Η τραγική ιστορία του Ζαν Πιέρ Αντάμς. Έπεσε σε κώμα μετά από ένα ιατρικό λάθος και από τότε δεν έχει επανέλθει. Η σύζυγος του μιλάει για το δράμα και τον καθημερινό αγώνα που δίνει για να τον φροντίσει
Ήταν 17 Μαρτίου 1982 όταν ο 34χρονος Ζαν Πιερ Αντάμς έκανε εισαγωγή στο νοσοκομείο «Édouard Herriot» της Λιόν. Είχε προγραμματίσει επέμβαση στο γόνατο μετά από τραυματισμό στους συνδέσμους. Το χειρουργείο ήταν από αυτά που χαρακτηρίζονται «ρουτίνας» και ο παλαίμαχος ποδοσφαιριστής δεν είχε λόγο να ανησυχεί.
Ο αναισθησιολόγος όμως έκανε ένα τραγικό λάθος. Του προκάλεσε βρογχοσπασμό που απέκοψε το οξυγόνο από τον εγκέφαλο. Ο Αντάμς έπεσε σε κώμα και ουσιαστικά δεν επανήλθε ποτέ ξανά. Όταν βγήκε από το νοσοκομείο δεν μπορούσε να κινηθεί και να μιλήσει.
Η σύζυγος του Μπερναντέτ με την οποία έχουν δύο γιούς, ανέλαβε να τον φροντίζει. «Ποτέ δεν ξεχνάμε τα γενέθλια του, την ημέρα του πατέρα και τις επετείους. Βέβαια πάντα αναρωτιόμαστε τι δώρο να του πάρουμε» λέει.
Στις 10 Μαρτίου 2021 ο Αντάμς έγινε πλέον 72 ετών. Αναπνέει μόνος του, χωρίς μηχανική υποστήριξη και έχει το δικό του δωμάτιο. Περνάει όλες τις μέρες του ξαπλωμένος σε ένα ειδικό νοσοκομειακό κρεβάτι.
«Του παίρνουμε μπλουζάκι ή πιζάμες. Τον ντύνω στο κρεβάτι, του αλλάζω ρούχα κάθε μέρα. Παίρνω επίσης πράγματα που θα κάνουν το δωμάτιο του όμορφο. Θέλω να έχει καινούργια σεντόνια και άρωμα. Το αγαπημένο του ήταν ένα Paco Rabane αλλά πλέον δεν κυκλοφορεί. Πλέον του παίρνω ένα Dior» λέει η Μπεραντέτ.
Γεννημένος στο Ντακάρ το 1948 ο Αντάμς ξεκίνησε την καριέρα του στο ποδόσφαιρο ως επιθετικός. Το 1970 κέρδισε το πρώτο του μεγάλο συμβόλαιο στην πρώτη κατηγορία από τη Νιμ. Ως κεντρικός αμυντικός πλέον ξεχώρισε και το 1972 κλήθηκε στην εθνική ομάδα της Γαλλίας με την οποία θα έκανε τελικά 22 συμμετοχές. Το 1973 πήρε μεταγραφή για τη Νις. Τέσσερα χρόνια μετά ακολούθησε η Παρί Σερν Ζερμέν. Τελικά αποφάσισε να αποσυρθεί από την ενεργό δράση το 1981 σε ηλικία 33 ετών. Τελευταία του ομάδα ήταν η Σαλόν.
«Όταν λείπω η διάθεση
του αλλάζει»
Περίπου σαράντα χρόνια μετά ο Ζαν Πιέρ έχει παρουσιάσει ελάχιστη βελτίωση. Ελάχιστες φορές κάνει ανεπαίσθητες κινήσεις στα δάχτυλα των χεριών του, μπορεί και τρώει μαλακή τροφή και ανοιγοκλείνει τα μάτια του. Η Μπερναντέτ είναι στο πλευρό του 24 ώρες το 24ώρο. Τον ταΐζει, τον πλένει, τον ντύνει και του αλλάζει θέση συνέχεια για να μην δημιουργηθούν πληγές στο σώμα του. Όταν κάποιες φορές χρειάζεται να λείψει από το σπίτι υποστηρίζει ότι η διάθεση του Ζαν Πιέρ αλλάζει. «Καταλαβαίνει ότι δεν είμαι εγώ που τον ταΐζω και τον φροντίζω. Οι νοσοκόμες μου λένε ότι δεν είναι ο ίδιος. Πιστεύω ότι νιώθει πολλά πράγματα. Αναγνωρίζει τον ήχο της φωνής μου», τονίζει η 51χρονη σήμερα Μπερναντέτ.
Ο Ζαν Πιέρ ήταν μόλις δέκα ετών όταν έφυγε από τη γαλλοκρατούμενη Σενεγάλη. Τον υιοθέτησε ένα ζευγάρι Γάλλων. Στα τέλη του 1960 γνώρισε την Μπερναντέτ σε έναν χορό. «Στην αρχή ήταν σίγουρα κάτι δύσκολο για την οικογένεια μου. Δεν μπορώ να το κρύψω. Εκείνη την περίοδο δεν ήταν αποδεκτό μια λευκή γυναίκα και ένας μαύρος άντρας να είναι μαζί. Όμως εμείς αποφασίσαμε να ζήσουμε μαζί και στη συνέχεια να παντρευτούμε. Έγραψα στους γονείς μου. Τους είπα για την απόφαση μας και για την ημερομηνία του γάμου και τους έστειλα προσκλητήριο. Η μητέρα μου μας κάλεσε για δείπνο. Μετά από αυτό όλα ήταν καλά. Είχε τραβήξει όλη την προσοχή. Όλο μιλούσαν για τον Ζαν Πιέρ», λέει χαμογελώντας η Μπερναντέτ.
Το 1969 παντρεύτηκαν και έμειναν αρχικά στο Παρίσι. Όταν υπέγραψε στη Νιμ μετακόμισαν εκεί. Όταν κλήθηκε στην εθνική ήταν κάτι απίστευτο. Έγινε ένας από τους πρώτους μαύρους παίκτες που πέτυχαν κάτι τέτοιο. «Ήταν μια δύναμη της φύσης. Πολύ δυνατός με μεγάλη αποφασιστικότητα και πάθος. Ήταν μια απόλαυση να παίζεις μαζί του. Ξεκίνησε ως επιθετικός αλλά μετά έπαιζε κεντρικός αμυντικός» θυμούνται συμπαίκτες του.
Μαζί με τον Μαριούς Τρεσόρ, ο Αντάμς έγινε ένα απροσπέλαστο δίδυμο που έμεινε γνωστό ως «Μαύρη Φρουρά» (Garde Noire) «Ο Αντάμς και Τρεσόρ είναι ένα από τα καλύτερα αμυντικά δίδυμα σε όλη την Ευρώπη», έλεγε ο Φραντ Μπεκενμπάουερ.
Επιτυχημένος μέσα στον αγωνιστικό χώρο και με μια ευτυχισμένη ζωή εκτός, λάτρευε τη βραζιλιάνικη μουσική, τα ρούχα και τα πούρα. «Ήταν η χαρά της ζωής σε ανθρώπινο σώμα. Γελούσε και έκανε αστεία. Του άρεσε να βγαίνει. Αγαπούσε την καλή ζωή και τον συμπαθούσαν όλοι», θυμάται η Μπερναντέτ.
Το 1982 είχε αποφασίσει να ακολουθήσει καριέρα προπονητή. Ήθελε να ασχοληθεί κυρίως με τα τμήματα υποδομής. Στις αρχές του Μάρτη του 1982 ταξίδεψε στη Ντιζόν για να παρακολουθήσει προπονήσεις και σεμινάρια. Συμμετείχε σε κάποιες από τις προπονήσεις και εκεί τραυματίστηκε. Οι πρώτες εξετάσεις έδειξαν ζημιά στον σύνδεσμο του γονάτου.
Η μοιραία συνάντηση
Πήγε στο νοσοκομείο «Édouard Herriot» στη Λιόν για ακτινογραφίες. «Θα έκανε τις εξετάσεις και θα επέστρεφε στο σπίτι. Καθώς περπατούσε σε έναν διάδρομο του νοσοκομείου συνάντησε έναν γιατρό που γνώριζε από παλιά. Έναν γιατρό που δούλευε με την ομάδα της Λιόν. Μίλησαν και προσφέρθηκε να τον βοηθήσει. Του είπε τι συμβαίνει και ο γιατρός αποφάνθηκε ότι θα χρειαστεί επέμβαση. Του έκλεισε αμέσως ραντεβού για την Τετάρτη 17 Μαρτίου 1982.
Όταν έφτασε η ημέρα υπήρχε πρόβλημα. Το ιατρικό προσωπικό απεργούσε και το νοσοκομείο λειτουργούσε με ελάχιστο κόσμο. Η επέμβαση του Ζαν Πιέρ δεν ήταν επείγουσα και θα μπορούσαν να την αναβάλουν. Όμως αποφάσισαν να προχωρήσουν. Η αναισθησιολόγος έπρεπε να προσέχει συνολικά οκτώ ασθενείς. Τον έναν μετά τον άλλο σε σειρά σε δύο διαφορετικά δωμάτια.
Τον Ζαν Πιέρ παρακολουθούσε ένας μαθητευόμενος ο οποίος στο δικαστήριο παραδέχθηκε ότι δεν είχε τις γνώσεις για να το κάνει. Έπρεπε να αναβάλουν την επέμβαση και δεν το έκαναν. Η αναισθησιολόγος και ο μαθητευόμενος έκαναν μια σειρά λαθών. Τον διασωλήνωσαν λάθος και ο ένας σωλήνας αντί να δίνει οξυγόνο μπλόκαρε την είσοδο στα πνευμόνια του. Δεν μπορούσε να αναπνεύσει. Όταν τον βρήκα ήταν ξαπλωμένος στο κρεβάτι και γύρω παντού βρίσκονταν σωλήνες. Έμεινε στο νοσοκομείο πέντε μέρες. Πίστευα ότι θα ξυπνήσει και ήθελα να είμαι εκεί όταν θα ανοίξει τα μάτια του» θυμάται η Μπερναντέτ. Ο Ζαν Πιέρ ομως δεν ξύπνησε...
Στο πλευρό του κάθε μέρα
Μετά από 15 μήνες στο νοσοκομείο οι αρχές συνέστησαν στην Μπερναντέτ να τον μεταφέρει σε έναν οίκο ευγηρίας. «Δεν νομίζω ότι ήξεραν πώς να τον φροντίσουν. Αποφάσισα λοιπόν να τον μεταφέρω στο σπίτι και από τότε τον φροντίζω» τονίζει.
Κάθε μέρα ξυπνά πριν τις επτά, παίρνει πρωινό και ξεκινά το πρόγραμμα φροντίδας του συζύγου της.
Τον ξυρίζει, του αλλάζει ρούχα και τον ταΐζει. Του κάνει ειδικές ασκήσεις ώστε να διασφαλίσει ότι οι πνεύμονες του θα παραμείνουν καθαροί και οι μυς του δεν θα ατροφήσουν. Όπως λέει η πιο περίπλοκη διαδικασία είναι όταν ο Ζαν Πιέρ πρέπει να αφοδεύσει.
«Το πρόγραμμα τελειώνει συνήθως στις οκτώ όταν ο Ζαν Πιέρ κοιμάται. Κάποια βράδια όμως είναι πολύ άσχημα. Μένω ξύπνια μέχρι το πρωί» λέει.
Δεν μπορεί να εργαστεί και ζουν με ένα επίδομα μου κέρδισε μετά από δικαστικό αγώνα. «Η όλη διαδικασία κράτησε περίπου 12 χρόνια. Νομίζω ότι είναι σχεδιασμένη έτσι ώστε να αποθαρρύνει τον κόσμο. Αν δεν με στήριζαν οι άνθρωποι του ποδοσφαίρου θα είχαμε πτωχεύσει» τονίζει.
Η γαλλική ομοσπονδία ποδοσφαίρου και πολλά κλαμπ ενίσχυσαν οικονομικά την οικογένεια. Δικαστικά η υπόθεση τελεσιδίκησε το 1994. «Το νοσοκομείο δεν μάς απολογήθηκε ποτέ» λέει η Μπεραντέτ φανερά εκνευρισμένη.
«Ίσως για μια στιγμή να με καταλαβαίνει»
Θέλει να πιστεύει ότι ο Ζαν Πιέρ έχει αντίληψη και προσπαθεί να τον κάνει να νιώθει ότι συμμετέχει: «Του μιλάω όλη την ώρα. Για την τηλεόραση, για τα νέα, για τα πάντα. Πάντα υπάρχει κίνηση γύρω του, πάντα μας έχει κοντά του».
Όταν την ρωτούν αν θεωρεί ότι ο Ζαν Πιέρ καταλαβαίνει βουρκώνει και λέει: «Δεν ξέρω. Είναι δύσκολο να σας πως. Λέω ότι δεν καταλαβαίνει, αλλά ίσως κάποιες στιγμές έχει μια αναλαμπή. Ίσως για λίγο, μόνο για λίγο καταλαβαίνει κάτι από αυτά που του λέω». Οι γιατροί λένε ότι είναι απίθανο...
Η έλλειψη οξυγόνου ήταν καταστροφική για τον εγκέφαλο του και η προοπτική βελτίωσης είναι ελάχιστη. «Σίγουρα όσο περνάει ο καιρός με ενοχλεί. Η κατάσταση του όμως δεν γίνεται χειρότερη και ποιος ξέρει, ίσως μια μέρα η ιατρική εξελιχθεί αρκετά. Τότε γιατί όχι; Θα έρθει η μέρα που θα ξέρουν πώς θα μπορούν να τον βοηθήσουν; Δεν ξέρω» λέει.
Αρκετοί δημοσιογράφοι την έχουν επισκεφθεί και δεν τους επιτρέπει να βγάλουν φωτογραφίες του Ζαν Πιέρ. Δεν έχει πρόβλημα να μπουν στο δωμάτιο αλλά δεν θέλει φωτογραφίες. Στα 72 του πλέον έχει γκρίζα μαλλιά αλλά είναι φανερό πως κάποιοι τον αγαπούν πολύ και τον προσέχουν. Κοιμάται με ανοιχτά τα μάτια.
Το μέλλον
Το μεγάλο πλέον ερώτημα είναι το μέλλον και η Μπερναντέτ το γνωρίζει πολύ καλά. «Φανταστείτε να πεθάνω πριν από αυτόν. Τι θα απογίνει; Θα πεθάνει αν δεν φροντίζουν. Με χρειάζεται για να τρώει, για όλες τις ανάγκες. Αν δεν το κάνω εγώ, ποιος θα το κάνει;» λέει. Δεν θέλει να περάσει το βάρος στους γιούς τους οι οποίοι το 1982 ήταν έντεκα και τεσσάρων ετών.
Την ρωτούν αν σκέφτεται το ενδεχόμενο της ευθανασίας. «Τι θέλετε να κάνω; Να του στερήσω το φαγητό, να το αφήσω να σβήσει σιγά σιγά; Όχι, όχι όχι» τονίζει.
Το 1982 στην Μπερναντέτ τέθηκε το ερώτημα αν θα συναινούσε στο να του αποσυνδέσουν τη μηχανική υποστήριξη. Το αρνήθηκε.
«Προσπαθώ να μην σκέφτομαι κάθε μέρα αυτό που συνέβη αλλά δεν έχω επιλογή. Κάθε φορά που τον βλέπω μου το φέρνει στο μυαλό» τονίζει.
*O Ζαν Πιέρ Αντάμς πέθανε τελικά στις 6 Σεπτεμβρίου 2021 σε ηλικία 73 ετών.