Στην αυστηρά συντηρητική κοινωνία της Αιγύπτου, η ανύψωση μιας σημαίας με το ουράνιο τόξο σε μια συναυλία είναι το απόλυτο έγκλημα κι η Σάρα Χεγκάζι το πλήρωσε με την ζωή της
Η Σάρα Χεγκάζι για το καθεστώς της Αιγύπτου ήταν μια «ακόλαστη».
Είχε διαπράξει το έγκλημα να σηκώσει μια σημαία με το ουράνιο τόξο – το σύμβολο
της LGBT κοινότητας - κατά τη διάρκεια μιας συναυλίας. Οδηγήθηκε με
συνοπτικές διαδικασίες στη φυλακή, υπέμεινε μήνες βασανιστηρίων και τελικά αφού
βρήκε καταφύγιο στον Καναδά δεν άντεξε όσα είχε βιώσει κι έδωσε τέλος στην ζωή της.
Νωρίτερα είχε συγχωρήσει τον σκληρό κόσμο που άφηνε πίσω.
Η συναυλία και τα
βασανιστήρια
Τον Οκτώβριο του 2017 η Αιγύπτια Σάρα Χεγκάζι, μια
ακτιβίστρια για την ισότητα και τα δικαιώματα των ομοφυλοφίλων, παρακολούθησε
την συναυλία του αγαπημένου της συγκροτήματος Mashrou' Leila, του οποίου ο τραγουδιστής είναι
ανοιχτά ομοφυλόφιλος και γνωστός ακτιβιστής για τα LGBT δικαιώματα.
Μέσα στον παλμό της συναυλίας η Σάρα Χεγκάζι ύψωσε μια
σημαία με το ουράνιο τόξο, το σύμβολο της LGBT κοινότητας στην οποία άνηκε και η
ίδια. Λίγο μετά την συναυλία η Χεγκάζι και δεκάδες ακόμα άτομα που ύψωσαν την
ίδια σημαία στην συναυλία συνελήφθησαν. Ύστερα από πιέσεις ακόμα και από
διάσημους τηλεπτικούς παρουσιαστές που ζητούσαν «αποκατάσταση της ηθικής» και
έδιναν στη δημοσιότητα πληροφορίες για την ταυτότητα των «δραστών», ο εισαγγελέας
της χώρας έδωσαν εντολή να εντοπιστούν και να συλληφθούν όλοι όσοι προέβησαν σε
αυτήν την κίνηση. Συνελήφθησαν περίπου 84 άτομα καθώς η Αίγυπτος και το
καθεστώς Σίσι προωθούσε την πολιτική της μη ανοχής στην δημόσια προβολή της ομοφυλοφιλίας.
Σε φυλάκιση καταδικάστηκε μόνο η Σάρα Χεγκάζι και ακόμα ένας φοιτητής, ο Άχμεντ
Αλαα καθώς κατηγορήθηκαν για «διατάραξη δημόσιας τάξης, προώθηση σεξουαλικής
απόκλισης και ακολασία». Σημαντικό ρόλο για την καταδική της έπαιξε και η ύπαρξη της φωτογραφίας με την ίδια χαρούμενη να σηκώνει ψηλά την χρωματιστεί σημαία.
Η Χεγκάζι οδηγήθηκε στην φυλακή όπου έμεινε για τρεις μήνες
πριν τελικά αποφυλακιστεί καταβάλλοντας εγγύηση 2.000 αιγυπτιακών λιρών (περίπου
110 ευρώ), ύστερα από μια μεγάλη διαδικτυακή καμπάνια που ζητούσε την
αποφυλάκισή της. Αν και οι τρεις μήνες μοιάζουν με λίγο διάστημα, τα όσα
υπέμεινε η Χεγκάζι μέσα στην φυλακή την τραυμάτισαν ανεπανόρθωτα. Δέχθηκε συνεχή
βασανιστήρια, ξυλοδαρμούς και βιασμούς ακόμα και από συγκρατούμενους. Μετά την
αποφυλάκισή της ανέπτυξε σύνδρομο μετατραυματικού
στρες (PTSD), ενώ αμέσως
μετά είχε επιχειρήσει ανεπιτυχώς να βάλει τέλος στη ζωή της. «Η φυλακή με
σκότωσε, με διέλυσε», είχε δηλώσει τότε.
Ήδη πριν από την σύλληψή της, η Χεγκάζι είχε έντονη
ακτιβιστική δράση. Είχε συμμετάσχει ενεργά στις κινητοποιήσεις της Αραβικής
Άνοιξης και της Αιγυπτιακής Επανάστασης, ενώ ήταν φανατική πολέμιος του
καθεστώτος του προέδρου Σίσι που δημιουργήθηκε στην συνέχεια. Μάλιστα, για τον
λόγο αυτό είχε απολυθεί από την δουλειά της. Εννέα χρόνια μετά την Επανάσταση,
η Χεγκάζι έγραφε: «το παλιό καθεστώς θα κάνει τα πάντα, ακόμα και να θυσιάσει
σημαντικά πρότυπα του ίδιου του καθεστώτος τους, ώστε να παραμείνει στην εξουσία
ή να αποκτήσει περισσότερη δύναμη» και γι’ αυτό όπως τόνιζε όσοι επαναστάτησαν
τελικά «καταλήξαμε στον τάφο, την φυλακή ή την εξορία».
Η εξορία
Τα λόγια αυτά τα έγραφε από τον Καναδά, όπου είχε αναζητήσει
άσυλο αμέσως μετά την αποφυλάκισή της. Προσπάθησε σε μια τόσο μακρινή χώρα από την
πατρίδα της να βρει την ηρεμία και την ασφάλεια που τόσο αποζητούσε ωστόσο δεν
τα κατάφερε. Μακριά από την χώρα της και αποκομμένη από τους δικούς της ανθρώπους
είχε αναγκαστεί ακόμα και να θρηνήσει μόνη της το θάνατο της μητέρας της που
έφυγε από τη ζωή λίγο μετά την αυτοεξορία της Χεγκάζι. Τελικά, τρία χρόνια μετά
τα όσα βίωσε στην φυλακή, η Χεγκάζι προσπάθησε ξανά να βάλει τέλος στη ζωή της και
τελικά τα κατάφερε. Πίσω της άφησε ένα σημείωμα στο οποίο μοιάζει να
απολογείται για κάτι που ουσιαστικά δεν έφερε καμία ευθύνη, αλλά και να δηλώνει
ότι συγχωρεί τον κόσμο που αφήνει πίσω της. Στο σημείωμα γράφει:
«Στα αδέρφια μου – Προσπάθησα να βρω την εξιλέωση και
απέτυχα, συγχωρέστε με.
»Στους φίλους μου – Το ταξίδι ήταν σκληρό και είμαι πολύ
αδύναμη για να αντισταθώ, συγχωρέστε με.
» Στον κόσμο – Ήσουν βάναυσος σε πολύ μεγάλο βαθμό, αλλά σε
συγχωρώ».
Η είδηση της αυτοκτονίας της έκανε το γύρο του κόσμου στο
διαδίκτυο με πολλούς ακτιβιστές να αποτίνουν φόρο τιμής στην Χεγκάζι μέσα από
το hashtag #RaiseTheFlagForSarah (Σήκωσε
τη σημαία για την Σάρα).
Η Σάρα Λι Γουίτσον του Παρατηρητηρίου Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων
έγραψε στο Twitter: «Συνάντησα
την Σάρα πρόσφατα στον Καναδά. Ήταν ξεκάθαρα τραυματισμένη από τον βασανισμό της
και υπέφερε μακριά από την πατρίδα της, αλλά ήθελε τόσο πολύ να γυρίσει σελίδα.
Ήταν πολύ βαρύ για να το αντέξει. Σε περίπτωση που κάποιος έχει αμφιβολίες, η
κυβέρνηση της Αιγύπτου την σκότωσε».
Από την άλλη, μεγάλη μερίδα Αιγύπτιων χρηστών του
διαδικτύου, προχώρησαν σε κατάπτυστα μηνύματα εναντίον της υποβαθμίζοντας και «σκοτώνοντάς»
την για ακόμα μια φορά καθώς θεώρησαν ότι μια ομοφυλόφιλη «πήρε αυτό που της άξιζε».
Ο θάνατός της πέρασε στα «ψιλά» γράμματα των μέσων
ενημέρωσης και ειδικά στην Αίγυπτο οι αναφορές ήταν ελάχιστες.
Η ομοφυλοφιλία στην
Αίγυπτο
Η ομοφυλοφιλία επίσημα δεν είναι παράνομη στην Αίγυπτο. Ωστόσο,
οι διακρίσεις εναντίον όσων έχουν διαφορετική σεξουαλική προτίμηση σε αυτήν την
συντηρητική κοινωνία είναι τεράστιες. Οι ομοφυλόφιλοι συχνά συλλαμβάνονται με συνηθέστερη
αιτιολογία την ανηθικότητα, την βλασφημία και την ακολασία με τις αρχές να
βασίζονται σε έναν νόμο του 1960, ο οποίος επιτρέπει καταδίκες περί
ανηθικότητας και πορνείας.
Όσοι συλλαμβάνονται συχνά υπόκεινται σε βασανιστήρια καθώς
και σε ανεπίτρεπτες εξετάσεις ώστε να διαπιστωθεί αν είχαν ανάρμοστες
σεξουαλικές επαφές, μέθοδος που από την Διεθνή Αμνηστία συγκαταλέγεται στη
λίστα με τα βασανιστήρια. Οι συλληφθέντες αντιμετωπίζουν ποινές φυλάκισης από
έξι μήνες ως έξι χρόνια.
Η κυβέρνηση Σίσι αυτοπαρουσιάζεται ως η σωτήρας της Αιγύπτου
από την Μουσουλμανική Αδερφότητα που ήθελε να οδηγήσει την χώρα στον ακραίο
μουσουλμανισμό και την σαρία. Ωστόσο, οι αναφορές για συνεχείς καταπατήσεις των
ανθρωπίνων δικαιωμάτων – ειδικά στις περιπτώσεις των ομοφυλοφίλων- είναι
συνεχείς.
«Δεν υπάρχει καμία διαφορά μεταξύ ενός τζιχαντιστή τρομοκράτη με μια μακριά γενειάδα που θέλει να σε σκοτώσει με την ελπίδα να πάει στον παράδεισο – ελπίδα για την οποία νομίζει ότι μπορεί να σκοτώσει όποιον δεν μοιάζει με αυτόν – και ενός κομψού τύπου χωρίς γένια με μοντέρνο τηλέφωνο και πολυτελές αυτοκίνητο που βασανίζει, κακοποιεί και φυλακίζει, επειδή το αφεντικό του θα τον προάγει σε μια ανώτερη θέση για την σύλληψη και τον βασανισμό όποιου δεν ταιριάζει στο ‘κοπάδι’», έγραφε η Χεγκάζι το 2018.
Σύμφωνα με μια έρευνα του 2013, το 95% των Αιγυπτίων
πιστεύουν ότι η ομοφυλοφιλία δεν θα πρέπει να είναι αποδεκτή στην κοινωνία. Στο
πλαίσιο αυτό, οι νόμοι της Αιγύπτοι καταδικάζουν κάθε πράξη που δείχνει
σκανδαλώδης ή ανήθικη κι έτσι συχνά η ομοφυλοφιλία αν και δεν είναι παράνομη
λογίζεται ως τέτοια.