδίκησης – γεγονότα για τα οποία δεν υπάρχουν
ακόμη στοιχεία, είπε.
«Δεν πρόκειται για κάποιον μανιακό δολοφόνο. Πιθανότατα
έχουμε να κάνουμε με μια κοινότητα ανθρώπων που συγκεντρώθηκαν για να το κάνουν
αυτό σε μια άλλη κοινότητα», αναφέρει.
Ίσως πίσω από αυτή τη σφαγή βρισκόταν ένας κώδικας τιμής που
ίσχυε την εποχή εκείνη.
«Αν ένιωθες αδικημένος, ήταν τελικά δική σου ευθύνη να κάνεις κάτι γι' αυτό. Δεν είναι ότι θα μπορούσες να πας στον δικαστή και να ζητήσεις δικαιοσύνη», λέει ο καθηγητής. Υποστηρίζει ότι αυτό μοιάζει με μια περίπτωση όπου «τα πράγματα ξεφεύγουν από τον έλεγχο και τα όρια και ισορροπίες απέτυχαν».
«Το Charterhouse Warren είναι ένας από εκείνους τους
σπάνιους αρχαιολογικούς χώρους που αμφισβητεί τον τρόπο που σκεφτόμαστε το
παρελθόν. Είναι μια έντονη υπενθύμιση ότι οι άνθρωποι στην προϊστορία μπορούσαν
να φτάσουν σε επίπεδα φρικαλεότητας που συναντάμε και στη σύγχρονη ιστορία, ενώ
φωτίζει μια σκοτεινή πλευρά της ανθρώπινης συμπεριφοράς. Είναι μάλλον απίθανο
να ήταν ένα μεμονωμένο γεγονός κι αυτό καθιστά ακόμη πιο σημαντικό το να
πούμε την ιστορία του».
