Γιατί οι εκλογικοί κατάλογοι έχουν περισσότερα ονόματα από τον πληθυσμό της απογραφής του 2021. Τι συμβαίνει με τους υπερήλικους. Πώς επηρέασε η μετανάστευση της κρίσης
Σύμφωνα με τα επίσημα στοιχεία του
υπουργείου εσωτερικών στις εκλογές της 21 Μαΐου 2023 στις κάλπες προσήλθε το 60,94%
του εκλογικού σώματος. Συγκεκριμένα ψήφισαν 6.060.691 από τα 9.945.502 άτομα
που είναι εγγεγραμμένα στους εκλογικούς καταλόγους. Σύμφωνα με αυτά τα στοιχεία
η αποχή έφτασε το 39,06% ποσοστό πράγματι πολύ μεγάλο. Είναι όμως ακριβές και
δικαιολογούνται οι φωνές που μιλούν για κύμα αποχής στην Ελλάδα;
Η διαφορά στους αριθμούς
Για αρχή να αναφέρουμε ότι σύμφωνα με
τα επίσημα στοιχεία της απογραφής που έγινε το 2021 ο νόμιμος πληθυσμός της χώρας
μας είναι 9.716.889. Αυτό σημαίνει πως υπάρχει μια σημαντική απόκλιση, άνω των
200.000 ατόμων, μεταξύ αυτών που απογράφηκαν στη χώρα και του αριθμού των
ψηφοφόρων ατόμων που είναι εγγεγραμμένοι στους εκλογικούς καταλόγους. Όλα αυτά
χωρίς να υπολογίσουμε τα άτομα έως 16 ετών που δεν έχουν δικαίωμα ψήφου. Γιατί όμως
συμβαίνει αυτό;
Η απάντηση βρίσκεται στο γεγονός ότι
οι εκλογικοί κατάλογοι της χώρας μας δεν έχουν επικαιροποιηθεί εδώ και πάρα
πολύ καιρό. Δεν είναι καθόλου σπάνιο το φαινόμενο δικαστικοί αντιπρόσωποι να εντοπίζουν
στους καταλόγους υπεραιωνόβια άτομα ακόμα και άνω των 115 ετών. Πρόκειται για ανθρώπους που έχουν φύγει από τη
ζωή, οι οποίοι δεν έχουν δηλωθεί στα μητρώα ως αποβιώσαντες. Αυτό μπορεί να συνέβη είτε επειδή δεν έχουν συγγενείς, είτε επειδή απεβίωσαν στο εξωτερικό και
κανείς δεν ενδιαφέρθηκε να τους δηλώσει στην Ελλάδα, είτε επειδή απεβίωσαν μεν στην
χώρα μας όμως λόγω έλλειψης κληρονομίας με εμπράγματο ενδιαφέρον (ακίνητα)
ουδείς συγγενής ενδιαφέρθηκε. Οι εκλογικοί μας κατάλογοι λοιπόν έχουν άτομα το
οποία έχουν φύγει από τη ζωή, σε κάποιες περιπτώσεις εδώ και πολλά χρόνια.
Επιπλέον εγγεγραμμένοι παραμένουν άνθρωποι
σε πολύ προχωρημένη ηλικία οι οποίοι είτε δεν μπορούν να μετακινηθούν είτε δεν
διαθέτουν πλέον τη νοητική ικανότητα να ψηφίσουν. Οι συγκεκριμένοι άνθρωποι προσμετρώνται
ως απέχοντες αλλά ουσιαστικά δεν υπάρχει πιθανότητα να ψηφίσουν.
Στους καταλόγους παραμένουν επίσης άτομα
τα οποία έχουν μεταναστεύσει. Υπάρχουν μάλιστα αναφορές για ανθρώπους που ζουν
στο εξωτερικό εδώ και πολύ μεγάλο χρονικό διάστημα αλλά τα ονόματα τους παραμένουν
στις λίστες.
Το φαινόμενο έχει ενταθεί μετά την
οικονομική κρίση του 2010 όπου παρατηρήθηκε μαζικό κύμα μετανάστευσης. Τα
στοιχεία μιλούν για πάνω από 530.000 άτομα που έφυγαν για να αναζητήσουν ένα καλύτερο
μέλλον εκτός Ελλάδας. Η πλειονότητα των μεταναστών της κρίσης δεν μπαίνει στη
διαδικασία να κλείσει εισιτήρια μόνο για να έρθει και να ψηφίσει. Αξίζει να
σημειώσουμε ότι στις δύο εκλογές προ κρίσης η συμμετοχή ήταν σαφώς μεγαλύτερη.
74,15% στην εκλογική αναμέτρηση του 2007 και 70,95 το 2009.
Οι… πραγματικοί
αριθμοί
Μέχρι να επικαιροποιηθούν οι εκλογικοί
κατάλογοι κανείς δεν μπορεί να πει με ακρίβεια πόσο είναι το πραγματικό εκλογικό
σώμα στην Ελλάδα. Με βάση την τελευταία απογραφή οι ειδικοί μιλούν για ένα
νούμερο κοντά στα 8,2εκατ. ψηφοφόρους. Όσο για την πραγματική-συνειδητή αποχή, σταθμίζοντας τους παραπάνω παράγοντες,
αναλυτές υπολογίζουν ένα ποσοστό που προσεγγίζει ή ξεπερνά το 25%. Πρόκειται
για ένα νούμερο φυσιολογικό από στατιστικής άποψης και μέσα στους ευρωπαϊκούς
μέσους όρους.
Αναφορικά με το ρεκόρ αποχής σε
ελληνικής εκλογές, μετά τη μεταπολίτευση, αυτό εντοπίζεται τον Σεπτέμβριο του
2015. Τότε στις κάλπες προσήλθε μόλις το 56,16% του εκλογικού σώματος με την
αποχή να φτάνει το 43,84%. Ο ΣΥΡΙΖΑ αναδείχθηκε πρώτο κόμμα με 35,46% και
1,925,904 ψήφους.
Επίλογος
Όλα τα παραπάνω παρουσιάζουν μια
εικόνα και ενισχύουν την ανάγκη να επικαιροποιηθούν οι εκλογικοί κατάλογοι ώστε
να γνωρίζουμε τα πραγματικά νούμερα συμμετοχής και αποχής, για να μπορούμε να πούμε
με συνέπεια (όχι κατά προσέγγιση ή κατά το δοκούν) πότε πράγματι οι ψηφοφόροι γυρνούν
την πλάτη στον πολιτικό κόσμο.