Μια υποψηφιότητα που αντιμετωπιζόταν σαν ανέκδοτο τελικά επικράτησε έναντι πολύ ισχυρών φακέλων. Οι αποκαλύψεις για δωροδοκίες και τα κλειστά μάτια στα ανθρώπινα και εργατικά δικαιώματα.
Με το Παγκόσμιο Κύπελλο να έχει ξεκινήσει
πολλοί είναι εκείνοι που αναρωτιούνται πώς μια μικροσκοπική αραβική χώρα, με
μηδαμινή ποδοσφαιρική ιστορία, κατάφερε να πάρει τη διοργάνωση ενός από τα
σημαντικότερα αθλητικά γεγονότα στον πλανήτη.
Όταν το Κατάρ κατέθεσε αίτηση διεκδίκησης
για τη διοργάνωση του 2022 κανείς δεν πίστευε ότι θα του δοθεί το χρίσμα. Έπρεπε
να γίνουν πάρα πολλές «εκπτώσεις» και να αλλάξουν πολλοί κανόνες για να πάρει
το Μουντιάλ. Μάλιστα δεν ήταν λίγοι εκείνοι που αντιμετώπιζαν την υποψηφιότητα
του Κατάρ σαν ανέκδοτο καθώς πρόκειται για μια χώρα με αφόρητες θερμοκρασίες το
καλοκαίρι, ελάχιστες αθλητικές υποδομές, ισλαμικό νόμο και πολύ… χαλαρό σεβασμό
των ανθρωπίνων και εργατικών δικαιωμάτων. Ακόμα και αν όλα αυτά παραβλέπονταν
κανείς δεν μπορούσε να πιστέψει ότι η FIFA
θα έδινε το «ΟΚ» για ένα Μουντιάλ μέσα
στον Χειμώνα.
Με δεδομένο ότι είχε να αντιμετωπίσει τους
φακέλους που είχαν καταθέσει οι ΗΠΑ, η Ιαπωνία, η Νότια Κορέα και η Αυστραλία,
το Κατάρ έμοιαζε να μην έχει ελπίδα.
Επίσημη αναφορά της FIFA μιλούσε
για μια υποψηφιότητα «υψηλού ρίσκου» και παρουσίαζε μια σειρά από ανησυχητικά
στοιχεία. Παρ’ όλα αυτά ο φάκελος του Κατάρ όχι μόνο δεν απορρίφθηκε αλλά
προχώρησε και σταδιακά κέρδιζε «πόντους». Το 2010 επικράτησε στη «μονομαχία» με το απόλυτο φαβορί, τις ΗΠΑ. Με 14 ψήφους έναντι οκτώ η αρμόδια Επιτροπή της FIFA επέλεξε την χώρα της Μέσης Ανατολής. Το Κατάρ θα
διοργάνωνε Μουντιάλ το οποίο εκ των πραγμάτων θα γινόταν για πρώτη φορά
χειμώνα.
«Δίνουμε την υπόσχεση ότι θα κάνουμε
τη Μέση Ανατολή περήφανη. Θα παρουσιάσουμε μια διοργάνωση που θα γεφυρώσει τις διαφορές
ανάμεσα στον Αραβικό Κόσμο και τη Δύση» ανέφεραν οι άνθρωποι του Κατάρ με τον
πρόεδρο της FIFA, Σεπ Μπλάτερ (ο οποίος ήταν κατά της υποψηφιότητας του Κατάρ και προώθησε αυτή των ΗΠΑ) να μιλάει για μια
ευκαιρία για να αναπτυχθεί το ποδόσφαιρο στον αραβικό κόσμο.
Λίγες μέρες όμως πριν ξεκινήσει η
διοργάνωση ο Μπλάτερ παρουσιάζεται μετανιωμένος. «Το Κατάρ είναι ένα λάθος. Η
επιλογή ήταν κακή. Είναι πολύ μικρή χώρα. Το ποδόσφαιρο και το Παγκόσμιο
Κύπελλο είναι πολύ μεγάλα γι’ αυτή» θα δηλώσει. Ομολόγησε ότι η FIFA αναγκάστηκε
να διορθώσει τους κανόνες της μετά το 2012 ώστε να μην γίνει παρόμοιο λάθος στο
μέλλον.
«Το Κατάρ αγόρασε το Μουντιάλ»
Μέσα σε μικρό διάστημα μετά την ανάθεση
στο Κατάρ εμφανίστηκαν οι πρώτες καταγγελίες για δωροδοκία μελών της επιτροπής της
FIFA. Η Παγκόσμια Ομοσπονδία ξεκίνησε εσωτερική
έρευνα η οποία δεν οδήγησε πουθενά. Ακόμα και ο ίδιος ο Μπλάτερ επιβεβαίωσε ότι
υπήρχαν πολλοί που ζητούσαν νέα ψηφοφορία μετά την επικράτηση του Κατάρ.
Ο αγγλικός Τύπος αποκάλυψε ότι οι εκπρόσωποι
των Τρίνινταντ & Τομπάγκο, Παραγουάης, Ακτής Ελεφαντοστού και Καμερούν είχαν
δωροδοκηθεί για να υποστηρίξουν το Κατάρ. Κεντρικό πρόσωπο πίσω από τις μεθοδεύσεις
της αραβικής χώρας ήταν ο σεΐχης Μοχάμεντ μπιν Χαμάμ ο οποίος μάλιστα κατέθεσε
υποψηφιότητα για την προεδρία της FIFA. Την
απέσυρε όταν κατηγορήθηκε ότι δωροδόκησε τουλάχιστον 25 μέλη της Ομοσπονδίας
για να τον υποστηρίξουν.
Τα στόματα άνοιξαν όταν επιβλήθηκαν τιμωρίες στους εμπλεκόμενους. Ο δυσαρεστημένος εκπρόσωπος του Τρίνιτναντ & Τομπάγκο και πρόεδρος της CONCACAF (Ομοσπονδία Κεντρικής και Βόρειας Αμερικής) Τζακ
Γουόρνερ δήλωσε ότι ο γενικός γραμματέας της FIFA, Ζερόμ Βαλκέ του είπε ότι το Κατάρ αγόρασε το
Μουντιάλ του 2022. Ο Βαλκέ ουσιαστικά το επιβεβαίωσε καθώς σε δήλωση του είπε
ότι δεν μίλησε για δωροδοκία αλλά ότι η χώρα χρησιμοποίησε την οικονομική της δύναμη
για να αποκτήσει συμπαράσταση.
Το Κατάρ διέψευσε τα πάντα και υποστήριξε
ότι οι κατηγορίες είναι αποτέλεσμα φθόνου και έλλειψης εμπιστοσύνης. Οι
αποκαλύψεις όμως συνεχίστηκαν. Οι Sunday
Times παρουσίασαν
έγγραφα με μυστικές προσφορές από το Al
Jazeera και το κράτος Κατάρ προς την FIFA. Προσέφεραν στην Ομοσπονδία συνολικά 880εκατ.
δολάρια για να δοθεί η διοργάνωση στο Κατάρ. Τα χρήματα θα δίνονταν για
τηλεοπτικά δικαιώματα, χορηγίες και υποστήριξη σε προγράμματα της FIFA. Για την υπόθεση ξεκίνησε επίσημη έρευνα η
ελβετική αστυνομία. Η έρευνα παραμένει ανοιχτή.
Έρευνα για δωροδοκίες κατά τη διαδικασία της ψηφοφορίας κάνει και το υπουργείο δικαιοσύνης των ΗΠΑ. Έως σήμερα έχουν καταδικαστεί περίπου 25 άτομα και υπάρχουν πολλές υποθέσεις που βρίσκονται υπό διερεύνηση ή δεν έχουν εκδικαστεί ακόμα.
Η Φαίδρα αλ Ματζίντ, μέλος της ομάδας
διεκδίκησης του Κατάρ, αποκάλυψε ότι σε ένα ξενοδοχείο στην Ανγκόλα τρία άτομα
που συμμετέχουν στην Επιτροπή της FIFA πήραν από
1,5εκατ. δολάρια για να υποστηρίξουν την υποψηφιότητα των Αράβων. Μετά από
απειλές που δέχθηκε κατέθεσε επισήμως ότι δεν αληθεύουν τα όσα είχε αποκαλύψει.
Μέσα στα επόμενα χρόνια η υποστήριξη της
υποψηφιότητας του Κατάρ από 14 μέλη της Επιτροπή της FIFA συνδέθηκε με διάφορα γεγονότα. Μια συμφωνία
του Κατάρ με την Ταϊλάνδη για φθηνό φυσικό αέριο, μια πώληση έκτασης στην αραβική
χώρα από μέλος της Επιτροπής το οποίο πήρε 32εκατ. ευρώ και δύο συναντήσεις
κορυφής. Μια στη Βραζιλία παρουσία του προέδρου Λούλα και μια στη Γαλλία όπου ο
πρόεδρος Σαρκοζί υποδέχθηκε την αντιπροσωπεία του Κατάρ και κάλεσε τον Μισέλ Πλατινί.
Η υποστήριξη της Γαλλίας στην υποψηφιότητα του Κατάρ συνδέθηκε ακόμα και με την
αγορά της Παρί Σεντ Ζερμέν από επενδυτικό όμιλο των Αράβων αλλά και μια μεγάλη παραγγελία
εμπορικών και μαχητικών αεροσκαφών.
Η δήλωση «το Κατάρ
αγόρασε το Μουντιάλ» έχει ουσιαστικά αποδειχθεί.
Χιλιάδες εργάτες
νεκροί
Με το Κατάρ να έχει πλέον στα χέρια
του τη διοργάνωση, ξεκίνησε πυρετωδώς την ανέγερση αθλητικών εγκαταστάσεων. Χιλιάδες
μετανάστες-εργάτες συνέρρευσαν στη χώρα και εργάστηκαν υπό άθλιες συνθήκες. Υπολογίζεται
ότι 6.500 έχασαν τη ζωή τους για να χτιστούν τα γήπεδα και οι υποδομές. Όπως το
συνηθίζει η FIFA έκανε τα στραβά μάτια και όταν η πίεση από ανθρωπιστικές
οργανώσεις και διεθνή ΜΜΕ αυξανόταν εξέδιδε ανακοινώσεις και έστελνε επιτροπές
στο Κατάρ. Ο πρόεδρος της FIFA Τζιάνι Ινφαντίνο
μίλησε για «πολύ μεγάλη εξέλιξη στις εργασιακές μεταρρυθμίσεις» και δήλωσε
ικανοποιημένος από τα μέτρα που λαμβάνει το Κατάρ. Κάτω από το χαλί μπήκε και το
ζήτημα του μηδενικού σεβασμού στην LGBTQ+ κοινότητα.
Η προϊστορία της FIFA και το μνημείο διαφθοράς
Όλα τα παραπάνω έχουν ενισχύσει το
μήνυμα για μποϊκοτάρισμα του Παγκοσμίου Κυπέλλου του Κατάρ. Τα όσα όμως συνέβησαν
για να καταλήξει το Μουντάλ στην αραβική χώρα δεν είναι κάτι πρωτόγνωρο για την
κορυφαία ποδοσφαιρική διοργάνωση. Το 1978 το Παγκόσμιο Κύπελλο διοργάνωσε η Αργεντινή
του δικτάτορα Χόρχε Βιδέλα. Ο τότε πρόεδρος της FIFA, Ζοάο Χαβελάντζε έβλεπε τους αγώνες δίπλα του
και δήλωνε ότι η Ομοσπονδία δεν είναι πολιτική οργάνωση. Κατηγορίες για δωροδοκίες,
οι οποίες σε κάποιες περιπτώσεις έχουν στοιχειοθετήσει, υπήρξαν και στην
περίπτωση της Νότιας Αφρικής στο Παγκόσμιο Κύπελλο του 2010 και της Ρωσίας στο Μουντιάλ του 2018. Όσο για τα εργατικά δικαιώματα τόσο
στη Βραζιλία το 2014 όσο και στη Νότια Αφρική το 2010 είχαν υπάρξει ανάλογες
καταγγελίες με αυτές για το Κατάρ. Ομολογουμένως βέβαια μόνο στην αραβική χώρα
καταγράφηκαν τόσα πολλά θύματα.
Το Παγκόσμιο Κύπελλο του 2022 δικαίως
θα χαρακτηρίζεται ως ένα μνημείο διαφθοράς και ένα κλασικό παράδειγμα το πώς
κάθε κανόνας μπορεί να αλλάξει ή να χαλαρώσει μπροστά στην δύναμη του χρήματος.
Το Μουντιάλ του Χειμώνα πραγματοποιήθηκε γιατί η αραβική χώρα αποφάσισε ότι
μπορεί να σπαταλήσει τεράστια ποσά και ανθρώπινες ζωές.