Η Υεμένη είναι μια από τις φτωχότερες χώρες του αραβικού κόσμου με υψηλότατα ποσοστά διαφθοράς. Το 2015 ο εμφύλιος πόλεμος έφερε την χώρα ακόμα πιο κοντά στο χείλος της καταστροφής δημιουργώντας μια από τις σοβαρότερες ανθρωπιστικές κρίσεις των τελευταίων ετών παγκοσμίως.
Μέσα στο πλαίσιο αυτό, ήδη από το 2014 είχε ξεκινήσει να οργανώνεται ένα
τεράστιο κύκλωμα αγοραπωλησίας ανθρωπίνων οργάνων μεταξύ Υεμένης και Αιγύπτου,
στο οποίο μάλιστα συμμετείχαν ανώτεροι αξιωματούχοι από την πρεσβεία της Υεμένης
στο Κάιρο και αιγυπτιακά νοσοκομεία.
Όπως κάνει γνωστό το Al Jazeera μέσα από μια εκτενή του έρευνα, στόχος των διακινητών ήταν οι πιο φτωχοί της Υεμένης,
οι οποίοι θα ήταν πρόθυμοι να ταξιδέψουν ως την Αίγυπτο για να πουλήσουν κάποιο
όργανό τους. Ο ρόλος των αξιωματούχων που συμμετείχαν στο κύκλωμα ήταν να
παρέχουν όλα τα απαραίτητα έγγραφα για να γίνει ευκολότερη αυτή η μετακίνηση.
Όταν κάποιος πλούσιος Άραβας χρειάζεται ένα καινούργιο όργανο- κατά κύριο λόγο νεφρό, μεσάζοντες ταξιδεύουν ως την... φθηνή αγορά της Υεμένης, συναντούν εξαθλιωμένους ανθρώπους και τους προσφέρουν το υπέρογκο γι' αυτούς ποσό των 5.000 δολαρίων. Ακολουθεί το ταξίδι σε κάποιο νοσοκομείο της Αιγύπτου, η εγχείρηση και η επιστροφή. Την ίδια στιγμή ο πλούσιος ασθενής έχει πληρώσει δεκάδες χιλιάδες δολάρια για τον πολυπόθητο νεφρό.
Όταν κάποιος πλούσιος Άραβας χρειάζεται ένα καινούργιο όργανο- κατά κύριο λόγο νεφρό, μεσάζοντες ταξιδεύουν ως την... φθηνή αγορά της Υεμένης, συναντούν εξαθλιωμένους ανθρώπους και τους προσφέρουν το υπέρογκο γι' αυτούς ποσό των 5.000 δολαρίων. Ακολουθεί το ταξίδι σε κάποιο νοσοκομείο της Αιγύπτου, η εγχείρηση και η επιστροφή. Την ίδια στιγμή ο πλούσιος ασθενής έχει πληρώσει δεκάδες χιλιάδες δολάρια για τον πολυπόθητο νεφρό.
Ο Άχμεντ (ψεύτικο όνομα) ήταν ένας από τους φτωχούς της Υεμένης
που το 2014 αποφάσισε να πουλήσει το ένα του νεφρό για 5.000 δολάρια. Όπως λέει
πριν καν το καταλάβει βρέθηκε σε ένα αεροπλάνο για το Κάιρο.
 |
| Ο Αχμέντ |
Στην Υεμένη δεν είναι παράνομο να πουλάς τα όργανά σου, αλλά
στην Αίγυπτο είναι. Αυτό ωστόσο δεν φαίνεται να εμπόδισε το κύκλωμα να στήσει εκεί την επιχείρησή του.
Οι πωλητές της μαύρης αγοράς της Αιγύπτου άρχισαν να έρχονται
σε επαφή με τους… συναδέρφους τους από την Υεμένη, οι οποίοι αναλάμβαναν να βρουν
τους κατάλληλους δότες, δηλαδή όχι μόνο αυτούς που θα ήταν συμβατοί με αυτόν
που θα είχε ανάγκη το όργανο αλλά και τους πιο φτωχούς που θα ήταν βυθισμένοι
στην απόγνωση. Κάθε πωλητής έπαιρνε μερίδιο 1.000 δολάρια περίπου για την «εργασία»
του.
Μάλιστα, σύμφωνα με την Οργάνωση της Υεμένης που μαχόταν για την καταπολέμηση της αγοραπωλησίας ανθρώπων, οι 900 από τους 1.000 ανθρώπους στους οποίους μίλησαν είχαν πουλήσει το νεφρό τους και στη συνέχεια επέστρεψαν στην Υεμένη με σκοπό να «στρατολογήσουν» άλλους ανθρώπους για να γίνουν δότες. Έτσι, από δότες έγιναν και οι ίδιοι διαμεσολαβητές επεκτείνοντας συνεχώς το κύκλωμα.
Η διαδικασία
Όταν κάποιος ασθενής ζητούσε κάποιο όργανο, αμέσως ερχόταν
σε επαφή με το «δίκτυο» και αυτό αναλάμβανε να τους βρει αυτό που ήθελε μέσα
από μια μεγάλη λίστα υποψηφίων. Όταν ο κατάλληλος δότης βρισκόταν πετούσε από
την Υεμένη στην Αίγυπτο με την διαμονή του και τα έξοδά του κανονισμένα, έκανε
την εγχείριση και χωρίς να περιμένει λίγες μέρες να αναρρώσει, επέστρεφε σπίτι
του.
Οι ασθενείς-αγοραστές προέρχονταν κυρίως από την Σαουδική Αραβία, τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα ή άλλες
χώρες.
Δεκάδες νοσοκομεία στην Αίγυπτο, από τα 48 που είναι πιστοποιημένα για μεταμοσχεύσεις,
συμμετείχαν στο κύκλωμα. Ορισμένες φορές η παράνομη δουλειά των γιατρών
αποκαλυπτόταν και οι αιγυπτιακές αρχές προχωρούσαν στη σύλληψή τους χωρίς
ωστόσο να φτάνουν ποτέ στη «ρίζα» του κυκλώματος.
Η υπέρβαση του νόμου
Στην Αίγυπτο, ο νόμος για τις μεταμοσχεύσεις ορίζει ότι ο
δότης και ο αποδέκτης θα πρέπει να είναι ίδιας εθνικότητας. Εδώ, αναλάμβαναν
δράση οι υπάλληλοι της πρεσβείας, οι οποίοι παραχωρούσαν στους ασθενείς που
προέρχονταν από άλλες χώρες εθνικότητα Υεμένης, ώστε να… ταιριάζουν με τους δότες
τους.
«Βρήκαν μια γυναίκα από
τα Αραβικά Εμιράτα που χρειαζόταν το νεφρό. Κάναμε όλες τις εξετάσεις και ήμουν
συμβατός δότης. Έτσι, προχωρήσαμε στην εγχείρηση. Η γυναίκα με ρώτησε πόσα λεφτά
θα έπαιρνα. Της είπα ότι πήρα 5.000 δολάρια. Αυτή μου είπε ότι πλήρωσε 50.000
δολάρια», δήλωσε ο «Άχμεντ» ο οποίος είναι ένας από τους δότες του κυκλώματος.
Ακόμα, βασικός όρος είναι ασθενής και δότης να έχουν κάποια
συγγενική σχέση. Αν και αυτό επικυρώνεται από τα υπουργεία Εξωτερικών και
Δικαιοσύνης της Υεμένης, τη συγκέντρωση των απαραίτητων εγγράφων την αναλαμβάνει
η πρεσβεία. Φυσικά, με τα απαραίτητα χρήματα τα έγγραφα που έφτιαχνε η πρεσβεία
μπορούσαν να περιλαμβάνουν ό,τι
χρειαζόταν ο «πελάτης».
Ένας από τους διαμεσολαβητές περιέγραψε στο Al Jazeera:
«Περίπου 15-20 άτομα περίμεναν για μεταμόσχευση, αλλά οι
αρχές την ακύρωσαν. Έτσι, το κύκλωμα με έστειλε στην Υεμένη, για να βρω τα
απαραίτητα έγγραφα και να αποδειχθεί ότι έχουν κάποια συγγένεια. Εκεί, έκανα
συμφωνία με έναν δικαστή πληρώνοντάς τον 80.000 ριάλ Υεμένης (320 δολάρια) για
κάθε υπόθεση και έβαλε την υπογραφή που θέλαμε».
Σύμφωνα με τον διαμεσολαβητή, η συνεργασία των αρχών της Υεμένης
ήταν πολύ σημαντική: «Για να είμαστε ειλικρινής θα ήταν αδύνατο να κάνουμε
δουλειά χωρίς τη συνεργασία μελών της κυβέρνησης της Υεμένης, οι οποίοι έκαναν
την μεταφορά των πολιτών στην Αίγυπτο πολύ πιο εύκολη υπόθεση».
«Υπήρχαν νόμοι στην Αίγυπτο που καταπατήθηκαν και η πρεσβεία
μας θα μπορούσε να δράσει, αλλά απλώς το αρνήθηκαν. Είναι μπλεγμένοι μέχρι
σήμερα γιατί αυτή η δουλειά τους αποφέρει πολλά χρήματα», συνεχίζει ο ίδιος.
Το Al Jazeera
προσπάθησε επανειλημμένα να επικοινωνήσει με την πρεσβεία και τελικά έλαβε μια
σύντομη απάντηση από τον υπεύθυνο επικοινωνίας, Μπαλεχ αλ Μουκλάφι, η οποία
ανέφερε: «Το μόνο πράγμα που κάνει η πρεσβεία είναι να χορηγεί στις υγειονομικές υπηρεσίες τα απαραίτητα
έγγραφα». Η πρεσβεία αρνήθηκε κάθε άλλη ανάμειξη.
Καμία ελπίδα...
Από το 2015 και το ξέσπασμα του πολέμου στην Υεμένη που
εκτόξευσε την ανθρωπιστική κρίση, τα πράγματα έγιναν ακόμα πιο δύσκολα. Πολλοί πολίτες
της Υεμένης εγκλωβίστηκαν στην Αίγυπτο και ήταν ακόμα πιο εύκολο να πέσουν
θύματα του κυκλώματος καθώς η απελπισία τους και η έλλειψη χρημάτων ήταν
τεράστια. Η πώληση των οργάνων τους έμοιαζε γι’ αυτούς μονόδρομος.
Παράλληλα, στην Υεμένη, οι δυνάμεις των «επαναστατών» Χούθι
ανάγκασαν όλες τις μη κυβερνητικές οργανώσεις να κλείσουν. Ανάμεσά τους και
αυτές που προσπαθούσαν να καταπολεμήσουν το εμπόριο ανθρώπων.
Πλέον δεν μένει κανείς για να σταματήσει αυτήν την κατάσταση και μοιάζει κανείς να μην θέλει να το κάνει. Οι άνθρωποι της μαύρης αγοράς πλουτίζουν, οι πλούσιοι ασθενείς αποκτούν το πολυπόθητο μόσχευμα και οι φτωχοί της Υεμένης χάνουν έναν νεφρό αλλά χαίρονται πρόσκαιρα μπροστά σε αυτό το υπέρογκο γι' αυτούς ποσό των 5.000 δολαρίων. Και φυσικά, η ανύπαρκτη κυβέρνηση της κατακερματισμένης Υεμένης όχι μόνο δεν μπορεί, αλλά δεν θέλει να σταματήσει το κύκλωμα μέσα από το οποίο άλλωστε και η ίδια πλουτίζει.