Αγία, πόρνη, σύζυγος του Ιησού. Η Μαρία Μαγδαληνή έχει αποκτήσει πολλά προσωνύμια. Πού βρίσκεται όμως η αλήθεια;
Μετανοημένη πόρνη, Αγία, μαθήτρια του Χριστού, ακόμα και
σύζυγός του είναι μερικές από τις «ιδιότητες» της Μαρίας της Μαγδαληνής, της
γυναίκας αυτής που βρέθηκε στο πλευρό του Χριστού ως την τελευταία στιγμή της
επίγειας ζωής του. Η αλήθεια όμως είναι ότι η Μαρία η Μαγδαληνή συκοφαντήθηκε
όσο λίγες άλλες.
Στο μυαλό πολλών Χριστιανών, η Αγία αυτή ταυτίζεται με την
πόρνη που ο Χριστός έσωσε από το λιθοβολισμό ή αυτήν τη γεμάτη αμαρτίες γυναίκα
που έπλυνε τα πόδια του Ιησού με τα δάκρυά της και τα σκούπισε με τα μαλλιά
της. Η αλήθεια ωστόσο απέχει πολύ από αυτές τις δοξασίες.
Η ζωή της
Η Μαρία, γεννήθηκε στα Μάγδαλα, μια μικρή πόλη στα δυτικά
της Λίμνης Γεννησαρέτ και νότια της πεδιάδας της Γαλιλαίας, απ' όπου και
απέκτησε το προσωνύμιο της. Σύμφωνα με την ευαγγελική περικοπή (Μκ 16:9), η
Μαρία είχε καταληφθεί από επτά δαιμόνια, από τα οποία και την απελευθέρωσε ο
Χριστός. Από εκείνη τη στιγμή και μετά, αυτή τον ακολούθησε και έγινε μια από
τις γυναίκες που μαζί με τους 12 μαθητές του Ιησού, τον ακολουθούσαν και
έμειναν μαζί του ως το τέλος. Μετά την Ανάσταση και την Ανάληψη του Ιησού, η Μαρία
η Μαγδαληνή κήρυξε τα λόγια του Χριστού και όταν ο Απόστολος Ιωάννης αποσύρθηκε
στην Έφεσο τον ακολούθησε κι αυτή όπου έμεινε σε μια σπηλιά ως το τέλος της
ζωής της.
Η πόρνη Μαρία
Μαγδαληνή
Η άποψη ότι η Μαρία η Μαγδαληνή ήταν μια πόρνη που μετανόησε
και ο Χριστός την πήρε κοντά του είναι ίσως μια από τις μεγαλύτερες
παρερμηνείες και συκοφαντίες για το πρόσωπό της. Όπως πιστεύει πολύς κόσμος, η
Μαρία η Μαγδαληνή είναι η αμαρτωλή γυναίκα που ο Χριστός έσωσε από το οργισμένο
πλήθος που ήθελε να την λιθοβολήσει λέγοντας: «Ο αναμάρτητος πρώτος τον λίθο
βαλέτω» (ο αναμάρτητος να ρίξει πρώτος την πέτρα). Είναι επίσης η πόρνη που
έπλυνε τα πόδια του Χριστού με τα λυτά της μαλλιά και με μύρο έξι μέρες πριν
Αυτός σταυρωθεί. Στην πραγματικότητα, η Μαρία η Μαγδαληνή δεν ήταν καμία από
αυτές τις δύο γυναίκες. Τα χωρία των Ευαγγελίων, τα οποία αναφέρονται στην
Μαρία τη Μαγδαληνή είναι συγκεκριμένα και δεν περιέχουν καμία αναφορά σε αυτήν
ως πόρνη. Τα αυτούσια χωρία, τα οποία αναφέρονται στην Μαγδαληνή είναι τα εξής:
1. «Αφού δε αναστήθηκε (ο Χριστός) το πρωί της πρώτης ημέρας
της εβδομάδας, εμφανίσθηκε πρώτα εις την Μαρία την Μαγδαληνή από την οποίαν
είχε βγάλει επτά δαιμόνια. Εκείνη πήγε και τα ανήγγειλε εις εκείνους, που είχαν
μείνει μαζί του και που πενθούσαν και έκλαιγαν». (Μκ. 16:9-10)
2. «Οι δώδεκα ήσαν μαζί του και μερικές γυναίκες που είχαν
θεραπευτεί από πνεύματα πονηρά και από ασθένειες, η Μαρία η ονομαζόμενη
Μαγδαληνή, από την οποίαν είχαν βγει επτά δαιμόνια». (Λκ. 8:2-3)
3. «Ήταν εκεί και πολλές γυναίκες, που παρακολουθούσαν από
μακριά, και είχαν ακολουθήσει τον Ιησού από την Γαλιλαία και τον υπηρετούσαν.
Μεταξύ αυτών ήταν η Μαρία η Μαγδαληνή και η Μαρία η μητέρα του Ιακώβου και του
Ιωσή, και η μητέρα των υιών του Ζεβεδαίου». (Μτ. 27:55-56 )
4. «Ήταν δε εκεί η Μαρία η Μαγδαληνή και η άλλη Μαρία, οι
οποίες κάθονταν απέναντι στο τάφο». (Μτ. 27:61)
5. «Μετά το Σάββατο, μόλις άρχισε να φωτίζει η πρώτη ημέρα
της εβδομάδας, ήλθε η Μαρία η Μαγδαληνή και η άλλη Μαρία δια να ιδούν τον
τάφο». (Μτ. 28:1-2)
6. «Ήταν δε και γυναίκες, που παρατηρούσαν από μακριά,
μεταξύ των οποίων ήταν και η Μαρία η Μαγδαληνή και η Μαρία η μητέρα του Ιακώβου
του νεωτέρου και του Ιωσή και η Σαλώμη». (Μκ. 15:40-41)
7. «Όταν πέρασε το Σάββατο, η Μαρία η Μαγδαληνή και η Μαρία
του Ιακώβου και η Σαλώμη αγόρασαν αρώματα για να έλθουν να τον αλείψουν». (Μκ.
16:1-2)
8. «Η Μαρία η Μαγδαληνή, η Ιωάννα και η Μαρία η μητέρα του
Ιακώβου και οι υπόλοιπες, που ήταν μαζί τους, είναι οι γυναίκες που είπαν αυτά
στους αποστόλους». (Λκ. 24:10-11)
9. «Κοντά στο σταυρό του Ιησού στέκονταν η μητέρα του και η
αδελφή της μητέρας του, η Μαρία η σύζυγος του Κλωπά και η Μαρία η Μαγδαληνή».
(Ιω. 19:25-26)
10. «Νωρίς την πρώτη ημέρα της εβδομάδας, ενώ ήταν ακόμη
σκοτάδι, η Μαρία η Μαγδαληνή ήλθε στο μνημείο, και είδε ότι ο λίθος είχε
αφαιρεθεί από το μνήμα». (Ιω. 20:1-2)
11. Στον Ιωάννη τέλος (20:10-19) περιγράφεται εκτενώς η
συνάντηση της Μαρίας της Μαγδαληνής με τους δυο αγγέλους στον τάφο του Ιησού,
αλλά και με τον ίδιο τον Ιησού τον οποίο τον περνάει για κηπουρό.
Ο λόγος που η Μαρία η Μαγδαληνή θεωρείται ότι ήταν πόρνη
έχει να κάνει με δυο άσχετα γεγονότα που αναφέρονται στα Ευαγγελία, στα οποία
όμως τα συμβάντα μοιάζουν πάρα πολύ.
Σε δυο περιπτώσεις, στα Ευαγγέλια περιγράφεται το πλύσιμο
των ποδιών του Ιησού από μια γυναίκα. Οι ευαγγελιστές Μάρκος, Ματθαίος και
Ιωάννης (Μκ. 14:3-9, Μτ. 26:6-13 και Ιω. 12:3-8) περιγράφουν ότι έξι μέρες πριν
την Σταύρωση του Χριστού, η Μαρία, η αδερφή της Μάρθας και του Λαζάρου, έπλυνε
τα πόδια του Ιησού με τα μαλλιά της στο σπίτι του Σίμωνα του Λεπρού. Φυσικά, η
αδερφή του Λαζάρου ουδεμία σχέση έχει με την Μαγδαληνή.
Αντίστοιχα στον Λουκά (Λ. 7:36-50), διαβάζουμε ότι ακριβώς
το ίδιο γεγονός συνέβη πολύ καιρό πριν τη Σταύρωση. Εκεί όμως η γυναίκα που
πλένει τα πόδια του Χριστού είναι μια πόρνη που δεν κατονομάζεται. Κάπου εκεί
μπλέχτηκαν τα πράγματα λόγω της συνωνυμίας της Μαγδαληνής με την αδερφή του
Λαζάρου και του γεγονότος ότι το όνομα της πόρνης δεν αναφέρεται με αποτέλεσμα
να καταλήξει να ταυτίζεται με τη Μαρία Μαγδαληνή.
Το ίδιο συμβαίνει και με το λιθοβολισμό της Μοιχαλίδας, όπου
πουθενά δεν αναφέρεται το όνομα της γυναίκας αυτής που έσωσε ο Χριστός, αλλά
λανθασμένα ταυτίζεται με την Μαρία τη Μαγδαληνή.
Η άποψη ότι η Μαρία η Μαγδαληνή ήταν πόρνη διαδόθηκε τόσο
πολύ που στους περισσότερους πίνακες, λογοτεχνικά και κινηματογραφικά έργα
παρουσιάζεται λανθασμένα με αυτόν τον τρόπο.
Η Μαρία ως σύζυγος
του Χριστού
Είναι φανερό από τα Ευαγγέλια του Κανόνα ότι δεν συνεπάγεται
πουθενά ότι η Μαρία η Μαγδαληνή και ο Χριστός είχαν κάποια πιο ιδιαίτερη σχέση.
Δεν συμβαίνει όμως το ίδιο και στα Απόκρυφα Ευαγγέλια, δηλαδή στα κείμενα τα
οποία η Εκκλησία δεν έχει δεχθεί στον κανόνα της καθώς θεωρείται ότι περιλαμβάνουν
ανώνυμα ή ψευδεπίγραφα χριστιανικά κείμενα τα οποία γράφτηκαν από τον 2ο αιώνα
και για τα οποία δεν μπορεί να πιστοποιηθεί η αυθεντικότητά τους. Αξίζει εδώ να
διευκρινίσουμε ότι τα «Απόκρυφα Ευαγγέλια» δεν είναι καθόλου… κρυφά, αλλά
θεωρείται ότι ονομάστηκαν έτσι επειδή οι συντάκτες τους υποστήριζαν, ότι αυτά
που έγραφαν στηρίζονται σε κρυφές πηγές που γνώριζαν μόνο αυτοί. Μάλιστα,
χρησιμοποιούσαν στον τίτλο το όνομα κάποιου από τους μαθητές του Χριστού, ώστε
να γίνουν πιστευτοί. Ωστόσο, η αυθεντικότητα τους και η πιστότητα όσων
αναφέρουν δεν γίνονται αποδεκτά από την Εκκλησία καθώς εξάλλου τα περισσότερα έχουν
γραφτεί έως και δύο αιώνες μετά την Ανάσταση του Χριστού.
Σε δυο από τα Απόκρυφα Ευαγγέλια, λέγεται ξεκάθαρα ή εμμέσως
ότι η Μαρία η Μαγδαληνή και ο Χριστός ήταν παντρεμένοι ή είχαν κάποια ερωτική
σχέση.
Στο ευαγγέλιο της Μαρίας της Μαγδαληνής, αναφέρεται: «Ο
Πέτρος είπε στη Μαρία, 'Αδελφή, ξέρουμε ότι ο Σωτήρας σε αγαπούσε περισσότερο
από τις υπόλοιπες γυναίκες. Πες μας τα λόγια του Σωτήρα που θυμάσαι, τα λόγια
εκείνα που εσύ γνωρίζεις αλλά όχι εμείς'». Μάλιστα, στη συνέχεια ο Πέτρος
εμφανίζεται να αντιδρά έντονα στο γεγονός ότι ο Χριστός επέλεξε μια γυναίκα να
αποκαλύψει το θέλημά του.
«Ο Πέτρος πήρε το λόγο και ρώτησε, 'Μα, μίλησε πράγματι
ιδιαίτερα με μια γυναίκα και όχι ανοιχτά σε μας; Πρέπει δηλαδή να την
πιστέψουμε και να την ακούσουμε όλοι μας; Προτίμησε άραγε ο Σωτήρας εκείνη από
εμάς; '», παρουσιάζεται να λέει στη συνέχεια ο Πέτρος.
Αλλά και στο Ευαγγέλιο του Φιλίππου, ένα κείμενο που
αποδίδεται στον μαθητή του Ιησού, Φίλιππο ωστόσο ο πάπυρος που έχει βρεθεί
χρονολογείται από τον 2ο αι. μ.Χ., αναφέρεται:
α. «Μαρία λεγόταν η αδελφή του και η μητέρα του και η σύντροφός
του του»,
β. «Η σύντροφός του ήταν η Μαρία η Μαγδαληνή. Ο Ιησούς την
αγάπησε πολύ»,
γ. «Την αγαπούσε περισσότερο από όλους τους άλλους μαθητές
και την φιλούσε συχνά στο στόμα».
Πέρα από τα όσα αναφέρουν τα Απόκρυφα Ευαγγέλια, πολλοί
θεωρούν ύποπτο το γεγονός ότι δεν ξέρουμε τίποτα για τη ζωή του Χριστού από τα
12 του χρόνια (δωδεκαετής στο ναό), ως και τα 30 οπότε και τον συναντάμε να
ξεκινάει το μεσσιανικό του έργο. Θεωρούν έτσι, ότι θα ήταν φυσικό να έχει
παντρευτεί από τη στιγμή μάλιστα που ήταν καταδικαστέο ένας άντρας να μένει
ανύπαντρος εκείνη την εποχή. Το γεγονός ότι τα απόκρυφα Ευαγγέλια αναφέρονται
στην Μαρία ως σύζυγο του Ιησού και ότι τα Ευαγγέλια του Κανόνα παραδίδουν ότι ο
Χριστός επέλεξε να εμφανιστεί αναστημένος πρώτα στην Μαρία, εντείνουν αυτή την
εικασία. Κάποιοι μάλιστα συνδέουν το γάμο της Κανά με το γάμο του Ιησού και της
Μαρίας της Μαγδαληνής! Με αφορμή τα «Απόκρυφα», πολλοί σύγχρονοι συγγραφείς,
περιέγραψαν τον έρωτα του Ιησού με τη Μαρία Μαγδαληνή. Ανάμεσα σε συγγραφείς με
αναφορές σε διάφορες συζύγους ή απλά συντρόφους του Ιησού που ταυτίζονται είτε
με την Μαγδαληνή είτε με άλλες γυναίκες βρίσκουμε τους Νίκο Καζαντζάκη
(Τελευταίος Πειρασμός), Νίκο Κόκκινο (Το αίνιγμα του Ιησού της Γαλιλαίας),
Έρνεστ Χέμινγουεϊ (Σήμερα, Παρασκευή), Ρόμπερτ Γκρέιβς (Βασιλιάς Ιησούς),
Άντονι Μπέρτζες (Ο άνθρωπος από τη Ναζαρέτ)
Τα «κινήματα» της Μαρίας
Μαγδαληνής
Κατά καιρούς εμφανίστηκαν στην Ευρώπη διάφορα κινήματα επηρεασμένα
από τα Απόκρυφα Ευαγγέλια τα οποία έχουν ως κεντρικό τους άξονα την Μαρία τη Μαγδαληνή.
Oι Ναΐτες
Οι Ναΐτες είναι ίσως η πιο πολυσυζητημένη μυστηριακή
οργάνωση, ιδίως μετά το βιβλίο «Κώδικας Ντα Βίντσι» του Νταν Μπράουν. Οι Ναΐτες
ήταν ένα πολεμικό μοναχικό τάγμα που το 1118 ανέλαβε να φυλάει τους Αγίους
Τόπους μετά τις πρώτες Σταυροφορίες. Εκεί, λέγεται, ότι στο Ναό του Σολόμωντα
ανακάλυψε ένα συγκλονιστικό μυστικό. Πολλές είναι οι εικασίες για το τι βρήκαν
οι Ναΐτες, με την πιο διαδεδομένη να είναι αυτή που υποστηρίζει ότι ανακάλυψαν το
«Άγιο Δισκοπότηρο» για το οποίο όμως ο καθένας έδινε διαφορετική εξήγηση για το
τι ήταν. Μια από τις πιο διάσημες θεωρίες υποστηρίζει ότι το Δισκοπότηρο
συμβολίζει τα λείψανα της Μαρίας της Μαγδαληνής, τα οποία βρήκαν οι Ναΐτες στον
Ναό, και συγκεκριμένα συμβολίζει τη μήτρα της απ' όπου προήλθε η κόρη της
Μαρίας με τον Ιησού. Οι Ναΐτες από 'κει και πέρα έγιναν οι φύλακες του μυστικού
αυτού. Από αυτούς προήλθε αργότερα και το τάγμα των Ροδόσταυρων, ο πρόδρομος
του ελευθεροτεκτονισμού.
Ωστόσο, η μεγάλη δύναμη που άρχισαν να αποκτούν και ο φόβος
γι’ αυτό το «μυστικό» που υποτίθεται ότι φύλαγαν οδήγησαν στη βίαιη διάλυσή
τους το 1307 με πολλές συλλήψεις και θανατώσεις κατ' εντολή του Γάλλου βασιλιά
Φίλιππου Δ' του Ωραίου.
Illuminati
(Πεφωτισμένοι)
Οι Πεφωτισμένοι δημιουργήθηκαν επίσημα το 1776 από τον Άνταμ
Βάισχαουπτ στο Ίνγκολστατ της Βαυαρίας. Ο Βάισχαουπτ ήταν ένας άνθρωπος ευφυής
και ριζοσπαστικός που κουρασμένος απ' όλα τα θρησκευτικά δόγματα θέλησε να
δημιουργήσει μια ένωση στην οποία θα συμμετείχαν μόνο «φωτισμένοι» άνθρωποι. Σύμφωνα
με μια άποψη, αυτοί κατέληξαν να είναι οι φύλακες του μυστικού του Δισκοπότηρου
και της «αλήθειας» ότι η Μαρία η Μαγδαληνή ήταν η σύζυγος του Ιησού και μητέρα
του παιδιού τους. Αν και η οργάνωση καλυπτόταν από άκρα μυστικότητα, μέλη της
λέγεται ότι ήταν σπουδαίες προσωπικότητες της εποχής, όπως ο Μιραμπώ, ο Γκαίτε,
ο Χέρντερ, ο κόμης Μπανφλαί, ο Μπετόβεv, ο Μότσαρτ, ακόμα και ο Χίτλερ.
Κοινό της Σιών
Η επίσημη παράδοση της Ελληνικής Ορθόδοξης Εκκλησίας
αναφέρει ότι μετά από τη σταύρωση και την Ανάσταση του Χριστού, η Μαρία
Μαγδαληνή συνόδευσε την Παρθένο Μαρία στην ελληνική πόλη της Εφέσου, όπου και
τελικά πέθανε και τάφηκε. Το σώμα της μεταφέρθηκε στην Κωνσταντινούπολη, όπου
διατηρήθηκε ως πολύτιμο λείψανο.
Ωστόσο, σύμφωνα με μια άλλη πολύ μεταγενέστερη παράδοση, η Μαρία η Μαγδαληνή υποτίθεται ότι με την Σταύρωση
του Χριστού κατέφυγε στη Ν. Γαλλία μαζί με το άψυχο σώμα του Χριστού- ο οποίος
δεν αναστήθηκε ποτέ- κι εκεί γέννησε την κόρη τους, Σάρα. Από αυτή προήλθαν και
οι πρώτοι βασιλιάδες της Γαλλίας, η δυναστεία των Μεροβίγγειων. Ο λόγος που κατέφυγε
στην Γαλλία ήταν για να γλιτώσει από τους μαθητές του Χριστού που έμειναν πίσω
και διαστρέβλωναν όσα είπε ο Χριστός.
Το μυστήριο της ταυτότητας του βρέφους καθώς και των
απογόνων του, υποτίθεται ότι το κρατάει καλά φυλαγμένο μια οργάνωση που
ονομάζεται «Κοινό της Σιών». Αποστολή του Κοινού ήταν η λατρεία της Μαγδαληνής,
της «Θηλυκής Αρχής», η οποία αντικαταστάθηκε βίαια από έναν αρσενικό Θεό. Υποτίθεται
ότι επιφανή μέλη του Κοινού ήταν οι Λεονάρντο Ντα Βίντσι, ο Νικολά Πουσέν, ο
Κλωντ Ντεμπυσί, ο Ζαν Κοκτώ και άλλοι. Ειδικά για τον Ντα Βίντσι έχει ειπωθεί
ότι προσπαθούσε μέσω της τέχνης του να περάσει την «αλήθεια», όπως στο Μυστικό
Δείπνο όπου στα αριστερά του Ιησού η μορφή θυμίζει περισσότερο γυναίκα (Μαρία
Μαγδαληνή), παρά άντρα και συγκεκριμένα τον Απόστολο Ιωάννη.
Η πραγματικότητα ωστόσο είναι πολύ πιο… πεζή. Το Κοινό της Σιών
δεν είναι τίποτα περισσότερο από μια απάτη που ξεκίνησε μόλις το 1956 από έναν
Γάλλο, τον Πιέρ Πλαντάρ. Ο Πλαντάρ δημιούργησε μια οργανωση που υποτίθεται ότι
ήταν ένα «καθολικό ιπποτικό τάγμα για την προαγωγή μιας ανεξάρτητης
συντηρητικής ένωσης». Στις αρχές του ’60 ωστόσο, ο Πλαντάρ άρχισε να διαδίδει
ότι το Κοινό της Σιών ήταν μια οργάνωση που ιδρύθηκε το 1099 από τον Γοδεφρείδο
του Μπουιγιόν- ενός εκ των αρχηγών της Α’ Σταυροφορίας – στα Ιεροσόλυμα. Σκοπός
του Κοινού ήταν να προωθήσει την Δυναστεία των Μεροβίγγειων στον θρόνο της Γαλλίας
και της υπόλοιπης Ευρώπης. Εντελώς… τυχαία ο Πλαντάρ «αποδεικνυόταν» μάλιστα ως
απόγονος του αυτοκράτορος της Αυστρασίας, Δαγοβέρτου Β΄, ο οποίος άνηκε στην
δυναστεία των Μεροβιγγείων.
Μάλιστα, ο Πλαντάρ έφτασε σε τέτοιο σημείο που δημιούργησε
μαζί με τον συνεργό του Φίλιπ Σεριζί τους «Μυστικούς Φακέλους του Ανρί Λομπινό»
(στους οποίους παρουσιάζεται η υποτιθέμενη ιστορία του Κοινού της Σιών και η γενεολογία
των Μεροββιγίων) και τους «φύτεψε» στην
Εθνική Βιβλιοθήκη της Γαλλίας το 1967. Ταυτόχρονα, ένας άλλος συνεργός του, ο
συγγραφέας Ζεράρ ντε Σεντ, έγραψε το βιβλίο «Ο καταραμένος θησαυρός της
Ρεν-λε-Σατό» με περιγραφές των μυστηριωδών εγγράφων και του «μεγάλου μυστικού» τους,
ένα βιβλίο που έγινε μπεστ σέλερ πολύ πριν τον «Κώδικα Ντα Βίντσι» και έθρεψε
τον μύθο για το μεσαιωνικό Κοινό της Σιών.
Σύνοψη
Όποια κι αν είναι η αλήθεια που θα πιστέψει ο καθένας στο
μόνο που μπορούμε να βασιστούμε είναι στα γεγονότα που καταγράφονται στα
Ευαγγέλια. Για το μόνο που μπορούμε πια να είμαστε σίγουροι είναι ότι η Μαρία η
Μαγδαλήνη δεν υπήρξε ποτέ πόρνη, ούτε Μοιχαλίδα, αλλά ήταν μια γυναίκα γεμάτη
δαιμόνια, από τα οποία την ελευθέρωσε ο Χριστός και από τότε τον ακολούθησε ως
το τέλος.
Η Εκκλησία έχει επίσημα ανακηρύξει την Μαρία τη Μαγδαληνή,
Αγία και η μνήμη της γιορτάζεται στις 22 Ιουλίου, ημέρα Ανακομιδής των λειψάνων
της.
