Στις 15 Αυγούστου 1977 έφτασε στη Γη ένα ραδιοσήμα με όλα τα χαρακτηριστικά ενός μηνύματος από εξωγήινο πολιτισμό. Από πού ήρθε και τι λέει γι’ αυτό η επιστημονική κοινότητα
Σε μια δημοσίευση τους το 1959 οι φυσικοί Φίλιπ Μόρισον και Τζιουζέπε Κοκόνι έκαναν την εικασία ότι όποιος εξωγήινος πολιτισμός ήθελε να επικοινωνήσει θα το έκανε με ραδιοσήματα χρησιμοποιώντας τη συχνότητα των 1420 megahertz. Η εικασία βασιζόταν πάνω στο γεγονός ότι η συγκεκριμένη συχνότητα εκπέμπεται φυσικά από το υδρογόνο, το πιο κοινό στοιχείο στο Σύμπαν και αυτό που θα συναντούσαμε σε κάθε τεχνολογικά αναπτυγμένο πολιτισμό.
Το 1973,
μετά από μια μακρά έρευνα πάνω στο ζήτημα, το Πανεπιστήμιο του Οχάιο
δημιούργησε το πρόγραμμα SETI το οποίο τελικά έγινε η μακροβιότερη επιστημονική αναζήτηση
εξωγήινης νοημοσύνης. Τέσσερα χρόνια μετά την έναρξη του SETI οι… εξωγήινοι επικοινώνησαν.
Wow!
Τον Αύγουστο
του 1977 ο αστρονόμος Τζέρι Ίθαν εργαζόταν εθελοντικά στο πρόγραμμα. Ενώ ανέλυε
τα στοιχεία που είχαν συλλεχθεί στις 22:16 της 15ης Αυγούστου
εντόπισε κάτι εκπληκτικό. Τον εντυπωσίασε τόσο πολύ που το σημείωσε με κόκκινο
στυλό πάνω στο έγγραφο και έγραψε Wow!.
Το ραδιοτηλεσκόπιο
είχε ανιχνεύσει ένα ισχυρό ραδιοσήμα στενής ζώνης. Αυτό δηλαδή που θα περίμενε
κάποιος να στείλει ένα εξελιγμένος εξωγήινος πολιτισμός. Είχε τη σωστή
συχνότητα πολύ κοντά σε αυτή του υδρογόνου, ήταν καθαρό και ισχυρό και είχε
προέλευση εκτός του Ηλιακού Συστήματος.
Η ακολουθία του σήματος, διήρκησε καθόλα τα 72 δευτερόλεπτα κατά τα οποία το τηλεσκόπιο ήταν δυνατό βάσει των δυνατοτήτων του να μετρήσει το σήμα. Συγκεκριμένα το τηλεσκόπιο, το οποίο αποκαλούσαν Big Ear (μεγάλο αυτί), είχε μόνιμη κλίση και δεν μπορούσε να περιστραφεί, χρησιμοποιώντας την φυσική περιστροφή της ίδιας της Γης για την εξερεύνηση διαφορετικών σημείων του ουρανού. Βάσει της περιστροφής της Γης, και του μεγέθους του ίδιου του τηλεσκοπίου, μπορούσε να ανιχνεύσει ένα συγκεκριμένο σημείο μόνο για 72 δευτερόλεπτα.
Όταν ο Ίθαν
ενημέρωσε τους συναδέλφους του προκλήθηκε παροξυσμός. Έγινε μεγάλη προσπάθεια
να ανιχνευθεί και πάλι το σήμα αλλά δεν κατέστη δυνατό. Το «Wow!» δεν έχει εντοπιστεί πάλι από τον
Αύγουστο του 1977.
Από που ήρθε;
Ένα βέβαια
από τα μεγάλα ερωτήματα είναι πού βρίσκεται η πηγή του σήματος; Αρχικά προσδιορίστηκε
στα βορειοδυτικά του σφαιρωτού σμήνους Μεσιέ 55 στον αστερισμό του Τοξότη,
κοντά στο αστρικό σύστημα Χι Τοξότη. Το 2022 μια νέα έρευνα για την πηγή του σήματος κατέληξε στο συμπέρασμα
ότι πιθανότατα προέρχεται από ένα ηλιακό σύστημα, γύρω από το άστρο 2MASS
19281982-2640123, σε απόσταση 1,800 ετών φωτός.
Γιατί 6EQUJ5;
Η
αλφαριθμητική ακολουθία 6EQUJ5 του σήματος περιγράφει την μεταλλαγή της έντασης
του σήματος. Κάθε χαρακτήρας αντιπροσωπεύει 12 δευτερόλεπτα (ανά 10 kHz), ενώ
το διάστημα ανάμεσα στους χαρακτήρες αναπαριστά την ένταση μεταξύ 0 και 1. Οι
αριθμοί από το 1 έως το 9 αναπαριστούν τις αντίστοιχες εντάσεις από 1.0 έως
9.9, ενώ οι εντάσεις από 10.0 και πάνω απεικονίζονται με γράμματα, έτσι το Α
αντιστοιχεί σε εντάσεις μεταξύ 10.0 και 11.0, το Β μεταξύ 11.0 και 12.0 και
ούτω καθεξής.
Η τιμή U
(ένταση μεταξύ 30.0 και 31.0) ήταν και η υψηλότερη που ανιχνεύτηκε από το
ραδιοτηλεσκόπιο, και 30 φορές ισχυρότερη από το συνηθισμένο θόρυβο που
ανιχνεύεται στο διάστημα σύμφωνα με την κλίμακα μέτρησης.
Δεν
εξηγείται… φυσικά
Επιστήμονες
έχουν επιχειρήσει να δώσουν μια… φυσική εξήγηση για την προέλευση του «Wow!». Τόσο το σενάριο όμως να προέρχεται
από ένα νέφος υδρογόνου, όσο και αυτό της έκρηξης αστρικού σώματος έχουν
αποκλειστεί από την επιστημονική κοινότητα. Αυτή τη στιγμή δεν υπάρξει εξήγηση
για το πώς δημιουργήθηκε το «Wow!» πέραν του σεναρίου να εστάλη από προηγμένο
τεχνολογικά εξωγήινο πολιτισμό. Κατά καιρούς έχουν εμφανιστεί δημοσιεύματα ότι το
σήμα έχει αποκωδικοποιηθεί αλλά κάτι τέτοιο δεν ισχύει. Κανείς δεν γνωρίζει αν
το «Wow!» μεταφέρει κάποιο συγκεκριμένο μήνυμα.
Η
απάντηση
Κατά την 35η
επέτειο του σήματος το 2012, το παρατηρητήριο του Αρεσίμπο εξέπεμψε ένα σήμα ως
απάντηση προς την τοποθεσία προέλευσης του εξωγήινου σήματος, με την απάντηση
να περιέχει σε κωδικοποιημένη μορφή ραδιοσήματος τα περιεχόμενα των μηνυμάτων
10.000 χρηστών του Twitter ως χαιρετισμούς από την ανθρωπότητα προς τον άγνωστο
αποστολέα του αρχικού μηνύματος. Ίσως στο μέλλον να λάβουμε κάποια απάντηση…