Ο άνθρωπος που έζησε χωρίς σκαλπ

Ο Ρόμπερ ΜακΓκί ήταν παιδί όταν ιθαγενείς του πήραν το σκλαπ. Κατάφερε να επιζήσει και μια φωτογραφία του προκαλεί σοκ μέχρι σήμερα

O Ρόμπερτ ΜακΓκι ήταν 14 ετών όταν η οικογένεια του αποφάσισε να μεταναστεύσει δυτικά αναζητώντας ένα καλύτερο μέλλον. Ακολούθησαν έναν κομβόι με άμαξες το οποίο είχε προορισμό το Λίβενγουορθ στο Κάνσας. Κατά τη διάρκεια του ταξιδιού όμως οι γονείς του δεν άντεξαν και έφυγαν από τη ζωή. Όταν ο 14χρονος έφτασε στο Κάνσας ήταν πλέον ορφανός. Προσπάθησε να καταταχθεί στο στρατό αλλά απορρίφθηκε λόγω ηλικίας. Τελικά έπιασε δουλειά σε μια μεταφορική εταιρία.

Το καλοκαίρι του 1864 ο Ρομπερτ ΜακΓκι ήταν οδηγός άμαξας και συμμετείχε σε ένα καραβάνι που μετέφερε προϊόντα. Μαζί τους είχε μια συνοδεία του αμερικανικού στρατού για προστασία. Οι περιοχές από τις οποίες περνούσαν ήταν πολύ επικίνδυνες λόγω των συχνών επιθέσεων από ιθαγενείς.

Στις 18 Ιουλίου 1864 το καρβάνι έκανε στάση σε μια περιοχή που ονομάζεται Cow Creek. Το ταξίδι είχε κυλήσει πολύ ήρεμα και τα μέτρα ασφαλείας είχαν χαλαρώσει. Η στρατιωτική συνοδεία είχε μείνει περίπου δύο χιλιόμετρα πίσω τους. H ομάδα όμως θεώρησε ότι είναι ασφαλής καθώς σε σχετικά μικρή απόσταση βρισκόταν το οχυρό Larned.

Η επίθεση

Περίπου στις πέντε το απόγευμα το ακινητοποιημένο καραβάνι δέχθηκε επίθεση από μια ομάδα περίπου 150 πολεμιστών της φυλής Σιού. Σύμφωνα με κάποιες αναφορές ο διαβόητος αρχηγός «Μικρή Χελώνα» ηγούνταν της ομάδας αλλά πιθανότατα κάτι τέτοιο δεν ισχύει καθώς συγκεκριμένος αρχηγός πιθανότατα είχε πεθάνει το 1812. Οπότε είτε πρόκειται για λάθος αναφορές ή για κάποιον αρχηγό με το ίδιο όνομα.

Οι άντρες του καραβανιού έτρωγαν όταν δέχθηκαν την επίθεση και δεν πρόλαβαν να αντιδράσουν. Ακολούθησε σφαγή. Φεύγοντας οι Σιού πήραν κάθε τι πολύτιμο, έβαλαν φωτιές στις άμαξες και άφησαν διαμελισμένα κορμιά.

Περίπου δύο ώρες μετά την επίθεση μια ομάδα του αμερικανικού στρατού έφτασε στο σημείο και βρέθηκε μπροστά στο αποτρόπαιο θέαμα. Απ’ όλα τα πτώματα οι Σιού είχαν πάρει τα σκαλπ, είχαν αφαιρέσει δηλαδή το τριχωτό του κεφαλιού τους. Κάποια από τα σώματα ήταν διαμελισμένα.

Την παγερή σιωπή του φρικτού σκηνικού έσπασαν βογγητά. Οι στρατιώτες ακολούθησαν τον ήχο και βρήκαν δύο νεαρούς. Ήταν βαριά τραυματισμένοι, τους είχαν πάρει τα σκαλπ αλλά ζούσαν ακόμα. Τους μετέφεραν στο οχηρό Larned αλλά ο ένας πέθανε μέσα σε λίγες ώρες.

Ο Ρόμπερτ ΜακΓκι όμως βγήκε νικητής από τη μάχη. Επέζησε και κατάφερε να ανακτήσει τις δυνάμεις του. Μιλώντας για την επίθεση θα πει: «Είδα να βασανίζουν και να σκοτώνουν τους συντρόφους μου. Ο αρχηγός τους ήθελε να με σκοτώσει με τα ίδια του τα χέρια. Με πυροβόλησε και μου έριξε δύο βέλη. Με κράτησε στο έδαφος, με το μαχαίρι μου έκοψε το δέρμα του κεφαλιού μου πίσω από τα αυτιά και το τράβηξε».

Ο άνθρωπος χωρίς σκαλπ

Ο ΜακΓκι έγινε ο άνθρωπος χωρίς σκαλπ και ο «άντρας με τις 14 ζωές» όπως τον αποκαλούσε ο Τύπος λόγω των 14 τραυμάτων στο σώμα του. Πολλοί γιατροί προσφέρθηκαν να δώσουν λύση στο πρόβλημα του και να καλύψουν με κάποιο τρόπο το κομμάτι δέρματος που είχε αφαιρεθεί από το κεφάλι του. Απέτυχαν όλοι και ο Ρόμπερτ ΜακΓκι συνέχισε να ζει χωρίς σκαλπ. Όπως ήταν φυσικό το θέαμα προκαλούσε τεράστιο ενδιαφέρον με τον ΜακΓκι να το εκμεταλλεύεται εξιστορώντας, επι πληρωμή, το τι του συνέβη. Το Κογκρέσο του έδωσε αποζημίωση 10.000 δολαρίων για τα όσα βίωσε ενώ διάφοροι μύθοι κυκλοφόρησαν γύρω από το όνομα του όπως το ότι εκδικήθηκε την ομάδα των Σιού που επιτέθηκαν στο καραβάνι παίρνοντας τους τα σκαλπ.

Το 1890 ο Ρόμπερτ ΜακΓκι στήθηκε απέναντι στον φωτογραφικό φακό που απαθανάτισε το χωρίς σκαλπ κεφάλι του. Μέχρι σήμερα η εικόνα προκαλεί φρίκη. Δεν είναι ξεκάθαρο πότε έφυγε από τη ζωή αλλά η τελευταία αναφορά στο όνομα του γίνεται το 1893 όταν και συμμετείχε σε μια έκθεση.

Δεν ήταν ο μόνος

Ο Ρόμπερτ ΜακΓκι παρουσιαζόταν ως ο μοναδικός άνθρωπος του οποίου πήραν το σκαλπ και επέζησε. Αυτό δεν είναι αλήθεια. Υπάρχουν κι άλλες καταγεγραμμένες περιπτώσεις ανθρώπων που βίωσαν τη φρίκη αλλά επιβίωσαν. Χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι ο Τζοσάια Γουίλμπαργκερ ο οποίος επέζησε από επίθεση τον Κομάντσι στο Τέξας. Περιγράφοντας τη στιγμή που του πήραν το σκαλπ θα πει: «Ο πόνος ήταν ανεπαίσθητος και ένιωσα σαν να ακούω τον θόρυβο ενός μακρινού κεραυνού». Ο Γουίλιαμ Θόμπσον (φωτό πάνω) είναι μια ακόμα περίπτωση ανθρώπου που έζησε χωρίς σκαλπ. Για κάποιο λόγο όταν ανέκτησε τις αισθήσεις του το βρήκε δίπλα του. Το πήρε και ζήτησε από γιατρό να το ράψει το κεφάλι του αλλά ήταν αδύνατο. Τελικά το έκανε έκθεμα και έβγαζε έτσι χρήματα.

Τρόπαιο και τρόπος πλουτισμού

Την πρακτική του να παίρνεις το σκαλπ από ένα αντίπαλο ή ένα θύμα την συναντάμε σε πολλούς πολιτισμούς σε ολόκληρο τον πλανήτη. Ιστορικά το να παίρνεις και να παρουσιάζεις μέρη του ανθρώπινου σώματος σαν τρόπαια ήταν κάτι πολύ διαδεδομένο.

Στην Αμερική οι ιθαγενείς έπαιρναν τα σκαλπ των αντιπάλων τους και πολλοί τα φορούσαν σαν αξεσουάρ. Οι Σιου έκαναν τον λεγόμενο χορό των σκαλπ. Οι πολεμιστές που είχαν συμμετάσχει σε μια επίθεση και είχαν φέρει σκαλπ έκαναν έναν κύκλο και χόρευαν. Μέσα στον κύκλο βρίσκονταν κορίτσια τα οποία είχαν κρεμάσει τα σκαλπ σε βέργες και τα σήκωναν ψηλά. Με αυτό το τρόπο όλη η φυλή μάθαινε για το γεγονός.

Συνήθως το θύμα από το οποίο αφαιρούσαν το σκαλπ ήταν ήδη βαριά τραυματισμένο ή ήδη νεκρό. Η αφαίρεση του σκαλπ δεν προκαλεί άμεσο θάνατο αλλά το θύμα μπορεί να σβήσει από αιμορραγία ή μολύνσεις.

Μετά την άφιξη των Ευρωπαίων η πρακτική έγινε πιο διαδεδομένη και χρησιμοποιήθηκε και από τους αποίκους. Κυβερνήτες και δήμαρχοι προσέφεραν χρηματική αμοιβή σε όποιον παρέδιδε σκαλπ ιθαγενών. Αυτό είχε ως αποτέλεσμα να συσταθούν ομάδες δολοφόνων που σκότωναν αδιακρίτως για να συγκεντρώσουν μεγάλο αριθμό σκαλπ.