Η μοναξιά και οι μοναχικοί θάνατοι εξελίχθηκαν σε «επιδημία» για την νοτιοκορεατική κοινωνία. Το πρόβλημα είναι τόσο μεγάλο που η πρωτεύουσα της χώρας αποφάσισε να λάβει μέτρα
Στη Νότια Κορέα αποκαλούν το φαινόμενο «godoksa». Πρόκειται για τους μοναχικούς θανάτους ατόμων (κυρίως μεσηλίκων ανδρών) που έχουν αποκοπεί από φίλους και οικογένειες και ζουν κοινωνικά απομονωμένοι. Μάλιστα σε κάποιες περιπτώσεις περνούν μέρες ή εβδομάδες πριν κάποιους τους αναζητήσει και βρεθούν τελικά τα πτώματά τους.
Οι godoksa είναι
μέρος ενός ευρύτερου προβλήματος μοναξιάς και απομόνωσης σε ολόκληρη τη χώρα,
ένα ζήτημα τόσο πιεστικό που η κυβέρνηση επιστρατεύει όλα τα μέσα για να το
καταπολεμήσει.
Στην πρωτεύουσα
Σεούλ, οι αρχές της πόλης ανακοίνωσαν ότι θα δαπανήσουν 451,3 δισεκατομμύρια
γουόν (300εκατ. ευρώ) τα επόμενα πέντε χρόνια με στόχο να «δημιουργήσουν μια
πόλη όπου κανείς δεν θα νιώθει μοναξιά».
Οι νέες
πρωτοβουλίες περιλαμβάνουν συμβούλους μοναξιάς διαθέσιμους σε μια τηλεφωνική
γραμμή 24 ώρες το 24ωρο, μια διαδικτυακή πλατφόρμα για παρόμοιες συμβουλές,
καθώς και μέτρα παρακολούθησης, συμπεριλαμβανομένων προσωπικών επισκέψεων και
διαβουλεύσεων.
«Η μοναξιά
και η απομόνωση δεν είναι μόνο ατομικά προβλήματα, αλλά καθήκοντα που η
κοινωνία πρέπει να λύσει από κοινού. Η πόλη θα «κινητοποιήσει όλο το δημοτικό
μας δυναμικό για να βοηθήσει τους μοναχικούς ανθρώπους να θεραπευτούν και να επιστρέψουν
στην κοινωνία», δήλωσε ο δήμαρχος της Σεούλ Οχ Σε Χουν σε.
Η πόλη
σχεδιάζει επίσης να εισαγάγει διευρυμένες ψυχολογικές υπηρεσίες και χώρους
πρασίνου, διατροφικά προγράμματα γευμάτων για μεσήλικες και ηλικιωμένους
κατοίκους, ένα ειδικό «σύστημα αναζήτησης» για τον εντοπισμό απομονωμένων
κατοίκων που χρειάζονται βοήθεια και δραστηριότητες που θα ενθαρρύνουν τους
ανθρώπους να βγουν έξω και να επικοινωνήσουν με άλλους, όπως κηπουρική,
αθλήματα, λέσχες βιβλίου και άλλα.
Οι
εμπειρογνώμονες χαιρέτισαν τα μέτρα, αλλά λένε ότι πρέπει να γίνουν περισσότερα
εν μέρει επειδή η μοναξιά στην Κορέα συνδέεται με ορισμένα μοναδικά κομμάτια
της κορεατικής κουλτούρας που είναι δύσκολο να αλλάξουν.
«Η μοναξιά
είναι ένα σημαντικό κοινωνικό ζήτημα αυτή τη στιγμή, οπότε οι προσπάθειες ή οι
πολιτικές για την αντιμετώπισή της είναι απολύτως απαραίτητες», δήλωσε η Αν Σου
Γιουνγκ, καθηγήτρια ψυχολογίας στο Πανεπιστήμιο Myongji, προειδοποιώντας, ωστόσο, ότι «πρέπει να
εξεταστεί προσεκτικά το πόσο αποτελεσματικά θα εφαρμοστούν αυτά τα μέτρα».
Το πρόβλημα
της μοναξιάς έχει γιγαντωθεί την τελευταία δεκαετία. Εκτός από ηλικιωμένους
αυξάνοντα τα ποσοστά νέων οι οποίοι αποσύρονται από τον κόσμο και περνούν τις
μέρες τους απομονωμένοι στο σπίτι, συχνά για μήνες κάθε φορά. Το φαινόμενο,
γνωστό με τον ιαπωνικό όρο «hikikomori», έχει γίνει όλο και πιο συχνό- η Νότια
Κορέα είχε έως και 244.000 τέτοιους ερημίτες το 2022 σύμφωνα με μια εκτίμηση.
Ο αριθμός
των θανάτων μοναχικών ανθρώπων έχει επίσης αυξηθεί – έφτασε τους 3.661 πέρυσι,
από 3.559 το 2022 και 3.378 το 2021, σύμφωνα με τα τελευταία στοιχεία του
Υπουργείου Υγείας και Πρόνοιας που δόθηκαν στη δημοσιότητα την περασμένη
εβδομάδα.
Μέρος αυτής της αύξησης θα μπορούσε να είναι ο νέος, ευρύτερος ορισμός του υπουργείου για τον «μοναχικό θάνατο». Ενώ τα προηγούμενα χρόνια το πτώμα έπρεπε να βρεθεί μόνο μετά από «ορισμένο χρονικό διάστημα» για να χαρακτηριστεί ως «μοναχικός θάνατος», ο όρος ισχύει τώρα για οποιονδήποτε ζει σε κοινωνική απομόνωση, αποκομμένος από την οικογένεια ή τους συγγενείς, και πεθαίνει λόγω αυτοκτονίας ή ασθένειας.
Ένας άλλος
παράγοντας πίσω από την άνοδο θα μπορούσε να είναι η δημογραφική κρίση της
χώρας. Η γήρανση του πληθυσμού και η μείωση των γεννήσεων σημαίνουν ότι τα
τελευταία χρόνια οι θάνατοι είναι σταθερά περισσότεροι από τις γεννήσεις. Το
συνολικό ποσοστό θανάτων της Νότιας Κορέας αυξάνεται – και αυτό περιλαμβάνει
τους μοναχικούς θανάτους. Αλλά τα στοιχεία εξακολουθούν να μιλούν για ένα
μεγαλύτερο πρόβλημα που φαίνεται να επηρεάζει περισσότερο τους μεσήλικες και
τους ηλικιωμένους άνδρες.
Περισσότερο
από το 84% των μοναχικών θανάτων που καταγράφηκαν πέρυσι ήταν άνδρες, δηλαδή
πάνω από πέντε φορές περισσότεροι από τους θανάτους γυναικών, σύμφωνα με το
υπουργείο. Οι άνδρες στα 50 και 60 τους χρόνια αποτελούσαν περισσότερο από το
ήμισυ της συνολικής ομάδας, γεγονός που τους καθιστά «ιδιαίτερα ευάλωτους στον
κίνδυνο να πεθάνουν μόνοι».
Η μοναξιά
δεν είναι αποκλειστικότητα της Νότιας Κορέας, και «είναι δύσκολο να πούμε ότι
οι Κορεάτες είναι ιδιαίτερα πιο μοναχικοί από τους άλλους» δήλωσε η Αν Σου
Γιουνγκ. Ωστόσο, όταν ρωτήθηκε για το τι τους κάνει να αισθάνονται μοναξιά,
«υπάρχουν κάποιες διαφορές σε σύγκριση με άλλες χώρες», είπε.
Σε ορισμένες
κουλτούρες, η μοναξιά θεωρείται ως ένα συναίσθημα που συμβαίνει «όταν οι
σχέσεις δεν είναι ικανοποιητικές» δήλωσε η καθηγήτρια και προσέθεσε: «Στην
Κορέα, οι άνθρωποι λένε ότι αισθάνονται πολύ μόνοι όταν νιώθουν ότι δεν αξίζουν
αρκετά ή ότι δεν έχουν σκοπό».
Μελέτη διαπίστωσε
ότι η επιδημία της μοναξιάς αντανακλά αποχρώσεις στην κορεατική κουλτούρα, η
οποία «δίνει έμφαση στον προσανατολισμό στις σχέσεις» – ή στους ανθρώπους που
ορίζουν τον εαυτό τους σε σχέση με τους άλλους γύρω τους. Ως αποτέλεσμα, οι
Νοτιοκορεάτες μπορεί να αισθάνονται βαθιά μοναξιά ή αίσθημα αποτυχίας αν
νιώθουν ότι δεν «έχουν σημαντικό αντίκτυπο στους άλλους ή στην κοινωνία»,
τονίζει η μελέτη.
Αυτή είναι
μια σημαντική διαφορά από άλλες χώρες, σύμφωνα με την Αν Σου Γιουνγκ. Οι
Κορεάτες μπορεί να έχουν μια ακμάζουσα κοινωνική ζωή και στενούς δεσμούς με
τους άλλους, αλλά μπορεί να εξακολουθούν να αισθάνονται μοναξιά «όταν
συγκρίνουν τον εαυτό τους με τους άλλους και αναρωτιούνται αν είναι χρήσιμοι,
αν συμβάλλουν αρκετά στην κοινωνία ή αν μένουν πίσω».
Η μελέτη
εντόπισε επίσης άλλους παράγοντες, όπως η αύξηση των νοικοκυριών με ένα άτομο,
η μείωση των κοινωνικών αλληλεπιδράσεων εκτός της εργασίας και της οικογένειας,
η κυριαρχία των μέσων κοινωνικής δικτύωσης και ο τρόπος με τον οποίο ενισχύει
το αίσθημα ανεπάρκειας, καθώς και η ανταγωνιστική, «προσανατολισμένη στα
επιτεύγματα» κουλτούρα της Νότιας Κορέας, η οποία οδηγεί σε αισθήματα μοναξιάς
όσους υπολείπονται των δικών τους στόχων.