Μια μοναδική ανακάλυψη πραγματοποιήθηκε βαθιά κάτω από το έδαφος χάρη στην τεχνολογία λέιζερ
Θα μπορούσαμε να μιλάμε για την Χαμένη Ατλαντίδα της αμερικανικής
ηπείρου. Ένα τεράστιο βασίλειο με χιλιάδες οικισμούς, οδικό δίκτυο, δεξαμενές και
κανάλια κι όλα αυτά χτισμένα πριν από 2.000 χρόνια. Ένα άγνωστο βασίλειο, θαμμένο
κάτω από παχιά στρώματα εδάφους στα βόρεια της Γουατεμάλας, το οποίο πλέον οι
επιστήμονες κατάφεραν να το «δουν» με την χρήση τεχνολογίας λέιζερ!
Οι αρχαιολόγοι ανακοίνωσαν ότι ανακάλυψαν την ύπαρξη
τουλάχιστον χιλίων οικισμών των Μάγιας στο λεκανοπέδιο Μιραδόρ-Καλακμούλ Καρστ
και στους γύρω λόφους κάτω από το τροπικό δάσος στη Γουατεμάλα, κοντά στα
σύνορα με το Μεξικό. Σε αυτούς τους οικισμούς αναγνώρισαν με σιγουριά 417
πόλεις, κωμοπόλεις και χωριά, τα οποία χρονολογούνται μεταξύ του 1.000 π.Χ. και
του 100 μ.Χ. σύμφωνα με την έρευνα που αναρτήθηκε στο Cambridge University Press.
Οι ερευνητές χρησιμοποίησαν εναέρια μέσα και την τεχνολογία
λέιζερ LiDAR, μια απομακρυσμένη μέθοδο ανίχνευσης που δημιουργεί τρισδιάστατες
απεικονίσεις και δίνει πληροφορίες για την επιφάνεια της Γης και όσα βρίσκονται
κάτω από αυτή. Ένα αεροπλάνο ήταν εφοδιασμένο με το LiDAR και οι ακτίνες του λέιζερ
«σκάναραν» το έδαφος δημιουργώντας την
τρισδιάστατη εικόνα του. Η μέθοδος αυτή είναι ιδιαίτερα χρήσιμη σε περιοχές όπως
η Γουατεμάλα με τα πυκνά τροπικά δάση καθώς το λέιζερ μπορεί και διαπερνά το
φύλλωμα και τα δέντρα.
Σύμφωνα με τους αρχαιολόγους, τα ευρήματά τους μαρτυρούν την
ύπαρξη ενός υψηλού πολιτισμού που συνάδει με ένα εξαιρετικά οργανωμένο και
λειτουργικό βασίλειο, το οποίο συνδεόταν με ένα πλήρες οδικό δίκτυο 160
χιλιομέτρων (στο οποίο οι Μάγιας μετακινούνταν κυρίως με τα πόδια) κάτι που
υπονοεί την ύπαρξη κοινωνικών, πολιτικών και οικονομικών σχέσεων μεταξύ των
οικισμών. Αυτό φυσικά θα απαιτούσε «τεράστιες πηγές χρημάτων και εργατικών
χεριών, τα οποία συσσωρεύονταν και διαχειρίζονταν από μια κεντρική οργάνωση και
διοίκηση».
Αθλητισμός και
θρησκεία σε ένα
Μέσα στο δίκτυο των οικισμών, οι ερευνητές αναφέρουν ότι
μπόρεσαν να εντοπίσουν συνολικά 30 αθλητικά γήπεδα, τα οποία οι Μάγιας
χρησιμοποιούσαν για ένα πολύ δημοφιλές παιχνίδι τους με τελετουργικές
προεκτάσεις. Δεν είναι πολλά γνωστά για το συγκεκριμένο παιχνίδι πέρα από το ότι ήταν
ιδιαίτερα διαδομένο σε όλη τη διάρκεια της ιστορίας των Μάγιας και ότι
χρησιμοποιούσαν γι’ αυτό μια μπάλα.
Τα γήπεδα, τα οποία είχαν περίπου μήκος από 10 έως 20 μέτρα, συνήθως συντίθεντο από δύο παράλληλες κατασκευές σαν μάντρες. Πιθανότατα σκοπός του παιχνιδιού ήταν να κρατήσουν την μπάλα μέσα στο γήπεδο και σε κάποιες περιπτώσεις ίσως χρησιμοποιούσαν αντικείμενα σαν ρακέτες ή ραβδιά για να το καταφέρουν. Σε μια από τις μεγαλύτερες πόλεις αυτής της τεράστιας χαμένης πολιτείας, την El Mirador, εντοπίστηκαν επτά γήπεδα: τρία μικρά και τέσσερα μεγάλα. Τα μεγαλύτερα εντοπίστηκαν στην περιοχή της Μεγάλης Κεντρικής Ακρόπολης, κάτι που υποδεικνύει ότι εκεί πιθανότατα βρισκόταν το κέντρο εξουσίας του ηγέτη.
Δεξαμενές και
φράγματα
Οι νέες ανακαλύψεις έδωσαν επίσης νέα εκτεταμένα στοιχεία στους
ερευνητές σχετικά με το βαθμό που οι αρχαίοι πολιτισμοί έλεγχαν τις προμήθειες
νερού τους. Οι πολιτισμοί που ζούσαν στο λεκανοπέδιο Μιραδόρ-Καλακμούλ Καρστ
φαίνεται ότι βασίζονταν σε έλη που βρίσκονταν γύρω από αυτό για να εξασφαλίζουν
το νερό που χρειάζονταν. Το ραντάρ του LiDAR συνέλεξε στοιχεία που αποδεικνύουν την ύπαρξη 195 τεχνητών
δεξαμενών νερού, καθώς και «μια σειρά μεγαλειωδών συστημάτων καναλιών που
σχεδιάστηκαν για να συλλέγουν μεγάλες ποσότητες νερού και να ελέγχουν την
διανομή του», αναφέρει η έρευνα. Παράλληλα εντοπίστηκαν και αρκετά φράγματα σε
όλο το βασίλειο.
Το «περίλαμπρο
επίτευγμα» του οδικού δικτύου
Το οδικό δίκτυο εντός των πόλεων αλλά και μεταξύ των
διαφορετικών οικισμών περιγράφεται από τους ερευνητές ως ένα «περίλαμπρο
επίτευγμα». Το οδικό δίκτυο του βασιλείου των Μάγια υποδηλώνει ότι υπήρχε
επικοινωνία εντός της κοινότητας και ενσωμάτωση. Οι περισσότεροι δρόμοι του
δικτύου είχαν χτιστεί με ένα μείγμα ασβεστόλιθου και πηλού που θα απαιτούσε πολλή δουλειά.
Τα νέα ευρήματα αποκαλύπτουν ότι οι περισσότεροι δρόμοι
οδηγούσαν στο El Mirador,
τη μεγαλύτερη πόλη του βασιλείου, υποδηλώνοντας μια «κεντρική διοίκηση»,
σύμφωνα με τους ερευνητές. Το σύστημα αυτό δείχνει επίσης ξεκάθαρα την ανάπτυξη
πολιτικών και οικονομικών συστημάτων ως αποτέλεσμα μιας κεντρικής εξουσίας.
Εντυπωσιακή αρχιτεκτονική
Τα νέα ευρήματα αποκάλυψαν επίσης την ύπαρξη πολύπλοκων
αρχιτεκτονικών κατασκευών σε όλο το βασίλειο. Εντυπωσιακά αρχιτεκτονικά
συγκροτήματα που οι αρχαιολόγοι ονομάζουν «Ομάδα Έψιλον» εντοπίστηκαν σε πολλά
σημεία του βασιλείου έχοντας διάφορα μεγέθη ανάλογα με την οικιστική συνθετότητα
της περιοχής που βρίσκονταν. Τα συγκροτήματα «Ομάδα Έψιλον» ήταν κεντρικά
στοιχεία της οικισμικής οργάνωσης των χωριών των Μάγια και χρησίμευαν ως
αστρονομικά παρατηρητήρια, αλλά και ως τόποι τελετουργικών. Συγκροτούνταν από
μια σειρά κτισμάτων και κυρίως από μια πυραμίδα που βρισκόταν απέναντι από μια
πλατφόρμα.
Και στο βασίλειο αυτό οι πυραμίδες βρίσκονταν εντός αυτών των δομών. Η πολυπλοκότητα της κατασκευής και τα υλικά που χρησιμοποιούνταν για να ανεγείρουν αυτές τις πυραμίδες είναι ενδεικτικά της οργάνωσης μέσα αυτούς τους αρχαίους οικισμούς, σύμφωνα με τους αρχαιολόγους. Οι ειδικοί υποστηρίζουν ότι απαιτούνταν εξειδίκευση και ποικιλία για να μπορέσουν να χτίσουν αυτές τις πυραμίδες. Μια πυραμίδα εντοπίστηκε στο κέντρο του El Mirador και δεδομένου του μεγέθους της υπολογίζεται ότι θα χρειάστηκε περίπου πέντε χρόνια συνεχούς δουλειάς από 158 εργάτες για να χτιστεί. «Το κάθε κτίριο θα χρειαζόταν περίπου 6.000.000 με 10.000.000 ημέρες εργασίας από όλους τους εργάτες μαζί, για να μπορέσει να χτιστεί», λένε οι ερευνητές.
«Η έρευνα χρησιμοποιεί τα δεδομένα LiDAR για να καταδείξει
πώς πολύπλοκες κοινωνίες οργάνωναν τις υποδομές τους για να αντανακλούν την
κοινωνικοοικονομική τους οργάνωση και την πολιτική τους δύναμη», επισημαίνουν
οι ερευνητές στη μελέτη που δημοσιεύθηκε στο περιοδικό Ancient Mesoamerica.
Τι μπορεί ωστόσο να έκανε αυτήν την περιοχή τόσο ελκυστική
για τους Μάγιας, ώστε να θέλουν να εγκατασταθούν εκεί εξ αρχής;
«Για τους Μάγιας, το λεκανοπέδιο αυτό ήταν η «Χρυσή Περιοχή»,
αναφέρει στο Live Science ένας άλλος εκ των ερευνητών, ο Ρος Ένσλι του Ινστιτούτου
Γεωλογίας των περιοχών των Μάγιας στο Χιουστον. «Οι Μάγιας εγκαταστάθηκαν σε αυτήν
την περιοχή επειδή είχε την κατάλληλη μείξη υψίπεδων για να χτίσουν τα σπίτια τους,
αλλά και πεδινών σημείων για καλλιέργεια. Τα υψίπεδα ήταν μια πηγή ασβεστόλιθου,
του βασικού υλικού που χρησιμοποιούσαν για τις κατασκευές τους, ενώ παρείχαν
μια στερεή γη για να ζουν. Τα πεδινά μέρη είναι κατά κύριο λόγο εποχιακά έλη
και έτσι τους παρείχαν το κατάλληλο έδαφος για καλλιέργεια καθώς και πλούσιο σε
οργανικά στοιχεία έδαφος για καλλιέργεια με αναβαθμίδες», εξηγεί.
Η περιοχή είχε μελετηθεί και στο παρελθόν για ερείπια των
Μάγια. Ενώ προηγούμενες μελέτες έδειχναν ότι οι οικισμοί ήταν
αραιοκατοικημένοι, η νέα έρευνα δείχνει το ακριβώς αντίθετο.
«Τα στοιχεία μας έδειξαν για πρώτη φορά μια περιοχή με πολιτική
και οικονομική δραστηριότητα που δεν είχαμε δει ποτέ ξανά σε άλλες περιοχές του
δυτικού ημισφαιρίου», ανέφερε ο συν-συγγραφέας της μελέτης, Κάρλος
Μοράλες-Αγκιλάρ, από το Πανεπιστήμιο του Τέξας. «Πλέον μπορούμε να δούμε όλο το
μέγεθος της περιοχής των Μάγια σε αυτό το μέρος της Γουατεμάλας», συμπλήρωσε.
Τώρα, οι επιστήμονες ελπίζουν ότι η τεχνολογία LiDAR θα τους
βοηθήσει να εξερευνήσουν και άλλες περιοχές της Γουατεμάλας που παραμένουν
μυστήριο για αιώνες.