Η κυβέρνηση του Λιβάνου ανάγκασε τους Σύριους πρόσφυγες να
γκρεμίσουν τα σπίτια που είχαν φτιάξει σε μια προσπάθεια να τους πιέσει να
επιστρέψουν στην πατρίδα τους
Από το 2011 που ξέσπασε ο πόλεμος στη Συρία, η περιοχή του
Αρσάλ και η κοιλάδα Μπεκάα στο Λίβανο έγιναν το καταφύγιο για δεκάδες χιλιάδες
πρόσφυγες. Οικογένειες που, είτε δεν είχαν τη δυνατότητα να ταξιδέψουν, είτε
δεν ήθελαν να απομακρυνθούν από τη Συρία εγκαταστάθηκαν στο συγκεκριμένο μέρος
που βρίσκεται στα σύνορα των δύο χωρών. Μετά από οκτώ χρόνια πολλοί θεωρούν
πλέον το Αρσάλ σπίτι τους. Ο καταυλισμός που αρχικά είχε μόνο σκηνές, μετατράπηκε
σε μια μικρή πόλη. Οι πρόσφυγες έχτισαν σπίτια με τσιμεντόλιθους, άνοιξαν
μαγαζιά και με τη βοήθεια Διεθνών Οργανισμών, έστησαν σχολεία και ιατρεία.
Αυτή η αίσθηση μονιμότητας που δημιουργήθηκε στο Αρσάλ
τρόμαξε την κυβέρνηση του Λιβάνου που δεν θέλει σε καμία περίπτωση οι Σύριοι
πρόσφυγες να θεωρήσουν ότι μπορούν να εγκατασταθούν και να συνεχίσουν τη ζωή
τους εκεί. Από τον περασμένο Απρίλιο λοιπόν έβαλε σε δράση ένα σχέδιο πίεσης με
σκοπό να οδηγήσει τους πρόσφυγες στην απόγνωση και να τους αναγκάσει να
επιστρέψουν στη Συρία.
Το πλάνο ξεκίνησε με συλλήψεις, κλείσιμο μαγαζιών και απαγόρευση
κυκλοφορίας τις βραδινές ώρες. Αρκετά άτομα επαναπατρίστηκαν δια της βίας και τον
Ιούνιο ήρθε το μεγάλο σοκ. Οι αρχές ανακοίνωσαν στις 3.500 οικογένειες που ζουν
εκεί πως κάθε κτίσμα από τσιμέντο ή
σίδερο πρέπει να κατεδαφιστεί. Η δικαιολογία ήταν πως δεν έχουν κατασκευαστεί
με άδεια και σύμφωνα με τις προδιαγραφές του Λιβάνου. "Θα τα γκρεμίσετε
εσείς οι ίδιοι ή θα μπούμε με μπουλντόζες και θα τα γκρεμίσουμε εμείς"
τόνισαν στους πρόσφυγες.
"Ξεκινάμε και πάλι
από το μηδέν"
Για να προστατέψουν τα όποια υπάρχοντα τους οι πρόσφυγες
άρχισαν να γκρεμίζουν μόνοι τους τα σπίτια που είχαν χτίσει. Με τις οικογένειες
τους να παρακολουθούν κλαίγοντας κατεδάφισαν αυτό που έχτιζαν για χρόνια και
τους προστάτευε από τους σκληρούς χειμώνες και τα αποπνικτικά καλοκαίρια της
περιοχής (φωτό).
Στις αρχές Ιουλίου έφτασαν και οι μπουλντόζες που γκρέμιζαν
όποιο κτίριο είχε απομείνει. Οι... τυχερές οικογένειες επέστρεψαν στις πλαστικές
σκηνές. Κάποιες άλλες ζουν σε πρόχειρες κατασκευές με ξύλο και κουβέρτες.
"Μας έβαλαν να γκρεμίσουμε τα σπίτια μας και δεν μας έδωσαν υλικά να
φτιάξουμε ένα καταφύγιο. Τα δωμάτια είχαν γίνει ένα κομμάτι μας. Τα φτιάξαμε με
τεράστια προσπάθεια και ξαφνικά πρέπει να ξεκινήσουμε και πάλι από το μηδέν. Στη
Συρία μας γκρέμισαν τα σπίτια μας με βόμβες, εδώ μας βάζουν να τα γκρεμίσουμε μόνοι
μας" τονίζει πρόσφυγας.
Η κυβέρνηση του Λιβάνου έχει αποφασίσει να οδηγήσει την
κατάσταση στα άκρα ώστε να... σπρώξει τους πρόσφυγες στην επιστροφή. Να
καταστήσει σαφές ότι δεν θα τους επιστρέψει να μονιμοποιηθούν στην χώρα. Η αρχή
έγινε με το Αρσάλ και το σχέδιο θα εφαρμοστεί και σε άλλες περιοχές που έχουν
εγκατασταθεί Σύριοι. Τα στοιχεία αναφέρουν ότι στον Λίβανο βρίσκονται αυτή τη
στιγμή πάνω από ένα εκατομμύριο πρόσφυγες από τη γειτονική του χώρα.
¨Τουλάχιστον μένουμε ζωντανοί"
Ακόμα όμως και κάτω από αυτές τις τραγικές συνθήκες πίεσης η
πλειοψηφία των οικογενειών ξεκαθαρίζει ότι δεν πρόκειται να επιστρέψει. Προτιμά
να παραμείνει στον Λίβανο παρά να ρισκάρει φυλάκιση, βασανιστήρια και θάνατο
στη Συρία.
"Υπάρχουν πολιτικοί στον Λίβανο που λένε στον κόσμο ότι
καταλάβαμε την χώρα τους και ζούμε σε βίλες. Δεν έχουν έρθει να δουν την
κατάσταση εδώ. Ζούμε με έντομα και ποντίκια. Ήρθαμε εδώ για να γλιτώσουμε από
τον πόλεμο και τις δολοφονίες και τώρα μας λένε ότι δεν θέλουν να ζούμε ούτε
καν έτσι. Όλοι θα θέλαμε να ζούμε στην χώρα μας, αλλά δεν μπορούμε να
γυρίσουμε πίσω. Μπορεί η ζωή για εμάς και τα παιδιά μας να έγινε ακόμα πιο
δύσκολη στον καταυλισμό αλλά τουλάχιστον μένουμε ζωντανοί", δηλώνει μια
35χρονη.
Απόλυτο αδιέξοδο
Η πλειονότητα των προσφύγων που βρίσκονται στο Λίβανο
προέρχονται από πόλεις της Συρίας που έχουν καταστραφεί ολοσχερώς. Οι άνδρες που βρίσκονται σε ηλικία
στράτευσης για την κυβέρνηση είναι λιποτάκτες, ενώ όσοι κατάγονται από
συγκεκριμένες περιοχές θεωρούνται a priori σύμμαχοι των ανταρτών.
Όσοι επέστρεψαν μιλούν για καθεστώς τρόμου. "Μαθαίνουμε
από όσους γύρισαν ότι τους αντιμετωπίζουν σαν προδότες. Οι περιουσίες τους
έχουν κλαπεί και η κατάσταση είναι τραγική. Δολοφονούν ανθρώπους για εκδίκηση.
Γίνονται συλλήψεις και βασανιστήρια" τονίζει ένας 40χρονος που έχει
συγγενείς που επέστρεψαν στη Συρία.
Η κατάσταση μοιάζει με απόλυτο αδιέξοδο. Η κυβέρνηση του
Λιβάνου πιέζεται να μην επιτρέψει την μόνιμη εγκατάσταση των προσφύγων και έτσι φτάνει στα άκρα. Οι
πρόσφυγες επιλέγουν να μην ρισκάρουν τη ζωή τους και παραμένουν στους
καταυλισμούς έστω και υπό άθλιες συνθήκες. Την ίδια στιγμή, ο χειμώνας θα έρθει με 15.000
παιδιά μόνο στο Αρσάλ να μην έχουν πλέον καταφύγιο.