Polybius: Το ηλεκτρονικό παιχνίδι της CIA που ήλεγχε το μυαλό μας ή μήπως όχι;

Το πιο επικίνδυνο παιχνίδι arcade που όμως... δεν υπήρξε ποτέ! Ένας ακόμα αστικός μύθος γεμάτος συνωμοσίες

Βρισκόμαστε στην δεκαετία του ’80. Οι περισσότεροι… κοινοί θνητοί δεν μπορούν ούτε καν να ονειρευτούν το διαδίκτυο. Οι νέοι της εποχής είναι απορροφημένοι στα βιντεοπαιχνίδια που τότε μπορούσες να βρεις κατά κύριο λόγο στα «ουφάδικα», τα μαγαζιά όπου οι νέοι έβρισκαν τις μεγάλες κονσόλες ηλεκτρονικών παιχνιδιών και τα φλιπεράκια και έπαιζαν με τις ώρες.

Οι μυστικές αρχές που κρύβονται πίσω από την αμερικανική κυβέρνηση συλλαμβάνουν την ιδέα να κάνουν ένα πείραμα: να δημιουργήσουν ένα arcade ηλεκτρονικό παιχνίδι εν είδει ψυχολογικού πειράματος ώστε να βρουν τρόπους με τους οποίους θα μπορούν να ελέγξουν το ανθρώπινο μυαλό και θα στρατολογήσουν νέα παιδιά. Κάπως έτσι το 1981 ένα παιχνίδι με το όνομα «Polybius» έκανε την εμφάνισή του σε μερικά μόνο μαγαζιά με ηλεκτρονικά παιχνίδια στο Όρεγκον των ΗΠΑ.

Το παιχνίδι περιελάμβανε πολλά υποσυνείδητα μηνύματα και ήταν γεμάτο με γρίφους, ενώ έμοιαζε με το κλασικό και πολύ δημοφιλές παιχνίδι, Tempest. Σε αντίθεση με τα άλλα παιχνίδια, η καμπίνα δεν ήταν καθόλου πολύχρωμη και δεν ξεχώριζε εύκολα ανάμεσα στις άλλες. Ήταν μαύρη και μόνο το όνομα Polybius ξεχώριζε στην κορυφή, ενώ στην οθόνη κυριαρχούσαν πολύχρωμα γεωμετρικά σχήματα.

Σύμφωνα με την ιστορία, σε αστραπιαίο χρόνο το παιχνίδι προκάλεσε εθισμό και οι νέοι σχημάτιζαν ουρές για να παίξουν, ενώ συχνά προέκυπταν και άγριοι τσακωμοί για το ποιος θα παίξει στη συνέχεια. Οι παίκτες αμέσως μετά εμφάνιζαν συχνά μια σειρά από παρενέργειες, όπως εφιάλτες, επιληπτικές κρίσεις, αμνησία, αϋπνίες και παραισθήσεις. Σε κάποιες περιπτώσεις μάλιστα φαίνεται ότι ορισμένοι είχαν αυτοκτονικές τάσεις μετά το παιχνίδι. Πολύ συχνά στα καταστήματα έκαναν την εμφάνισή τους κάποιοι άντρες ντυμένοι στα μαύρα και συνέλεγαν στοιχεία από τα μηχανήματα. Ωστόσο, μόλις έναν μήνα μετά την εμφάνισή τους τα μηχανήματα του Polybius εξαφανίστηκαν χωρίς κανένα ίχνος.

Λέγεται ότι το παιχνίδι ήταν ένα πείραμα του στρατού των ΗΠΑ ώστε να δοκιμάσει την τεχνική και την αντοχή του παίχτη και να στρατολογήσει τους κατάλληλους. Άλλοι λένε πως ήταν ένα τεστ της CIA σαν μέθοδος πλύσης εγκεφάλου.

Τελικά, το Polybius στην πραγματικότητα δεν ήταν τίποτα άλλο παρά ένας ακόμα αστικός μύθος! Παρόλο που συχνά εμφανίζονται άτομα στο διαδίκτυο που περιγράφουν τις τρομακτικές εμπειρίες τους από το εθιστικό παιχνίδι, οι περισσότεροι αμφισβητούν την ύπαρξη του πιο «επικίνδυνου arcade παιχνιδιού που δημιουργήθηκε ποτέ».

Έλληνες Φιλόσοφοι, Γερμανοί και συνωμοσιολόγοι

Το όνομα του παιχνιδιού προέρχεται φυσικά από τον αρχαίο Έλληνα φιλόσοφο, Πολύβιο. Το όνομα δεν φαίνεται να επιλέχθηκε τυχαία. Ο Πολύβιος, γεννημένος γύρω στο 208 π.Χ. στην Μεγαλόπολη της Αρκαδίας είναι γνωστός εκτός από την Ιστορία που έγραψε και για την λατρεία του για την κρυπτογραφία και τα σύνθετα προβλήματα. Είναι άλλωστε και ο δημιουργός του γνωστού «Τετράγωνου του Πολύβιου» με βάση το οποίο μπορούσε κάποιος να γράψει κρυπτογραφημένες επιστολές. Είναι γνωστός επίσης για τον σκεπτικισμό του, ενώ ακόμα και το ίδιο του το όνομα σημαίνει «πολλές ζωές».

Από την άλλη, η εταιρία πίσω από το παιχνίδι ονομαζόταν Sinneslöschen, ένα όνομα γερμανικής προέλευσης το οποίο προέρχεται από τις λέξεις Sinne (αισθήσεις) and löschen (εξαφανίζω, διαγράφω) αν και η τελική σύνθεση της λέξης δεν έχει γίνει με τους κλασικούς κανόνες της γερμανικής γλώσσας. Αξίζει να σημειωθεί ότι πουθενά δεν υπάρχει καταγραφή για την ύπαρξη μιας τέτοιας εταιρίας.

Ένας γνήσιος συνωμοσιολόγος δεν θα μπορούσε σίγουρα να παραβλέψει τα δύο ονόματα που συνδέονταν με το παιχνίδι και τις κρυφές σημασίες πίσω από αυτά.

Ενώ θεωρητικά το παιχνίδι απείλησε τις ζωές των παιδιών του Όρεγκον το 1981, η πρώτη επίσημη αναφορά σε αυτό-στον κόσμο τουλάχιστον του διαδικτύου- γίνεται στις 6 Φεβρουαρίου 2000. Τότε, το παιχνίδι εμφανίζεται σε μια λίστα της ιστοσελίδας CoinOp.org, ένα διαδικτυακό «μουσείο» και βάση δεδομένων για παιχνίδια arcade. Σύμφωνα με την ιστοσελίδα το παιχνίδι έλαβε το copyright το 1981 (ωστόσο τα επίσημα αρχεία δεν επιβεβαιώνουν κάτι τέτοιο), ενώ γίνεται αναφορά σε «περίεργες φήμες» σχετικά με αυτό. Η κατάληξη του παιχνιδιού χαρακτηρίζεται ως «άγνωστη».

Πίσω από αυτήν την ανάρτηση πιθανότατα βρισκόταν ο ίδιος ο ιδιοκτήτης του CoinOp.org, Κερτ Κόλερ, ο οποίος λίγα χρόνια μετά -τον Σεπτέμβριο του 2003- θα εμφανιστεί στο τεύχος του GamePro (περιοδικό για το gaming) και στη στήλη «Secrets and Lies», όπου αναφέρεται στο Polybius. Ο αρθρογράφος του περιοδικού Νταν Ελέκτρο αναφέρει ότι με τις πληροφορίες που του έδωσε ο Κόλερ δεν μπορεί να καταλήξει σε ένα σίγουρο συμπέρασμα σχετικά με την ύπαρξη ή μη του παιχνιδιού. Έτσι, ο μύθος γύρω από αυτό γιγαντώθηκε, ενώ υπήρξαν και αρκετοί άνθρωποι που υποστήριξαν ότι σχετίζονταν με το Polybius.

Το 2006, ένας άντρας ονόματι Στίβεν Ρόατς, εμφανίστηκε στο διαδίκτυο και ισχυρίστηκε ότι ήταν ένας από τους βασικούς προγραμματιστές του παιχνιδιού και ότι η εταιρία του δημιούργησε ένα παιχνίδι με έντονα γραφικά. Ωστόσο, ένα παιδί υπέστη επιληπτική κρίση καθώς έπαιζε και το παιχνίδι αποσύρθηκε αμέσως. Ο Ρόατς δεν προσέφερε κανένα στοιχείο για να στηρίξει τα όσα ανέφερε, ενώ ο Στιούαρτ Μπράουν στο ντοκιμαντέρ του «POLYBIUS: The Video Game That Doesn't Exist» υποστηρίζει ότι εντόπισε τον χρήστη που υπέγραφε ως Στίβεν Ρόατς και μπορεί να πει με σιγουριά ότι η ιστορία του ήταν τελείως επινοημένη.

Όλες οι ιντερνετικές αναφορές στο Polybius που υποστηρίζουν την ύπαρξη του περιλαμβάνουν την ίδια θολή φωτογραφία της καμπίνας. Φυσικά δεν υπάρχει τρόπος να ξέρουμε αν η φωτογραφία είναι αληθινή ή αποτελεί ένα αποτέλεσμα photoshop των πρώτων ετών του προγράμματος μιας και η φωτογραφία είναι ήδη πολύ σπασμένη. Στα αφιερώματα περιλαμβάνεται επίσης και ένα «screenshot» του παιχνιδιού όπου φαίνεται με φωτεινά γράμματα το όνομά του, η χρονολογία κυκλοφορίας και το όνομα της εταιρίας Sinneslöschen.

Το Polybius -αν και τίποτα δεν αποδείκνυε ότι υπήρξε ποτέ- εμφανίστηκε σε πολλές τηλεοπτικές σειρές, όπως στο επεισόδιο 3 της 18^ης σεζόν των «The Simpsons» καθώς και στο 5^ο επεισόδιο της σειράς της Marvel «Loki». Παράλληλα, ενέπνευσε και πολλά βιντεοπαιχνίδια.

Το παιχνίδι απέκτησε μια νέα ζωή στον κόσμο του διαδικτύου όπου μια ψεύτικη ιστορία μπορεί να γίνει «αληθινή» εν μια νυκτί και αποτελεί έναν μύθο που ταιριάζει άψογα στο αφήγημα όσων βλέπουν παντού μυστικούς πράκτορες κυβερνήσεων τύπου «Μεγάλου Αδερφού» που θέλουν να μας ελέγξουν.

Η αλήθεια μέσα στον μύθο

Παρόλο που τίποτα- πέρα από τα όσα αβάσιμα υποστηρίζουν κάποιοι- δεν αποδεικνύει ότι το Polybius υπήρξε ποτέ, μέσα στην ιστορία του μπορεί κάποιος να εντοπίσει στοιχεία αλήθειας.

Την ίδια εποχή που υποτίθεται ότι κυκλοφόρησε το παιχνίδι, υπάρχουν αναφορές στα ΜΜΕ για παιδιά που εμφανίζουν προβλήματα υγείας που συνδέονται με διάφορα παιχνίδια που έχουν παίξει στα «ουφάδικα» συνήθως για πολλές ώρες.

Στην τοπική εφημερίδα του Πόρτλαντ, Eugene Register Newspaper, αναφέρεται η ιστορία του 12χρονου Μπράιαν Μάουρο, ο οποίος εμφάνισε στομαχόπονο, αφού έπαιξε το παιχνίδι Asteroids για… 28 συνεχόμενες ώρες. Όπως αποδείχθηκε ωστόσο για τον στομαχόπονο δεν έφταιγε το παιχνίδι, αλλά το γεγονός ότι ταυτόχρονα έπινε ακατάπαυστα σόδες. Στην ίδια περιοχή και μάλιστα την ίδια μέρα, σε ένα άλλο περιστατικό, ο 14χρονος Μάικλ Λόπεζ υπέστη ημικρανία και έκανε εμετό στο πάρκινγκ του μαγαζιού αφού έπαιζε για πολλές ώρες το δημοφιλές παιχνίδι Tempest, στο οποίο υποτίθεται ότι έμοιαζε και το Polybius και το οποίο μάλιστα κυκλοφόρησε το 1981. Το γεγονός ότι και τα δύο περιστατικά έγιναν στην περιοχή του Όρεγκον και μάλιστα την ίδια ημέρα εξηγούν ίσως το σημείου του μύθου που θέλει το Polybius να εντοπίζεται μόνο στο Όρεγκον.

Στα χρόνια 1981-1984 έχουν καταγραφεί στις ΗΠΑ εννέα περιπτώσεις ανθρώπων που υπέστησαν επιληπτικές κρίσεις που συνδέονταν με βιντεοπαιχνίδια και αφορούσαν σχεδόν όλες παιχνίδια που παίζονταν σε οικιακές κονσόλες. Μόνο μια συνέβη μετά από παιχνίδι καμπίνας και αυτό ήταν το Astro Fighter του 1980.

Η ιστορία του Polybius περιλαμβάνει και «άντρες στα μαύρα», οι οποίοι επίσης δεν είναι τελείως… φανταστικοί. Συχνά, κυβερνητικοί πράκτορες ήλεγχαν τα σκορ και τις καμπίνες από τα ηλεκτρονικά παιχνίδια, ενώ ορισμένες φορές έβαζαν και κρυφές κάμερες, καθώς αναζητούσαν πιθανά στοιχεία που θα αποκάλυπταν προσπάθειες για τζόγο ή διάφορες παρανομίες.

Μάλιστα, σε δύο ξεχωριστές περιπτώσεις το 1981 και το 1982, κυβερνητικοί πράκτορες κατέσχεσαν καμπίνες παιχνιδιών καθώς προσπαθούσαν μέσα από τα ονόματα στα σκορ του παιχνιδιού να εντοπίσουν πιθανούς αυτόπτες μάρτυρες των εγκλημάτων που ερευνούσαν. Κάποιες φορές μάλιστα, μυστικοί πράκτορες εμφανίζονταν στα μέρη αυτά, καθώς συχνά εκεί κυκλοφορούσαν διακινητές ναρκωτικών και άλλα άτομα του κοινού ποινικού κώδικα.

Πολλοί βλέπουν στον αστικό μύθο του Polybius αναφορές περί μαζικών πειραμάτων από τις μυστικές υπηρεσίες που παραπέμπουν σε ένα πραγματικό τέτοιο πείραμα της CIA με την κωδική ονομασία «MK-ULTRA». Το πείραμα ξεκίνησε το 1953, αλλά περιορίστηκε το 1964 και περαιτέρω το 1967. Επισήμως διακόπηκε το 1973. Στόχος του μυστικού προγράμματος ήταν να αναπτύξει τεχνικές ελέγχου του μυαλού προκειμένου να αποδυναμωθεί το άτομο και να εξαναγκαστεί σε ομολογία μέσω της πλύσης εγκεφάλου και ψυχολογικών βασανιστηρίων. Πολλά πειράματα αφορούσαν ανθρώπους και ζώα, ενώ άλλα περιελάμβαναν πειραματικά και δυνητικά επικίνδυνα φάρμακα. Οι τεχνικές περιελάμβαναν την κρυφή χορήγηση υψηλών δόσεων ψυχοδραστικών φαρμάκων (ειδικά του LSD) και άλλων χημικών, όπως ηλεκτροσόκ, ύπνωση, απομόνωση, λεκτική και σεξουαλική κακοποίηση, καθώς και άλλων μορφών βασανιστηρίων. Μάλιστα, κάποιες δοκιμές έγιναν σε πολίτες ακόμη και χωρίς να το γνωρίζουν.

Η υπόθεση έγινε γνωστή προκαλώντας σάλο και τα αρχεία καταστράφηκαν. Μαρτυρίες συμμετεχόντων ανάγκασαν την αμερικανική κυβέρνηση να αποχαρακτηρίσει όσα έγγραφα δεν είχαν καταστραφεί, επιβεβαιώνοντας έτσι την ύπαρξη του προγράμματος. Σύμφωνα με τα αρχεία σε κανένα σημείο του πειράματος δεν φαίνεται να χρησιμοποιήθηκαν ηλεκτρονικά παιχνίδια.

Όλα δείχνουν ότι το Polybius δεν είναι τίποτα παραπάνω από έναν αστικό μύθο διανθισμένο με αληθινά στοιχεία, κάτι που βοήθησε στην τόσο μεγάλη διάδοσή του. Στην εποχή του διαδικτύου άλλωστε όταν κάτι παρουσιάζεται ως αληθινό δεν χρειάζεται και να είναι για να γίνει πιστευτό από όσους θέλουν να το πιστέψουν.