Βουνό Άθως, Περιβόλι της Παναγίας, Άγιο Όρος. Η χερσόνησος
του Άθω στο ανατολικότερο άκρο της Χαλκιδικής εδώ και αιώνες αποτελεί μια ξεχωριστή
πολιτεία αφιερωμένη στην Παναγία και τον Θεό. Ένα ξεχωριστό αυτοδιοίκητο τμήμα
του Ελληνικού Κράτους που αποτελεί μια Αυτόνομη Μοναστική Πολιτεία με είκοσι
Ιερές Μονές.
Ωστόσο, το πιο άγριο και τραχύ «πόδι» της Χαλκιδικής δεν
ήταν πάντα ένας ιερός τόπος, αλλά αποτέλεσε ένα σημαντικό σημείο ήδη από την
αρχαιότητα.
Όταν το Άγιο Όρος ήταν
απλά Όρος
Φυσικά, η γεωμορφολογία
της περιοχής δεν έχει αλλάξει εδώ και αρκετές χιλιετίες. Πάνω σε αυτή την
χερσόνησο βρίσκεται το όρος Άθω, ύψους 2033μ. Η αρχαία ελληνική μυθολογία μας παρέχει
πολύ ενδιαφέρουσες ιστορίες για το πώς το βουνό αυτό πήρε το όνομά του.
Πολύ εύκολα μπορεί να γίνει η σύνδεσή του με τον γίγαντα
Άθω, ο οποίος είχε πάρει μέρος στην Γιγαντομαχία, την μεγάλη μάχη μεταξύ Θεών
και Γιγάντων. Σύμφωνα με την μυθολογία, το όρος Άθως δημιουργήθηκε όταν ο
γίγαντας Άθως άρπαξε ένα βράχο από το βουνό της Θράκης και το έριξε κατά των
Θεών, ωστόσο αυτός έπεσε στην άκρη της Χαλκιδικής δημιουργώντας την εν λόγω
χερσόνησο.
Σύμφωνα με μια άλλη παραλλαγή της ιστορίας, ο Άθως βρισκόταν
στην χερσόνησο και αμυνόταν όταν ο Ποσειδώνας έριξε εναντίον του ένα κομμάτι
βράχου που έκοψε από την Καναστραία άκρα της Παλλήνης. Ο βράχος καταπλάκωσε τον
Άθω και το βουνό που δημιουργήθηκε στην Χερσόνησο είναι ουσιαστικά ο νεκρός
γίγαντας. Υπάρχουν πάντως και άλλες αναφορές που υποστηρίζουν ότι το όνομα
οφείλεται σε έναν άλλο Άθω, ο οποίος ήταν γιος του Ποσειδώνα και της Ροδόπης.
Αξίζει παράλληλα να αναφερθεί ότι ένα από τα προσωνύμια του
Δία ήταν και το «Αθώος Ζεύς» επειδή στη κορυφή του ομώνυμου όρους της
χερσονήσου υπήρχε μεγάλο άγαλμά του.
Πάρα πολλοί αρχαίοι Έλληνες συγγραφείς έχουν αναφερθεί στην χερσόνησο της Χαλκιδικής, όπως ο Ηρόδοτος, ο Θουκυδίδης, ο Δημοσθένης και ο Στράβων. Άλλωστε, η χερσόνησος του Άθω έπαιξε πολύ σημαντικό ρόλο στους Περσικούς Πολέμους. Κατά την πρώτη εκστρατεία του Δαρείου εναντίον της Ελλάδας το 492 π.Χ., ο στόλος με αρχηγό τον Μαρδόνιο υπέστη ολοκληρωτική καταστροφή σε καταιγίδα που ξέσπασε στα νερά της Χερσονήσου και σύμφωνα με τον Ηρόδοτο οι Πέρσες έχασαν περίπου 300 πλοία και 20.000 άνδρες. Η καταιγίδα ανέκοψε την πορεία των Περσών και τους ανάγκασε να επιστρέψουν στην Ασία, για να ανασυνταχθούν.
Όταν πλέον βασιλιάς της Περσίας ήταν ο Ξέρξης επιχειρήθηκε
για ακόμα μια φορά νέα εκστρατεία για υποδούλωση της Ελλάδας. Ο Ξέρξης θέλοντας
να αποφύγει την πανωλεθρία του 492 π.Χ. διέταξε την κατασκευή μιας μεγάλης
διώρυγας στην χερσόνησο του Άθω. Τόσο ο Ηρόδοτος όσο και ο Θουκυδίδης
αναφέρονται στην διώρυγα, αλλά μεταγενέστεροι ιστορικοί την αμφισβήτησαν
γράφοντας ότι ο Πέρσης βασιλιάς κατασκεύασε δίωλκο και όχι διώρυγα. Πάντως οι
σημερινές έρευνες δείχνουν ότι πράγματι υπήρχε διώρυγα, η οποία βρίσκεται
θαμμένη και έχει εντοπιστεί ανάμεσα στα χωριά Νέα Ρόδα και Τρυπητή. Το 2008
έγιναν έρευνες από Βρετανούς και Έλληνες μηχανικούς που έδειξαν την ακριβή της
θέση αλλά και τις διαστάσεις της. Η διώρυγα έχει μήκος περίπου δύο χιλιόμετρα
και πλάτος 30 μέτρα και το μέγιστο βάθος της υπολογίζεται στα 15 μέτρα. Είναι
ορατή από μεγάλο ύψος, αφού η θέση έχει πάθει καθίζηση. Οι αρχαιολογικές
έρευνες έχουν δείξει ότι αμέσως μετά τη χρήση της από τον Ξέρξη εγκαταλείφθηκε
και με τα χρόνια επιχωματώθηκε.
Πολύ σημαντικές πληροφορίες για την Χερσόνησο μας δίνει ο αρχαίος
γεωγράφος Σκύλαξ ο Καρυανδεύς (5ος αιω. πΧ). Αυτός στο έργο του «Περίπλους»
αναφέρεται σε πέντε πόλεις που βρίσκονταν στην Ακτή της χερσονήσου: «Δίον
Ελληνίς», «Κλεωναί Ελληνίς», «Χαράδρια Ελληνίς», «Ολόφυξος Ελληνίς» και «Σάννη
Ελληνίς» (ή Ακρόθωοι-η σημερινή Ουρανούπολη), ενώ άλλοι γεωγράφοι παραδίδουν μερικές
ακόμα.
Το Δίον στα βόρεια της Χερσονήσου αποτελούσε ένα ασφαλές
λιμάνι στον Ακάνθιο κόλπο (κόλπος της Ιερισσού), όπου υπάρχουν αναφορές για
αρχαιότητες ήδη από τον 11ο αιώνα. Στην περιοχή, κοντά στο ακρωτήριο Αράπης,
διακρίνονται ως σήμερα θεμέλια και όστρακα κεραμικής των κλασικών χρόνων.
Στην παραλία της Μονής Χιλανδαρίου, στον απόκρημνο και
βραχώδη λόφο, γνωστό ως «Μικρή Σαμάρεια» είναι ορατά σε μεγάλη έκταση θεμέλια
κτισμάτων, ενώ στην αμμώδη ακτή ανάμεσα στον χιλανδαρινό αρσανά και στο
Μονύδριο του Αγίου Βασιλείου οι φουρτούνες έχουν αποκαλύψει τάφους και αγγεία
της Εποχής του Σιδήρου, με πλούσιο υλικό να έρχεται στο φως μετά από μεγάλη
καταιγίδα το 2003. Για τους αρχαιολόγους η πόλη της Σαμάρειας, με λιμάνι στον
αρσανά της Μονής Χιλανδαρίου πρέπει να είναι η Ολόφυξος και είναι ενδεικτικό
πως μνεία των «Ολοφυξίων» γίνεται σε επιγραφή που βρέθηκε σε σαρκοφάγο της
παρακείμενης Μονής Εσφιγμένου.
Στην άκρη της αθωνικής χερσονήσου βρισκόταν η πόλη Ακρόθωοι,
αλλά τα ευρήματα είναι ελάχιστα και η εκτίμηση είναι πως για την ανέγερση του
τεράστιου μοναστηριού της Μεγίστης Λαύρας, χρησιμοποιήθηκε όλο το έτοιμο
οικοδομικό υλικό.
Ο πιο σημαντικός αρχαιολογικός χώρος του Αγίου Όρους είναι
στην πλαγιά της Μονής Κωνσταμονίτου (ή Κασταμονίτου), όπου υπάρχει ο μεγάλος
ελαιώνας του μοναστηριού. Στην κορυφή του λόφου διακρίνονται τα θεμέλια της
οχύρωσης της ακρόπολης και στην πλαγιά κατάλοιπα κατοικιών, ενώ έχει βρεθεί
κεραμική αρχαϊκής και κλασικής εποχής, καθώς και υπολείμματα μεταλλουργικών
εργασιών. Εκτιμάται με μεγάλη βεβαιότητα ότι ο χώρος ταυτίζεται με την αρχαία
Θύσσο, μια άλλη πόλη της Χερσονήσου.
Σε παλαιότερους χρόνους στην περιοχή φαίνεται ότι
κατοικούσαν Θράκες, ωστόσο από νωρίς ελληνικά φύλα είχαν εποικίσει την
χερσόνησο (εξ ου και το προσωνύμιο «Ελληνίς» του Σκύλακα). Έτσι, την εποχή πια
του Θουκυδίδη στη περιοχή ζούσαν μαζί ελληνικοί και βαρβαρικοί λαοί μεταξύ των
οποίων Χαλκιδείς, Πελασγοί, Βισάλτες, Κρηστώνες και Ηδώνες. Οι ελληνικές πόλεις
του Άθωνα ήταν μάλιστα μέλη της Αθηναϊκής συμμαχίας πληρώνοντας τον ανάλογο
φόρο. Μετά τον Πελοποννησιακό Πόλεμο, οι πόλεις υπάχθηκαν στη τοπική
Συμπολιτεία της Ολύνθου και τελικά στο Μακεδονικό κράτος υπό τον βασιλιά
Φίλιππο τον Β΄, πατέρα του Μεγάλου Αλεξάνδρου.
«Στο Άγιον Όρος δεν έχουν γίνει συστηματικές ανασκαφές. Κι
αυτό κυρίως λόγω του Αυτοδιοίκητου και
του ειδικού νομικού καθεστώτος, που δυσκολεύει την έρευνα, επειδή οι μοναχοί
θέλουν ησυχία και ακολουθούν τους δικούς τους ρυθμούς. Επιπλέον είναι ένας
τόπος αφιερωμένος στην Παναγία και αυτό δημιουργεί μια τύπου «αντιπαλότητα» με
την αρχαιότητα», εξηγεί στη Voria.gr, ο αρχαιολόγος, Ιωακείμ Παπάγγελος, ο
οποίος έχει κάνει και τις περισσότερες ανασκαφές στην χερσόνησο.
«Η ανεύρεση σπαραγμάτων, όπως οικοδομικά κατάλοιπα,
κεραμική, επιγραφές, αντικείμενα μεταλλοτεχνίας, οδηγεί στο συμπέρασμα πως στην
αρχαιότητα υπήρχαν πόλεις, με ενεργό πληθυσμό, που άκμασαν κυρίως στα παράλια
και λιγότερο στο εσωτερικό που είναι άγριο και αφιλόξενο», προσθέτει ο κ.
Παπάγγελος.
Η μετατροπή σε… Άγιο
Το τραχύ έδαφος της Χερσονήσου- ειδικά στα σημεία μακριά από
τις Ακτές- αποτέλεσε από πολύ νωρίς έναν ιδανικό τόπο για ηρεμία, απομόνωση και
περισυλλογή, όπως όριζε ο μοναστικός βίος της «νέας» θρησκείας που εμφανίζεται
στην εποχή των ρωμαϊκών χρόνων. Άλλωστε οι αρχαίες πόλεις της περιοχής φέρεται
να είχαν καταστραφεί αφήνοντας έρημο τον τόπο, ενώ όταν στην Κωνσταντινούπολη
ξέσπασε η Εικονομαχία αρκετοί μοναχοί προσπάθησαν να βρουν καταφύγια σε νέους
τόπους. Σύμφωνα με στοιχεία φαίνεται ότι ήδη από τον 4ο μ.Χ. αιώνα αρχίζουν να
ζουν μοναχοί στο Όρος.
Το πρώτο μοναστικό κέντρο, η Μεγάλη Βίγλα, χτίστηκε το 866,
ενώ έναν περίπου αιώνα μετά - το 958 - ο Αθανάσιος Αθωνίτης έφτασε εκεί και με
την υποστήριξη του αυτοκράτορα Νικηφόρου Φωκά και ίδρυσε την Ιερά Μονή Μεγίστης
Λαύρας (963). Μάλιστα, ήδη το 885 με χρυσόβουλο του Αυτοκράτορα Βασιλείου Α΄, ο
Άθως ορίσθηκε ως αποκλειστικός τόπος διαμονής ασκητών αποκλειομένων
οποιονδήποτε άλλων κοσμικών, ακόμα και ποιμένων ή γεωργών.
Η μετονομασία του όρους σε «άγιο» καταγράφεται για πρώτη φορά
στον Βίο των μαρτύρων της Τιβεριούπολις του Θεοφύλακτου Αχρίδος (περί το 1090),
όπου διαβάζουμε: «τὸ πάλαι μὲν ἱερόν, νῦν δὲ ἃγιον ὃρος λεγόμενον
καταλαμβάνει». Κατά το θεωρούμενο πρώτο Τυπικό που επικύρωσε ο Αυτοκράτορας
Ιωάννης Τσιμισκής (969-976), ο Άθως καλείται απλώς «Όρος». Ίσως αυτή να ήταν η
συνήθης τότε ονομασία του χώρου.
Η επικράτηση όμως του ονόματος «Άγιον Όρος» φαίνεται να
έγινε κατά το πρώτο μισό του 12ου αιώνα, συγκεκριμένα σε χρυσόβουλο έγγραφο του
Αυτοκράτορα Αλέξιου Α' Κομνηνού προς την Ιερά Μονή Μεγίστης Λαύρας το 1144, η
οποία αναγνωρίζεται οριστικά και επίσημα και επιβάλλεται το νέο όνομα όπως
αναγράφεται σε αυτό: «Εφεξής το όνομα του Άθω καλείσθαι Άγιον Όρος παρά
πάντων». Σε μεταγενέστερα αυτοκρατορικά και άλλα έγγραφα αναφέρεται ως «Το
Αγιώνυμον Όρος του Άθω».
Σήμερα στο Άγιο Όρος υπάρχουν 20 μοναστήρια από τα οποία τα
17 είναι ελληνικά, ένα ρώσικο, ένα βουλγάρικο και ένα σέρβικο. Στις μονές,
εκτός από τον κοινοβιακό τρόπο ζωής υπήρχε και ο ιδιόρρυθμος, δηλαδή όταν ο
κάθε μοναχός ζούσε κατά μόνας και όχι κοινοβιακά με τους υπόλοιπους. Αυτός ο
τρόπος ζωής υπήρχε μέχρι πριν λίγα χρόνια, αλλά τώρα όλες οι μονές ακολουθούν
τον κοινόβιο τρόπο ζωής.
Όλες οι μονές ακολουθούν το Ιουλιανό ημερολόγιο (δηλαδή 13
μέρες πίσω) και υπολογίζουν την έναρξη της ημέρας με τη δύση του ηλίου, εκτός
από τη μονή Ιβήρων όπου η ημέρα ξεκινά από την ανατολή.
Το άβατο και οι γυναίκες που το παραβίασαν
Το Άγιο Όρος ήδη από το 539 αποτελεί άβατο για τις γυναίκες
και απαγορεύεται πλήρως η πρόσβασή τους σε αυτό.
Η πρώτη γενική μνεία αβάτου στην περιοχή απαντά σε Πράξη
(σιγίλλιο) του αυτοκράτορα Βασιλείου Α’, που εκδόθηκε το 883, με το οποίο
θεσπίστηκε η απαγόρευση να εισέρχονται στην περιοχή του Αθω ακόμη και βοσκοί με
τα κοπάδια τους.
«Απαγορεύεται να εισέρχονται στον Αθω ευνούχοι και αγένειοι
νέοι, ακόμα και τα παιδιά των κτιστών και των εργατών» αναγράφεται ρητά στον
«Τράγο» του Ιωάννη Τσιμισκή («τράγος», γιατί έχει συνταχτεί πάνω σε περγαμηνή
από δέρμα τράγου και πρόκειται για το «Τυπικό του Ιωάννη Τσιμισκή», που
χρονολογείται από το 972).
Στο τυπικό της Μεγίστης Λαύρας που συντάχθηκε το έτος 969
αναφέρεται ότι «Η είσοδος γυναικών απαγορεύεται ρητά στο πρώτο τυπικό του
Αγίου, όπως και αγενείων παίδων και θηλυκών ζώων». Το άβατο περιφρουρήθηκε
πλήρως με αυτοκρατορικά διατάγματα και του Κωνσταντίνου Θ' Μονομάχου και του
Μανουήλ Παλαιολόγου, αλλά και με πατριαρχικά έγγραφα και σιγίλλια.
Ωστόσο, το άβατο φαίνεται ότι ίσχυε και παλιότερα.
Στην Ιερά Μονή Βατοπεδίου βρίσκεται η εικόνα της Παναγίας
της «Αντιφωνήτριας». Σύμφωνα με την αγιορείτικη παράδοση, η ονομασία της
οφείλεται στην εποχή που η κόρη του αυτοκράτορος Θεοδοσίου, Πλακιδία, θέλησε να
επισκεφτεί το Αγιον Ορος το 382. Οι μοναχοί την περίμεναν στο μικρό λιμάνι όπου
άκουσαν την επιθυμία της να προσκυνήσει τον ναό. Τότε η εικόνα της Παναγίας
μίλησε: «Τι θέλει μια γυναίκα εδώ, όπου η βασίλισσα είναι μία;» είπε. Η κόρη
του Αυτοκράτορα γονάτισε τρομαγμένη και η εικόνα της Παναγίας ονομάστηκε
«Αντιφωνήτρια». Το γεγονός αυτό λέγεται ότι ήταν η αφορμή να καθιερωθεί το
«άβατο» του Αγίου Όρους για τις γυναίκες.
Πάντως, υπάρχουν αναφορές ότι στην ευρύτερη περιοχή του Άθω
υπήρχε άβατο και στην αρχαιότητα μόνο που τότε ίσχυε για τους άντρες. Ο
Αγιορείτης μοναχός Ανδρέας, γράφει για την Ουρανούπολη: «Η πόλις αυτή ήτο
αφιερωμένη στην αγροτέραν θεάν Αρτεμιν, με αυστηρούς νόμους και ίδιον νόμισμα.
Σ’ αυτήν κατοικούσαν μόνο γυναίκες, κυρίως νέες παρθένες που προορίζονταν να
γίνουν ιέρειες στα διάφορα ειδώλια της Αρτεμης. Στην Ουρανούπολη απαγορευόταν η
είσοδος στους άνδρες. Όσοι παραβίαζαν το άβατο θανατώνονταν»!
Η αιτία πίσω από το άβατο σήμερα είναι διπλή. Αφενός, το
Άγιο Όρος θεωρείται κήπος και περιβόλι της Θεοτόκου και γι’ αυτό τιμάται ως
έφορος και ηγουμένη του οπότε δεν χωρά εκεί άλλη γυναίκα. Μάλιστα, υπάρχουν
αγιορείτικες παραδόσεις περί επεμβάσεων της ίδιας της Παναγίας για να απομακρυνθούν
γυναίκες που παραβιάζουν το Άβατο, όπως στην περίπτωση της Πλακιδίας.
Από την άλλη, βασική αιτία είναι η διαφύλαξη της παρθενίας
των μοναχών και η αφιέρωση τους στη Θεοτόκο χωρίς «πονηρούς» περισπασμούς.
Οι γυναίκες σήμερα μπορούν να φτάσουν μέχρι τα λιμάνια που
οδηγούν στην ιερή περιοχή, ενώ αν βρίσκονται σε κάποιο πλοίο, αυτό πρέπει να
βρίσκεται σε απόσταση 500 μέτρων από τις ακτές. Στο όρος απαγορεύεται μάλιστα η
παρουσία ακόμα και θηλυκών ζώων – οι μοναχοί δεν έχουν κότες και προμηθεύονται
τα τυχόν αυγά που χρειάζονται από αλλού! Μόνη εξαίρεση αποτελούν οι γάτες αλλά
και τα άγρια ζώα τα οποία δεν μπορούν να ελέγξουν.
Μάλιστα, σε δημοσίευμα του BBC, αναφέρεται ότι πρόκειται για
τη μεγαλύτερη έκταση στον κόσμο όπου ισχύει μια τέτοια απαγόρευση.
Ωστόσο, η ύπαρξη του άβατου δεν σημαίνει ότι καμία γυναίκα
δεν έχει πατήσει το πόδι της στο όρος μετά τη θέσπισή του. Ήδη από τα βυζαντινά
χρόνια έχουν καταγραφεί τέτοιες παραβιάσεις.
Η πρώτη «επίσημη» παραβίαση του άβατου έγινε το 1346, όταν η
σύζυγος του αυτοκράτορα των Σέρβων Στεφάνου Δουσάν, Ελένη, επισκέφτηκε τη
σερβική Μονή Χιλανδαρίου, όμως δεν εισήλθε μέσα σε αυτή, ενώ η σύζυγος του αυτοκράτορα
Ιωάννη Παλαιολόγου επισκέφθηκε το 1404 τη Μονή της Μεγίστης Λαύρας.
Η μητέρα του Μωάμεθ Β’ του Πορθητή, Μάρα Μπράνκοβιτς-
χριστιανή στο θρήσκευμα και κόρη του Σέρβου βασιλιά Γεωργίου, κτήτορα του
καθολικού της Μονής Αγίου Παύλου- μετά την άλωση της Πόλης επισκέφτηκε τη Μονή
Αγίου Παύλου για να προσφέρει τα δώρα των τριών Μάγων, που είχαν αρπάξει οι
κατακτητές από την Αγια Σοφιά. Ωστόσο ο θρύλος λέει ότι επενέβη η Παναγία και
την εμπόδισε με υπερφυσικό τρόπο να
ανέβει στο Όρος, με αποτέλεσμα να παραδώσει τα δώρα στους μοναχούς και
να φύγει.
Κατά την περίοδο της Ελληνικής Επανάστασης, «περί τας
πεντακισχιλίας ψυχάς γυναικοπαίδων» ζήτησαν άσυλο στο Άγιο Όρος λόγω της
καταδίωξης από τον Τούρκο πασά Αβδουλαμπούτ, ωστόσο αυτός τις καταδίωξε και
μέσα στο Όρος, κατασφάζοντάς τες. Επίσης, το 1854, στον ξεσηκωμό του Τσάμη
Καρατάσου, γυναικόπαιδα από την Ιερισσό μπήκαν στο Άγιον Όρος αναζητώντας
προστασία.
Παραβίαση έγινε επίσης το 1850, όταν ο Βρετανός πρέσβης στην
Κωνσταντινούπολη Στράτφορντ Κάνιγκ πήρε μαζί του τη σύζυγό του στην επίσκεψή
του στο Άγιο Όρος. Ο πατριάρχης Άνθιμος, σε μεταγενέστερη επιστολή του
επεσήμαινε ότι κατανοούνται οι λόγοι της εξαίρεσης, συνιστώντας ωστόσο αυστηρά
να μην επαναληφθεί.
Το 1882 η μεγάλη δούκισσα της Ρωσίας Αλεξάνδρα Πετρόβνα
προσπάθησε να προσκυνήσει σε Μονή του Αγίου Όρους, αλλά μεταπείστηκε και
επέστρεψε άπρακτη. Την εποχή εκείνη λένε οι φήμες ότι έφτασαν νύχτα Ρωσίδες
προσκυνήτριες και με τη βοήθεια ομοεθνών τους μοναχών μπήκαν στη Μονή του Αγίου
Παντελεήμονα.
Το 1905 η νεαρή Ρωσίδα πριγκίπισσα Τατιάνα Νικήτα (φωτό) φιλοξενήθηκε από φίλο της μοναχό στη Μονή Παντελεήμονος.
Σύμφωνα με πληροφορίες, το 1942 παραβίασε το άβατο η σύζυγος
του λαϊκού γραμματέα της μονής Σίμωνος Πέτρας και στις 22 του ίδιου μήνα και
χρόνου η αρραβωνιαστικιά υπαλλήλου μαγαζιού της Δάφνης και άλλες γυναίκες, όλες
στο επίνειο των Καρυών. «Η Ιερά Κοινότητα όμως δεν επέτρεψε να γίνει καθεστώς
και προέβη σε άμεση απέλασή τους», σημειώνεται.
«Το καλοκαίρι του 1944, μπήκαν από την Ιερισσό γυναικόπαιδα
στο Άγιον Όρος (Μονή Εσφιγμένου) ζητώντας προστασία. Στους εκπροσώπους που
έστειλε η Ιερά Κοινότητα, για να δουν τι συμβαίνει, "οι οικογένειες
δήλωσαν ότι κατέφυγαν στο Άγιον Όρος, γιατί κινδύνευε η ζωή τους και ότι θα
αποχωρήσουν με την πρώτη ευκαιρία. Η.Ι.Μ. Εσφιγμένου προθυμοποιήθηκε να τους
συμπαρασταθεί και προσφέρθηκε να τους μεταφέρει στην Ιερισσό με βενζινόπλοιο»,
αναφέρεται σχετικά στο δημοσίευμα, όπου επίσης σημειώνεται ότι στις 16
Οκτωβρίου 1948 επιτέθηκε στις Καρυές τμήμα της VI Μεραρχίας του ΔΣΕ, που την
αποτελούσαν 400 άνδρες και γυναίκες ένοπλες, για να προμηθευθούν τρόφιμα.
Σε άλλες περιπτώσεις, όπως αναφέρεται στο Pontos News, έχει
αναφερθεί το 1930 παραβίαση από την εκλεγείσα εκείνη τη χρονιά Μις Ευρώπη,
Αλίκη Διπλαράκου, η οποία επιβαίνουσα φιλοξενούμενη σε θαλαμηγό εφοπλιστή,
έπιασε σε αγιορείτικο λιμάνι με τη βοήθεια μοναχού. Ακόμη η Γαλλίδα
δημοσιογράφος Μαρίζ Σουαζί είχε ισχυριστεί πως το 1929 είχε μπει στο Άγιο Όρος
ντυμένη ανδρικά και έμεινε ένα μήνα, εμπειρία την οποία περιέγραψε στο βιβλίο «Ένας
μήνας με τους άνδρες στο Αγιον Όρος». Επίσης, η Μαρία Ποιμενίδου το 1953,
σύμφωνα με ρεπορτάζ της εφημερίδας «Εμπρός», είχε μπει ντυμένη σαν άνδρας και
παρέμεινε τρεις ημέρες, επισκεπτόμενη τις περισσότερες μονές. Η πράξη της
Ποιμενίδου οδήγησε στην ψήφιση του Ν.Δ 2623/1953, που προβλέπει φυλάκιση μέχρι
ενός έτους για τους παραβάτες.
Το άβατο προσπάθησε να σπάσει και η Μαλβίνα Κάραλη, η οποία
επιχείρησε να ανέβει στο όρος ντυμένη σαν άνδρας. Το 2008 η βουλευτής του
ΣΥΡΙΖΑ Λίτσα Αμανατίδου και ομάδα πέντε γυναικών διαμαρτυρόμενες για εδαφικές
διεκδικήσεις μοναστηριών παραβίασαν τα σύνορα της Αθωνικής Πολιτείας.