Πώς ένας Αμερικάνος βγάζει χιλιάδες δολάρια πλασάροντας διάφορες ακραίες θεωρίες συνωμοσίας. Τα συμφέροντα πίσω από τη συνωμοσιολογία
Πολλοί αναρωτιούνται «μα γιατί κυκλοφορούν τόσες θεωρίες συνωμοσίας;». Η ιστορία του Σον Τέρνμπουλ αποτελεί ένα μέρος της απάντησης. Οι θεωρίες συνωμοσίας, εκτός των άλλων, είναι και μια επικερδέστατη επιχείρηση. Μια επιχείρηση εκμετάλλευσης της ανάγκης πολλών ανθρώπων να νιώσουν είτε ότι κάποια κρυφή-σατανική δύναμη βρίσκεται πίσω από τα προβλήματα που αντιμετωπίζουν, είτε ότι είναι ξεχωριστοί και γνωρίζουν πληροφορίες που ο μέσος όρος αγνοεί.
Ο Τερνμπουλ σε μια συνέντευξη δυόμιση ωρών στη Washington Post εξήγησε πώς από την ερασιτεχνική ενασχόληση πέρασε στον επαγγελματισμό. Τα τελευταία πέντε χρόνια έχει αφήσει τη δουλειά του και βιοπορίζεται αποκλειστικά από την ιστοσελίδα του «Sgtreport» και τα δύο κανάλια που έχει στο Youtube.
Το χόμπι και η... αφύπνιση
Ο 53χρονος ήθελε να γίνει δημοσιογράφος και πήρε τον σχετικό τίτλο σπουδών το 1992. Όταν δεν μπόρεσε να βρει δουλειά στον χώρο με ικανοποιητικό μισθό στράφηκε στο marketing. Όσοι τον γνώριζαν λένε ότι η πολιτική δεν τον απασχολούσε καθόλου. Περίπου στο 2008 άρχισε να ασχολείται με θεωρίες συνωμοσίας για την 11η Σεπτεμβρίου. Χαρακτηρίζει εκείνη την περίοδο σαν «αφύπνιση». «Προσπαθούσαν να του πουν να σταματήσει, όμως εκείνος απλώς δεν άντεχε να το κάνει», υποστηρίζει πρώην συνάδελφός του. Το 2009 αποχώρησε από την εταιρία που εργαζόταν. «Πιθανότατα άρχισα να λέω λίγο περισσότερες αλήθειες από ό,τι έπρεπε στον χώρο εργασίας μου. Και νομίζω ότι αυτό κατά πάσα πιθανότητα σπίλωσε το όνομά μου στην Target (το όνομα της εταιρίας)» λέει ο Τέρνμπουλ.
Τότε έπιασε δουλειά σε μια εταιρεία παραγωγής τηλεταινιών για μεγάλα τηλεοπτικά δίκτυα. Στον ελεύθερο χρόνο του, ξεκίνησε να γυρίζει συνωμοσιολογικά βίντεο για το YouTube «ως χόμπι». Μεταξύ αυτών και ορισμένες συνεντεύξεις με ακροδεξιούς σχολιαστές, συνωμοσιολόγους και εμπόρους χρυσού και ασημιού. Μέχρι το 2012 το... χόμπι έγινε πλήρης απασχόληση.
Πλέον δεν κάνει κάτι διαφορετικό από το να «πουλάει» τις δημοφιλέστερες θεωρίες συνωμοσίας που κυκλοφορούν. Στα βίντεο του αποκαλούσε τις επιθέσεις της 11ης Σεπτεμβρίου «αντιπερισπασμό» και υποστήριζε ότι «μια διεθνής οργάνωση σιωνιστών τραπεζιτών» συνωμοτεί για να καταστρέψει την ανθρωπότητα. Οι επισκέψεις στην ιστοσελίδα και τα κανάλια του εκτοξεύτηκαν τα τελευταία χρόνια και ο Τερνμπουλ φρόντιζε να τροφοδοτεί με νέο υλικό το αδηφάγο κοινό του. Ανέβασε βίντεο και εξηγούσε γιατί οι εκλογές του 2020 ήταν νοθευμένες εις βάρος του Ντόναλντ Τραμπ ενώ φυσικά ασχολήθηκε με τον κοροναϊό. Αρχικά για το πώς εμφανίστηκε και στη συνέχεια για τα εμβόλια για την αντιμετώπιση του. Είναι ένα πειραματικό βιολογικό όπλο, υποστηρίζει.
Οι συνωμοσίες φέρνουν
λεφτά
Στη μακροσκελή του συνέντευξη στην Post, την οποία αρχικά έδωσε επώνυμα, όμως στη συνέχεια ζήτησε να διατηρηθεί η ανωνυμία του, ένα αίτημα που η εφημερίδα απέρριψε, μεταξύ άλλων αναφέρει: «Πιστεύω ότι οι συνωμοσίες είναι πραγματικές και συμβαίνουν όλη την ώρα».
Όταν ρωτήθηκε για ποιο λόγο δεν εμφανίζεται στα βίντεο του και δεν αποκαλύπτει το πραγματικό του όνομα, ο Τέρνμπουλ υποστηρίζει ότι «δεν ήθελα ποτέ να εμφανιστώ γιατί ήθελα το μήνυμα να είναι ο πρωταγωνιστής».
Εκτός από την ταυτότητα του ο «ερευνητής συνωμοσιών» (όπως αυτοαποκαλείται) προσπαθεί να προστατέψει και τα οικονομικά του στοιχεία. Τα έσοδα ήταν τόσο μεγάλα που αναγκάστηκε να συστήσει εταιρία. Δεν θέλησε όμως να αποκαλύψει πόσα βγάζει από τη διασπορά θεωριών συνωμοσίας.
Η Washinghton Post όμως έκανε έρευνα και εντόπισε μια εθελοντική εταιρική έρευνα που είχε συμπληρώσει και καταθέσει στην πολιτεία της Μινεσότα το 2019. Εκεί ανέφερε ότι κάθε χρόνο η εταιρεία του έχει κέρδη που κυμαίνονται μεταξύ των $50.000 και των $250.000 ετησίως. Αυτή τη στιγμή μένει σε ιδιόκτητο σπίτι του οποίου η αντικειμενική αξία ξεπερνά τα 700.000 δολάρια.
Ο Τέρνμπουλ συνδυάζει το υλικό το οποίο προωθεί με τις κατάλληλες διαφημίσεις. Οι θεωρίες συνωμοσίας περί κατάρρευσης του κράτους, μαζικές εξέγερσεις και μιας μακράς περιόδου χάους συνδυάζονταν με προϊόντα επιβίωσης.
Τον Οκτώβριο του 2020 ο Τέρνμπουλ άρχισε να ανεβάζει υλικό με τίτλο «Κόκκινος Συναγερμός: Η Ολική Κατάρρευση Πλησιάζει». Προειδοποιούσε για οικονομική καταστροφή και μιλούσε για απάτη των ισχυρών της κυβέρνησης και της τραπεζικής βιομηχανίας, με στόχο τη συγκάλυψη των πραγματικών γεγονότων της 11ης Σεπτεμβρίου. Στο βίντεο που ανέβασε παρότρυνε τον κόσμο να αγοράσει χρυσή ή ασήμι. «Δεν είναι αργά για να αγοράσετε ασήμι ή χρυσό» τόνιζε.
Δεν είναι τυχαίο πως στην ιστοσελίδα του υπάρχουν διαφημίσεις εταιριών που πωλούν τα δύο μέταλλα. «Μου δίνουν μια πολύ, πολύ μικρή προμήθεια» λέει χωρίς να προχωρήσει σε λεπτομέρειες.
Το μεγάλο οικονομικό πλήγμα ήρθε πρόσφατα όταν αποκλείστηκε από επτά εκ των μεγαλύτερων τεχνολογικών κολοσσών, συμπεριλαμβανομένου του Twitter, του Vimeo και του YouTube. Εις βάρος του τελευταίου (το οποίο αποτελούσε και βασική πηγή εσόδων του καθώς είχε συνολικά 740.000 συνδρομητές) έχει καταθέσει αγωγή απαιτώντας την αποκατάσταση του καναλιού του με την αιτιολογία ότι αφαιρέθηκε από την πλατφόρμα για «πολιτικούς λόγους». «Επιβιώνω, όμως είμαι μαχητής και έχω έρθει για να μείνω» τονίζει.
Κρατά αμυντική στάση όταν η κουβέντα πάει στην εισβολή στο Καπιτώλιο στις 6 Ιανουαρίου 2021. Ο Τέρνμπουλ λίγες ημέρες πριν από το περιστατικό είχε αναρτήσει βίντεο με τίτλο «αντίστροφη μέτρηση για τη δεύτερη Αμερικανική Επανάσταση». Η ιστοσελίδα του συνδέθηκε με έναν άντρα που συνελήφθη έχοντας μαζί του ένα ολόκληρο οπλοστάσιο και βόμβες μολότοφ, «Πολλοί ηλίθιοι άνθρωποι παρασύρθηκαν εκείνη την ημέρα», δηλώνει τώρα που κινδυνεύει με νομικές κυρώσεις.
Διπλή ζωή...
Άνθρωποι που τον γνωρίζουν δηλώνουν ότι ουσιαστικά ζει δύο ζωές. Δεν μοιράζεται λεπτομέρειες για την επιχειρηματική του δραστηριότητα με κανέναν πέρα από την οικογένειά του και μερικούς στενούς φίλους. Στις 30 Αυγούστου του 2014, ο Τέρνμπουλ είχε μιλήσει για τη διπλή ζωή του σε ένα βίντεό του. «Πάρα πολλοί από εμάς, στην κοινότητα που αναζητά την αλήθεια, αισθανόμαστε απομονωμένοι. Αισθανόμαστε απομονωμένοι από την οικογένεια, από τους φίλους, από τους συναδέλφους, επειδή οι περισσότεροι άνθρωποι στην καθημερινή μας ζωή δεν είναι σε θέση να μιλήσουν για αυτά τα ζητήματα, με αποτέλεσμα κι εμείς να μην μπορούμε να τα συζητάμε και πολύ συχνά και με πολλούς ανθρώπους».
Η σύζυγός του δήλωσε ότι ο άντρας της «λέει την αλήθεια», σε μια σύντομη συνομιλία με τον δημοσιογράφο της Post, όμως ο Τέρνμπουλ παραπονέθηκε πως άλλα μέλη της οικογένειάς του δεν δίνουν σημασία στις προειδοποιήσεις του. «Ξέρεις, η μαμά μου, δε νομίζω ότι έχει δει έστω και ένα βίντεό μου στο YouTube», τονίζει και αποκαλύπτει ότι δεν τον άκουσε ούτε σχετικά με το εμβόλιο κατά του κοροναϊού. «Είναι μια ένεση θανάτου. Οι εμβολιασμένοι θα πεθάνουν μέσα σε δυο χρόνια. Η δημοκρατία ακόμη νωρίτερα» υποστήριζε σε βίντεο του.
Χρυσές δουλειές την
περίοδο Τραμπ
Όπως αναφέρει η Post οι... δουλειές για τον Τέρνμπουλ άρχισαν να «ανθίζουν» με την άνοδο του Ντόναλντ Τραμπ. Κατά την προεδρία του ο Λευκός Οίκος έκλεινε το μάτι στην συνωμοσιολογία και μεγάλο κομμάτι κόσμου στράφηκε σε αυτό το σκοτεινό κομμάτι του διαδικτύου. Ο Τερνμπουλ βρήκε επιπλέον πηγές εισοδημάτων, καλώντας τους ακολούθους του να κάνουν δωρεές, καθώς όπως είπε «το μόνο που θέλουμε είναι να συνεχίσουμε να κάνουμε ό,τι κάνουμε ανεξάρτητα από τη στρατηγική της Google που θέλει να μας πνίξει». Αναφερόταν στην νέα τότε πολιτική καταπολέμησης της παραπληροφόρησης.
Μέχρι το Νοέμβριο του 2019, περισσότεροι από 1.300 άνθρωποι του έδιναν $5 το μήνα, δηλαδή $6.500 το μήνα πριν τη φορολογία που κυμαίνεται μεταξύ του 5 και του 12%. Τα βίντεό του στο YouTube συγκέντρωναν περί τις 100.000 προβολές, ενώ συχνά ξεπερνούσαν τις 1 εκατ. Αναφορικά με την QAnon o 53χρονος φυσικά και δεν ήταν αρνητής. «Ελπίζω αλλά δεν είμαι σίγουρος ότι η θεωρία είναι αληθινή» έλεγε αλλά ουσιαστικά την προωθούσε μέσω της ιστοσελίδας και των βίντεο του.
Στη συνέντευξη δηλώνει ότι δεν έχει σκοπό να διακόψει τη δραστηριότητά του. «Δεν πρόκειται να δειλιάσω και να εξαφανιστώ, επειδή αυτό το σύστημα έχει στραφεί εις βάρος μου και εις βάρος των λόγων μου» τονίζει.
Αντισυστημικό σύστημα
Η ιστορία του Σον Τερνμπουλ ουσιαστικά αποκαλύπτει πώς πίσω από τις θεωρίες συνωμοσίες υπάρχει ένας ολόκληρος μηχανισμός παραγωγής χρήματος. Εκμεταλλευόμενοι την αφέλεια, το χαμηλό μορφωτικό επίπεδο, τη μοναξιά, την απόγνωση και την ανάγκη κάποιων να νιώσουν ότι ξεχωρίζουν, χιλιάδες άτομα προωθούν με... ιερή μανία διαφόρων ειδών θεωρίες συνωμοσίες για να πλουτίσουν. Οι αυτοδιαφημιζόμενοι ως αντισυστημικοί και πολέμιοι των οικονομικών συμφερόντων έχουν στήσει το δικό τους οικονομικό σύστημα και... αρμέγουν τους ανυποψίαστους ακόλουθους τους. Με κάθε «δείτε το πριν το κατεβάσουν» και «η αλήθεια που κρύβουν» ο λογαριασμός κάποιου φουσκώνει...