Οι τυχεροί της 11ης Σεπτεμβρίου

Αυτοί οι άνθρωποι βρέθηκαν στο επίκεντρο των επιθέσεων την 11η Σεπτεμβρίου όμως μια απόφαση που είχαν πάρει λίγο πριν τους έσωσε τη ζωή

Μικρές στιγμές. Δευτερόλεπτα. Όσο χρειάζεται για να πάρουμε κάποιες αποφάσεις μέσα στην πορεία της μέρας. Τόσο χρειάστηκε και για κάποιους ανθρώπους, ώστε να σωθούν από την μεγαλύτερη τρομοκρατική επίθεση που γνώρισαν ποτέ οι Ηνωμένες Πολιτείες της Αμερικής. Ήταν στο κέντρο της καταστροφής, όμως χάρη σε μια απόφαση δευτερολέπτων ήταν αρκετά μακριά για να σωθούν.

Η σωτήρια γραβάτα

Ο Τζόζεφ Λοτ είναι εμπορικός αντιπρόσωπος της εταιρίας Compaq και μια από τις μεγάλες του λατρείες είναι η συλλογή γραβατών με πίνακες μεγάλων ζωγράφων.

«Ξεκίνησα πολλά χρόνια πριν, τη δεκαετία του ’90. Λατρεύω τους πίνακες ιμπρεσιονιστών και χρησιμοποιώ τις γραβάτες σαν έναν τρόπο να συζητήσουμε σχετικά με τα παιδιά μου. Φοράω μια «γραβάτα τέχνης» και μετά λέω στις τρεις κόρες μου: «Αναγνώριση ζωγράφου;». Και αυτές πρέπει να μου πουν αν είναι Βαν Γκογκ ή Μονέ και θα έχουμε μια μικρή συζήτηση για τον καλλιτέχνη», αφηγείται ο ίδιος στο StoryCorps.

Το πρωί της 11^ης Σεπτεμβρίου 2001, είχε φορέσει ένα πράσινο πουκάμισο πριν από μια συνάντηση με τους συναδέρφους του στο ξενοδοχείο Μάριοτ που βρισκόταν «σφηνωμένο» μεταξύ των Δίδυμων Πύργων. Στη συνέχεια θα μιλούσε σε ένα συνέδριο στο εστιατόριο Windows on the World που βρισκόταν στον 106^ο και 107^ο όροφο του βόρειου πύργου. Κατά τη διάρκεια του πρωινού, η συνάδερφός του Ελέν Γκρίνμπεργκ που μόλις είχε επιστρέψει από ένα ταξίδι στην Μασαχουσέτη του έκανε δώρο μια γραβάτα με πίνακα του Μονέ.

«Ήταν κόκκινη και μπλε. Συγκινήθηκα πολύ με την πράξη της. Της είπα “Είναι πολύ ωραία η κίνησή σου. Θα την φορέσω για την ομιλία μου”. Αυτή μου απάντησε: “Φαντάζομαι όχι με αυτό το πουκάμισο. Δεν θα βάλεις μια γραβάτα με μπλε και κόκκινο χρώμα με ένα πράσινο πουκάμισο”. Έτσι, μόλις τελειώσαμε το πρωινό, οι συνάδερφοί μου ανέβηκαν στο Windows on the World και εγώ επέστρεψα στο ξενοδοχείο μου για να αλλάξω πουκάμισο. Σιδέρωσα το λευκό που είχα μαζί μου, το φόρεσα και ετοιμάστηκα. Καθώς περίμενα να κατέβω από τον έβδομο όροφο στο λόμπι του ξενοδοχείου, για να πάω στη σημείο με τα ασανσέρ που θα με πήγαιναν στους πάνω ορόφους ένιωσα ένα ξαφνικό τράνταγμα σε όλο το κτίριο», αναφέρει.

Ο Λοτ λίγο μετά κατάφερε να βγει από τους Δίδυμους Πύργους. Η Ελέιν Γκρίνμπεργκ, 56 ετών, οικονομικός σύμβουλος από την Νέα Υόρκη με ετήσιο εισιτήριο στην Μετροπόλιταν όπερα και «κουλ θεία» για τα ανίψια της, δεν μπόρεσε να δραπετεύσει.

Ο αθλητισμός σώζει ζωές

Την προηγούμενη βραδιά της 11^ης Σεπτεμβρίου οι New York Giants έπαιζαν στο Ντένβερ με τους Μπρόνκος για το πρωτάθλημα του αμερικανικού ποδοσφαίρου. Αυτό σήμαινε ότι οι Νεοϋορκέζοι οπαδοί της ομάδας έπρεπε να ξενυχτήσουν για να δουν τον αγώνα μιας και το Ντένβερ βρίσκεται δυο ώρες πίσω από τη Νέα Υόρκη. Έτσι, το πρωί της 11^ης Σεπτεμβρίου αρκετοί εργαζόμενοι έφτασαν στις δουλειές τους με μια μικρή καθυστέρηση με αποτέλεσμα να χάσουν το τελευταίο δρομολόγιο των ασανσέρ που θα τους ανέβαζε στον εφιάλτη.

Από την άλλη, ο Ρόι Μπελ το βράδυ της 10^ης Σεπτεμβρίου είχε σκοπό να δει το παιχνίδι μπέιζμπολ των Yankees. Ωστόσο, αυτό ακυρώθηκε λόγω βροχής και επέλεξε να βγει για ποτό με τους φίλους του. Εκείνο το βράδυ ήπιε λίγο παραπάνω και όταν το ξυπνητήρι χτύπησε το πρωί δεν μπόρεσε να σηκωθεί  αμέσως. Όταν τα κατάφερε, πρόλαβε το καράβι των 8.30 αντί των 8 που θα τον μετέφερε από το σπίτι του στο Νιου Τζέρσεϊ στη δουλειά του στους Δίδυμους Πύργους.

Μπήκε στο κτίριο και πήρε ένα ασανσέρ εξπρές για να τον ανεβάσει ως τον 78^ο όροφο και να συνεχίσει μετά με ένα άλλο ως τον όροφο του εστιατορίου. Όταν μπήκε στο δεύτερο ασανσέρ και πάτησε το κουμπί η ώρα ήταν 8.46, η ώρα που το πρώτο αεροπλάνο έπεσε πάνω στον πύργο.

«Το ένιωσα σαν δυναμίτη. Αμέσως είδαμε με τα άλλα πέντε άτομα που ήταν στο ασανσέρ μια μπάλα φωτιάς να έρχεται κατά πάνω μας. Ήταν τα καύσιμα του αεροσκάφους που έτρεχαν προς τα κάτω. Ένιωθα τα μαλλιά μου να έχουν πιάσει φωτιά και είδα την άκρη της μύτης μου να πέφτει στο χέρι μου. Ένιωθα να καίγομαι παντού. Ευτυχώς, οι πόρτες του ασανσέρ δεν είχαν προλάβει να κλείσουν τελείως και πρόλαβα να βγω, ενώ άλλοι άνθρωποι που βρίσκονταν στον όροφο έτρεξαν κατά πάνω μου και έσβησαν τα ρούχα μου που είχαν πιάσει φωτιά", λέει ο Μπελ.

Άρχισε να κατεβαίνει τις σκάλες μαζί με εκατοντάδες άλλους ανθρώπους κάτι που έκανε την κατάβαση πολύ δύσκολη. Οι πυροσβέστες που βρίσκονταν στον κτίριο, όταν είδαν ότι ήταν τραυματίας του έδωσαν προτεραιότητα και τον άφησαν να περάσει από ένα άλλο σημείο που δεν ήταν συνωστισμένο. Αυτό του έσωσε τη ζωή, καθώς πρόλαβε να βγει από το κτίριο πριν αυτό καταρρεύσει.

Σταμάτησε μια στιγμή για να πάρει νέα γυαλιά

Ο Μίχαελ Λομονάκο ήταν ο διακεκριμένος σεφ του εστιατορίου Windows on the World. Κάθε μέρα έφτανε στη δουλειά του στις 8.15. Το ίδιο έκανε κι εκείνη την ημέρα, ωστόσο μπαίνοντας στον Βόρειο Πύργο θυμήθηκε ότι ήθελε νέα γυαλιά. Πήγε στο κατάστημα οπτικών στο ισόγειο του κτιρίου και διάλεξε ένα νέο ζευγάρι. Εκείνη τη στιγμή το πρώτο αεροσκάφος έπεσε στο κτίριο.

«Αυτό μου έσωσε τη ζωή. Εκκένωσαν το κτίριο μισή ώρα μετά. Τα είδα όλα να εκτυλίσσονται από το πεζοδρόμιο», αναφέρει.

Οι υπόλοιποι 72 εργαζόμενοι του εστιατορίου σκοτώθηκαν εκείνο το πρωινό. Οι 30 από αυτούς δούλευαν μαζί του στην κουζίνα και τους ήξερε πολύ καλά. Ένας από αυτούς ήταν και ο σεφ ζαχαροπλαστικής, Νορμπέρτο Ερνάντεζ με τον οποίο ο Λομονάκο δούλευε μαζί για 14 χρόνια. Ο φωτογραφικός φακός τον απαθανάτισε να πηδά από τον 106^ο όροφο.

Το περιοδικό που έλειπε

Ο Τζάρετ Κοτζ θα συμμετείχε στο συνέδριο στο Windows on the World. Επέζησε καθώς ένα περιοδικό έλειπε από το περίπτερο τους. Ένας συνάδερφός του  είχε φτάσει νωρίτερα και είχε απλώσει πάνω στον πάγκο όλα τα περιοδικά που τους ειχαν στείλει για το συνέδριο. Όμως διαπίστωσε ότι ένα έλειπε και προσφέρθηκε να πάει ο ίδιος να το πάρει. «Τους χαιρέτησα και τους είπα ότι θα επιστρέψω σε λιγότερο από μια ώρα. Πήρα το ασανσέρ, πήγα στο γραφείο μου λίγους ορόφους πιο κάτω και τηλεφώνησα στους συναδέρφους μας στο Λονδίνο, για να τους πω ότι ένα πακέτο δεν είχε φτάσει. Μπορούσα να δω την ώρα. Ήταν 8.46. Θυμάμαι ότι σκεφτόμουν ότι έχω πολύ χρόνο μέχρι να ξεκινήσει το συνέδριο. Και τότε το αεροπλάνο έπεσε στον πύργο. Αν ο συνάδερφός μου δεν είχε φτάσει νωρίτερα θα ήμουν και εγώ εκεί όταν χτύπησε το αεροπλάνο», λέει ο ίδιος.

Ο ξεχασιάρης πελάτης

Ο Ντέιβιντ Κραβέτ, ένας χρηματιστής της Cantor Fitzgerald, περίμενε μια ομάδα πελατών του για ένα μιτινγκ. Στις 8.40 τον πήραν τηλέφωνο από την ρεσεψιόν του ισογείου ότι οι πελάτες του έφτασαν αλλά ένας από αυτούς είχε ξεχάσει την ταυτότητά του και έπρεπε κάποιος να εγγυηθεί για τα στοιχεία του. Έτσι, έπρεπε κάποιος να κατέβει να υπογράψει.

«Ήταν ένα κορίτσι που καθόταν δίπλα μου, μια βοηθός που ήταν πολύ πρόθυμη και προσφέρθηκε να κατέβει. Ήταν όμως οχτώ μηνών έγκυος και σκέφτηκα ότι δεν ήθελα να την ταλαιπωρήσω. Έτσι, κατέβηκα εγώ». Όταν ο Κραβέτ έφτασε στο ισόγειο η ώρα ήταν 8.46.

Μια άλλη υπάλληλος της Cantor Fitzgerald, η Μόνικα Ο’Λίρι, σώθηκε καθώς είχε απολυθεί την προηγούμενη μέρα. Η Ο'Λίρι επέστρεψε ξανά στη δουλειά της μετά τις επιθέσεις. Η απόλυσή της δεν είχε προλάβει καν να προωθηθεί και ουσιαστικά δεν πρόλαβε να βγει καν από το μισθολόγιο. Με τους περισσότερους υπαλλήλους της να έχουν χαθεί, η εταιρεία χρειαζόταν όσο περισσότερο ανθρώπινο δυναμικό μπορούσε να έχει.

Η σκάλα νο. 6

Μια ομάδα πυροσβεστών με επικεφαλής τον πύραρχο Τζέι Τζόνας βρίσκονταν μέσα στον Πύργο και προσπαθούσαν να συντονίσουν την εκκένωση ύστερα από την πρόσκρουση του αεροπλάνου. Συγκεκριμένα, βρίσκονταν κοντά στην Σκάλα 6 όταν είδαν λίγο πιο μακριά μια γυναίκα, την Ζοζεφίν Χάρις, η οποία ήταν τραυματισμένη. Σταμάτησαν ό,τι έκαναν και πήγαν κοντά της για να την βοηθήσουν. Εκείνη ακριβώς τη στιγμή ο πύργος κατέρρευσε. Ωστόσο, η γυναίκα τους είχε «αναγκάσει» να πάνε σε ένα σημείο κάτω από την Σκάλα Β και όλοι ήταν προστατευμένοι από τα συντρίμμια που έπεσαν πάνω τους καθώς ο χώρος κάτω από τη σκάλα δημιούργησε ένα μικρό καταφύγιο. Οι πυροσβέστες χαρακτηρίζουν πλέον την Ζοζεφίν «φύλακα-άγγελό» τους.

Όσοι έχασαν την πτήση

Εκείνη την ημέρα, οι 19 αεροπειρατές της Αλ Κάιντα κατέλαβαν τέσσερις πτήσεις. Συνολικά, 265 άνθρωποι επέβαιναν σε αυτά τα αεροπλάνα που σκόρπισαν τον τρόμο στις ΗΠΑ και όλοι βρήκαν τραγικό θάνατο. Τα αεροπλάνα αυτά όμως δεν έφυγαν με όλους τους επιβάτες που είχαν κλείσει θέση.

Ο Νίκολας Ράινερ είχε κλείσει εισιτήριο με την πτήση 11 των American Airlines, ώστε να επιστρέψει από την Βοστώνη στο Λος Άντζελες αφού βρισκόταν για διακοπές στο Μέιν. Μια μέρα πριν όμως ενώ έκανε πεζοπορία στο Bar Harbor, στραμπούλιξε τον αστράγαλό του και κατέληξε να χάσει την πτήση.

Ο γνωστός κωμικός Σεθ ΜακΦάρλαν είχε επίσης κλείσει εισιτήριο με τη συγκεκριμένη πτήση, ώστε να επιστρέψει στο Λος Άντζελες μετά από μια παράσταση στο Ρόουντ Άιλαντ. Ωστόσο, ο ταξιδιωτικός πράκτορας έκανε λάθος όταν του είπε την ώρα της πτήσης και τελικά ο ΜακΦάρλαν έφτασε με λίγα λεπτά καθυστέρηση στο αεροδρόμιο, τα οποία όμως ήταν αρκετά για να χάσει την πτήση.

Αριστερά ή δεξιά

Το Πεντάγωνο ήταν το τρίτο κτίριο που χτυπήθηκε από τους τρομοκράτες. Από καθαρή τύχη, το αεροπλάνο έπεσε πάνω σε ένα σημείο που πρόσφατα είχε αναβαθμιστεί και ανακαινιστεί με τα υψηλότερα δεδομένα ασφαλείας. Αυτό σημαίνει ότι ήταν καλύτερα προστατευμένο, ενώ εκεί δεν υπήρχαν πολλοί άνθρωποι. Αν το αεροπλάνο χτυπούσε σε άλλο σημείο του Πενταγώνου μπορεί να έπεφτε πάνω ακόμα και σε 5.000 άτομα.

Στο Πεντάγωνο, ο αντισυνταγματάρχης Ρομπ Γκρούνεβαλντ βρισκόταν σε μια αίθουσα συσκέψεων με τους συναδέρφους του, όταν το αεροπλάνο της πτήσης 11 των American Airlines έπεσε στο κτίριο.

«Το αεροπλάνο έπεσε ακριβώς έναν όροφο κάτω από εμάς. Το πού πήγε ο καθένας από εμάς και πώς κατάφερε να βγει από το κτίριο είναι πραγματικά μοναδικό, γιατί οι αποφάσεις που πάρθηκαν εκείνα τα δευτερόλεπτα μπορούσαν να προκαλέσουν τον θάνατο ή σοβαρούς τραυματισμούς. Κάποιοι από τους συναδέρφους μου που βρίσκονταν στην αίθουσα επέλεξαν να πάνε προς μια κατεύθυνση και δεν τα κατάφεραν. Αυτός που καθόταν δεξιά μου και αυτός που καθόταν αριστερά μου, βγήκαν από την πόρτα και έστριψαν δεξιά. Χάθηκαν στο κενό. Η επιλογή αν θα πήγαινες από την μια ή την άλλη κατεύθυνση ήταν πολύ σημαντική».

Ο Γκρούνεβαλντ κοντοστάθηκε μια στιγμή για να βοηθήσει μια συνάδερφό του, την Μάρθα Κάρντιν. Ήταν μόλις δύο βήματα πίσω από τους άλλους καθώς άφηναν την αίθουσα συσκέψεων, αλλά ο καπνός ήταν πολύ πυκνός και δεν τους έβλεπαν. Αυτός και η γυναίκα μπερδεύτηκαν και έστριψαν αριστερά. Αυτό τους έσωσε τη ζωή.

Οι επιλογές που κάνουμε κάθε μέρα είναι και αυτές που λίγο πολύ καθορίζουν την ζωή μας. Αν θα πάμε αριστερά ή δεξιά, αν θα μας σταματήσει το φανάρι ή όχι, αν θα ξυπνήσουμε με το πρώτο χτύπημα από το ξυπνητήρι ή θα καθυστερήσουμε λίγο ακόμα στο κρεβάτι. Ποιος ορίζει το αποτέλεσμα είναι άγνωστο.

Όσα λέει ο Μαρκ ΝτεΜάρκο, ένας από τους άντρες της πυροσβεστικής που σώθηκαν εκείνη την ημέρα, μοιάζει να τα συνοψίζουν όλα:

«Γιατί βγήκαμε έξω και σωθήκαμε; Στην αρχή ήταν ένα συναίσθημα ενοχής. Αν είχα στρίψει δεξιά αντί για αριστερά, αν ήμουν πέντε ή δύο λεπτά πιο αργός, αν είχα πάει με μια άλλη ομάδα. Υπήρχαν τόσες πολλές μεταβλητές. Όλοι όσοι ήταν εκεί λένε το ίδιο πράγμα: ήταν τύχη, τίποτα παραπάνω από τύχη».

Όσοι η τύχη δεν τους χαμογέλασε

Ωστόσο, δεν είναι μόνο αυτοί που είχαν την τύχη με το μέρος τους. Για όσους σώθηκαν την τελευταία στιγμή, υπήρχαν χιλιάδες που χάθηκαν με τον ίδιο τρόπο. Η πτήση του Τζέρεμι Γκλικ στις 10 Σεπτεμβρίου από το Νιούαρκ καθυστέρησε κι έτσι πήρε αυτή της United 93, μια από τις μοιραίες πτήσεις. Η αεροσυνοδός Μπέτι Ονγκ δούλεψε τελευταία στιγμή στην πτήση 11 των American Airlines γιατί ήθελε μετά να πάει στη Χαβάη και να συναντήσει την αδερφή της. Η Μελίσα Χάρινγκτον Χιουζ εκείνη την ημέρα ήταν στον Βόρειο Πύργο για ένα επαγγελματικό ταξίδι μιας ημέρας. Αυτή η ημέρα ήταν η 11^η Σεπτεμβρίου. Ο πυροσβέστης Μάικ Γουαρτσόλα έφτασε στον 40^ο όροφο του Βόρειου Πύργου λίγο πριν αυτός καταρρεύσει. Ήταν οι τελευταίες ώρες στη δουλειά του καθώς την επόμενη μέρα θα έπαιρνε σύνταξη ύστερα από 24 χρόνια υπηρεσίας.